| Prof. Dr. Sinsi |
08-25-2012 10:29 PM |
Divan Nesri’Nin Genel Özellikleri Ve Bölümleri Nelerdir?
Divan Nesri’nin Genel Özellikleri ve bölümleri Nelerdir?
Divan Nesri’nin Genel Özellikleri:- Dil. konu ve tür yönünden Arap ve İran edebiyatlarının etkisindedir.
- Konu ve düşünceden çok. söyleyiş güzelliğine önem verilir.
- Dili yabancı sözcük ve tamlamalarla yüklüdür. Söz sanatlarına ve mecazlara önem verilir. Cümleler uzundur. Paragraf düzeni yoktur.
- Cümlelere yerleştirilen secilerle (uyaklı sözlerle) şiirdekine benzer bir ahenk yaratılmaya çalışılır.
- Noktalama işareti kullanılmaz.
- Düzyazıda dini-ahlaki konular ağırlıklı olarak işlenir. Tarihi olaylar. gezi izlenimleri. toplumsal sorunlar. bireysel duygular gibi konuların da işlendiği olur.
Divan Nesri’nin Bölümleri
Sade (Yalın) Nesir: - Halka hitap için yazılmış. dili ağır olmayan nesirdir. Yabancı sözcük ve tamlama sayısı azdır. Anlaşılması güç söz sanatları yapılmaz.
- Masallar. efsaneler. menkıbeler. destanlar. dini ve tasavvufi konular. tarih ve gezi eserleri. o devre göre. sade bir dille yazılmaya çalışılmıştır.
Sade nesir örnekleri olarak aşağıdaki eserlerden söz edilebilir: - Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l-Memalik adlı gezi yazısı ve Kitabü’l Muhit adlı coğrafya kitabı (16. yüzyıl)
- Sehi Bey’in Heşt Behişt adlı şuara tezkiresi (16. yüzyıl)
- Aşıkpaşazade’nin Tevarih-i Al-i Osman (Osmanlı Tarihi) adlı eseri (15. yüzyıl)
- Mercimek Ahmed’in Kabusname tercümesi (15. yüzyıl)
- Kul Mes’ut’un Kelile ve Dimme tercümesi (14. yüzyıl)
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi (17.yüzyıl)
Orta Nesir:- Orta düzyazı ise. divan edebiyatının hemen hemen bütün klasik yazarlarının yazdığı bir türdür. Yer yer süslü nesrin niteliklerini taşımakla beraber anlatmak istediğini anlaşılır bir şekilde ortaya koyan nesirdir.
- Belirgin özellikleri. söz ve anlam oyunlarından. hüner ve marifet göstermekten kaçınılmış ve içeriğin ön planda tutulmuş olmasıdır.
- Özellikle tarih. gezi. coğrafya ve din kitapları bu türde yazılmıştır.
Sanatlı (Süslü) Nesir: - Şiirdeki gösterişli mecazlar ve söz sanatlarıyla süslenmiş. secili nesirdir.
- Sinan Paşa (15. yüzyıl) Tazarruname adlı eseriyle bu alanın ilk örneği verilmiştir.
- Fuzuli’nin (16. yüzyıl) Şikâyetname’si Türkçe yazdığı diğer bazı mektupları Veysi ve Nergisi adlı yazarların (17.yüzyıl) eserleri sanatlı nesir örneğidir.
|
