Diego Velazquez De Silva
 

Diego Velazquez de Silva, İspanyol ressamıdır (1599-1660). Sevilla'da doğan Velazquez, ondaki büyük yeteneği keşfeden ve kendisini kral Felipe IV'ün gözde bakanlarından Olivares düküne tavsiye eden ressam Pacheco'nun öğrencisi oldu. Çok keskin ışık-gölge oyunlarıyla işlediği ilk yapıtları natürmortlar ve günlük yaşantıdan alınmış gerçekçi görüntülerdir.

Felipe IV'ün portresini yaparak bir anda başarıya ulaşan ve 1623'te «kralın ressamlığı»na atanan Velazquez, o tarihten itibaren, önemli resmî görevler yükleneceği Madrit Sarayı'nda parlak bir sanat hayatına başladı. Uzun yıllar krallık ailesinin, soyluların, saray erkânının ve saray cüceleriyle soytarılarının portrelerini, ayrıca dinî tablolar yaptı. Rubens'in öğütlerine uyarak, sanatını derinleştirmek için İtalya'ya gitti.

Velazquez, eserlerinde tamamıyla kişisel bir hava yaratmayı başarmıştır: içindeki gözlemcilik ruhu ve renkleri kullanmadaki büyük ustalığı sayesinde, mekân ve ışık oyunlarını en basit yollarla ve en gerçek şekliyle verebilir (Las Meninas). Bu nedenle bazı sanat tarihçileri tarafından modern sanatın öncülerinden biri olarak kabul edilir.

Eserlerinden Birkaçı

Çobanların Tapınması, İçki İçenler, İsa Çarmıhta, Mızraklar, Aynalı Venüs, Yün Eğiten Kızlar.



(Solda) Velazquez'in portresi (1623'e doğru), kendi eseri. Kapkara parlak bakışlı bu genç adam, Madrit'te saray ressamı olarak, sanat hayatının başlangıcında büyük ün yapacaktır.

(Sağda) «İnfante Margerita» (1665'e doğru). Saray ressamıydı ama, Velazquez asla dalkavuk bir sanatçı olmadı: ucuz ve yapmacık öğelere yer vermediği portrelerinde de, tıpkı büyük tablolarında olduğu gibi, dehanın göz kamaştırıcı izlerine rastlanır. Louvre Müzesi, Paris.

Diego Velazquez De Silva
 

Diego Rodriguez de Silva Velazquez

Sevilla'ya yerleşmiş Portekizli soylu bir aileden gelen Diego Rodriguez de Silva Velazquez, Yaşlı Francisco Herrera'nm yanında birkaç aylık çıraklık döneminden sonra, 1611 'de Sevillalı hümanist ressam Francisco Pacheco' nun (1564-1654) atölyesine girdi ve ressamlık mesleğini orada öğrendi.

SEVİLLA DÖNEMİ

Yedi yıl sonra, Pacheco'nun kızı Juana'yla evlendiği (1619) sıralarda ar­tık çalışma biçimi, ustasının İtalyan resim geleneğine ağırlık veren ders­lerine uymuyordu. Halka özgü konu­lardan esinlenmeye başlamıştı (Yu­murta Pişiren Yaşlı Kadın, 1618, Edinburgh National Gallery of Scotland) ve bunları gölge-ışık oyunlarının rol oynadığı bir atmosfer içinde sunuyor­du (Sevillalı Su Satıcısı, 1620, Lon­dra, Wellington Museum); erkenden belirmiş olan büyük teknik kesinlik göz önünde tutulacak olursa, bu konular daha sonra sanatçının Sevilla dönemi­nin caravaggioculuk içinde eridiğini doğrulamıştır. Velazquez'de caravag­gioculuk, özellikle hacimlerin sunul­masında, ağaç üstüne çokrenkli Andalucia heykelciliğinin etkisiyle des­teklenmiştir (Jeronima de la Fuente Ana, 1620, Madrid, Prado). 1622 yılının ilkbaharında Madrid'e ilk olarak giden Velazquez orada Ozan Luis de Gongora 'nın Portresi'ni (Boston, Mu­seum of Fine Arts) yaptı. Burada kal­dığı süre ressam için başarılı olama­dı. Bununla birlikte, bir yıl sonra Velazquez nüfuzlu bir kişi olan hemşerisi Olivares dükünün yardımlarıyla Madrid'e döndü. Bir süre sonra kra­lın ressamı unvanını aldı, bundan böy­le önünde parlak bir saray görevliliği dönemi açıldı; görevden göreve atla­dı ve tam bir toplumsal başarıya ulaş­tı.

KRALIN RESSAMI

Saraydaki çalışmaları, kralın çeşitli portrelerini yapmakla başladı. Ağus­tos 1628'de İçki İçenler 'i (Bacchus'un Zaferi olarak da bilinir, Prado) yap­tığı sıralarda Velazquez, İspanya'ya görevle gitmiş alan Rubens'le tanıştı. Bu usta Flaman ressamının, Velasquez'in resmini ilerletmesinde, bir yıl sonra da İtalya'ya gitmesinde büyük desteği olduğu söylenebilir. Genova, Milano, Venedik (ressam burada Ti-ziano, Veronese ve Tintoretto'nun ya­pıtlarını dikkatle inceledi), Ferrara, Bologna, Roma, Napoli (burada yurt­taşı Ribera'yı ziyaret etmekten geri kalmadı) gibi kentlerde kurduğu bağ­lantıların giderek çoğalması, paletindeki renklerin artmasına ve görüşle­rinin gözle görülür biçimde değişme­sine yol açtı. Velazquez'in 1631 (Mad­rid'e döndüğü yıl) ile 1636 arasında gerçekleştirmiş olduğu yapıtlar (Oli­vares Dükünün Atlı Portresi, 1634 Prado; Breda 'nın Teslimi[Las Lanzas (Mızraklar), 1634-S635], Prado; Feli pe IV'ün Atlı Portresi ve Prens Baltasar Carîos'un Atlı Portresi, 1635, Pra do) Rubenst'ı eve Venedik okuta ressamlarında görülen akıcı ve açık renk lerin kullanım ökelliği olan fon zengin ligi sunarlar.Ressamın 1636-1643 yıllarında gerçekleştirmiş olduğu tuvallerin çoğun da, renk kullanımında yeni bir değisiklik olduğu gözlenir; bunlar, aralarında büyük bir ustalıkla kaynaşmış grilerin çeşitli nüanslarını sunarlar (Bir Heykelcinin Portresi, 1636, Prado; Francesco I d'Este'nin Portresi 1639,Modena; Bakiresi'nin Taç Giyme’ si, 1641-1642, Prado; vb). Daha sonra, 1643-1649 yılları arasındaki yapıtlarında, sanatçının daha zengin renkler kullanımına yöneldiği görülür (Fe lipe IV'ün Portresi, 1644, New Yorl Frick Golle ction). Üç gün içinde Fraga'da gerçekleştirildiği söylenen sözkonusu yapıt, Velazquez'in: aynı zamanda saray soytarılarının çok sayıda portresini yapmaya giriştiği bu dö nemin tipik yapıtıdır.

İKİNCİ İTALYA YOLCULUĞU

1949'da, yani İtalya'ya yaptığı ilk yolculuktan yirmi yıl sonra, Velezquez İtalya'ya ikinci bir gezi daha yaptı. Bu kez kral tarafından Venedik’ten sanat yapıtları, antika heykeller ve tablolar almakla görevlendirilmişti. Bu ülke Velazquez'e son derece çekici geliyordu. Çağdaş tarihçilerin pek çoğu, Roma'daki Medici Villası'nın bahçeleri­nin ünlü görünümlerini (Mağaranın Girişi, Ariadne Pavyonu, Prado) sa­natçının bu ikinci İtalya yolculuğu sı­rasında, büyük bir olasılıkla da 1650'de gerçekleştirmiş olduğu konusunda birleşirler. Bu görüntülerdeki modernlik anlayışı da ayrıca vurgu­lanmıştır; yapıtların olağanüstü yapım özgürlüğüyse Corot'nun ve izle­nimciliğin haberciliğini yapar gibidir. Ama İtalya'da portreci olarak çalışan Velazquez, örnek aldığı Venedikli us­taların en büyüğü kabul ettiği Tiziano'yu sürekli aşma isteğinden kurtu­lamamıştır.Sanatçının Roma'da yapmış olduğu ve XVII. yy. İspanyol okulunun günümü­ze kadar gelebilmiş tek nü 'sü sayılan Aynalı Venüs'ü 1650'de gerçekleştirdiği kabul edilir.

UZAM, MİT VE GERÇEKLİK

Madrid'e döndüğünde (1651) Velazquez, önce kralın yeni karısı Avusturyalı Mariana'nın, daha sonra da çocukla­rının çok sayıda portresini yaptı. Hat­ta LasMeninas (1656, Prado) adlı tab­loda, başlıca figür olarak İnfante Margarita'ya yer verdi. Ama önemli yapıtlarından biri olan bu büyük bo­yutlu (3,18 m x2,76 m) tablo, yalnızca Madrid Sarayı'nın günlük yaşamın­dan alınmış bir sahne olarak kabul edilemez; yapıt, uzam gösterimiyle il­gili araştırmalar alanında sanat tari­hinin önemli bir anını simgeler. Ayrı­ca renkli planların belli bir biçime uy­mayan bütünlüğüyle Goya, Delacroix, Manet, Degas ve Renoir gibi sanatçı­ların, "lekeci" soyutlamanın, modern estetik anlayışının haberciliğini ya­par. Velazquez'in tuşlarındaki özgür­lük, ölümünden 3 yıl önce gerçekleş­tirdiği Yün Eğiren Kızlar (Las Hilanderas, Prado) adlı yapıtında da görü­lür. Sanatçı henüz yaşarken, yapıla­rındaki birbirinden uzağa vurulmuş fırça darbelerine leke etkilerine nesnelerin ya da varlıkların belirsiz pro­filine bakılarak onun genellikle görün­tüleri "tamamlamada" güçlük çekti­ği sanılmıştır. Bununla birlikte ressa­mın bu tutumu, tekniğine sıkı sıkıya bağlı olarak yapmış olduğu en şaşır­tıcı keşiflerden biri sayılır ve aynı za­manda XVII. yy'da kabul edilemeye­cek bir gerçeği yansıtır: "Gerçeklik, hiçbir zaman tamamlanmamış olma­sı açısından mitten ayrılır." (Ortega y Gasset).