ForumSinsi - 2006 Yılından Beri

Victor Vasarely

Budapeşte'de Bauhaus anlayışında öğrenim gördükten (Muhely Akademisi, 1928-1930) sonra Paris'e yerleşen Victor Vasarely (1930) grafikçilik çalışmalarının yanı sıra aksonometrik perspektif (üç boyutlu nesnelerin eğik düzlem üstüne dik izdüşümü) ve çizgisel türevlerle ilgili kuramsal araştırmalara girişti. Grafizm dizileri (Satranç Tahtaları, Zebralar, vb.) bu araştırmalara tanıklık eder. 1937'den sonra resimde değişik üslupları deneyen sanatçının ışık üstüne, optik yöntemlerle (kinetizm, 1955'ten sonra) yaratılan hareket yanılgıları ya da izlenimleriyle, resim yapıtının toplumsal yaşamdaki işleviyle ilgili araştırmaları giderek, bir gözenin (düzlem geometrinin bir figürünü içeren kare) yi-nelenmesiyle belirlenen yapısal bir sanata ulaştı. Söz konusu göze titizlikle düzenlenmiş ve renklere göre dönüşüm geçirebilen bir gözedir. Hareket, söz konusu yapıtlarda izleyicinin mimari uzamlar ve hacimler içine yerleştirilmiş olan yapıta karşısında yer değiştirmesiyle yaratılır. Sanatçının kullandığı "plastik birimler alfabesi", çok sayıda gücül yapıt doğurabilecek güçte tipler düzenlemesine olanak vermiştir. Vasarely'nin matematiksel kesinliğe dayanan sanatı, teknik modernlikle sanatı uzlaştırmaya çalışır. 1965 Sao Paulo İkiyıldabir Sergisi'nde birincilik ödülünü kazanan Vasarely' nin halıcılık alanında da çeşitli girişimleri vardır. Gordes'da (Güney Fransa) bir Vasarely Müzesi (1970), Aix-en-Provence'ta da Vasarely Vakfı (1976) kuran ve mimari sorunlarla da ilgilenen sanatçının ayrıca çeşitli yazıları vardır [Le Mani feste jaune [Sarı Bildirge], 1955; Plasticite, 1970; Folklore planâtaire [Gezegen Folkloru], 1973; vb.).