Detlev Von Liliencron
 

Hayatı :
Asıl adı , Friedrich Adolf Axel olan Liliencron ; 3 haziran 1844'te , o zamanlar Danimarka'ya ait olan , Kiel'in , Schleswig-Holstein bölgesinde doğar.Büyük babası , Amerika'da bir general ve George Washington'ın dostuydu.Babası , Danimarkalı bir gümrük memurudur ve bir general kızıyla evlenmiştir.Asker bir aileden gelen Liliencron , bu yüzden , askeri bir yaşama özlem duymuştur.1863 yılında , Mainz şehrine gelerek , Prusya ordusuna girer ve teğmen olarak göreve başlar.Bu görevdeyken , 17 garnizonu dolaşır.1866'da , Avusturya-Prusya ve 1870-71'de de , Alman-Fransız savaşlarına katılır ve her iki savaşta da yaralanır.
Aldığı yaralar ve biriken borçları yüzünden , 1875'te , askerdeki görevinden yüzbaşı rütbesiyle ayrılır.Şansını Amerika'da denemeye karar verir.Amerikan ordusuna katılmak için başvurur.Ancak , kabul edilmez.Bunun üzerine , her türlü işte çalışır ve birçok mesleği dener.Ahır bakıcısı , badanacı , piyanist ve dil öğretmeni olarak çalışır.Ancak , bu , işlerde tutunamaz ve geri dönecek parayı bile zor bulur.Dönüşünde , önce Hamburg'da şan öğretmeni olarak çalışır.Kendine ait bir kasayı açtığında , yazdığı ilk dizelerin bulunduğu bir defter bulur ve yazarlık yeteneğini keşfetmiş olur.
1878'de , Helene Von Bodenhausen ile evlenir.1882'de , Kuzey Frizya adası Pellworm'da , su bendi müfettişi olarak görev alır.Ancak , borçları yüzünden , bu görevi de bırakmak zorunda kalır.Daha sonra , Schleswig'in bir köyünde , bir memuriyete gelir.1885'te eşinden ayrılır ve serbest yazar olarak ; Berlin , Münih ve Altona'da çalışır.
Münih'in sanat çevresinde , belli başlı edebiyatçılarla , özellikle de naturalist akımın üyeleriyle tanışır.Bu yazarlardan biri de Bierbaum'dur.Bu çevrede , adı yavaş yavaş duyulmaya başlayınca ; 30 yıl boyunca , başına dert olan borçlarından da kurtulmaya başlar.Bir süre sonra Holstein'daki Kellinghusen'in yönetimine getirilir.Bu görevde , 1887'ye kadar kalır.1889'da , Hamburg Ottersen'e gelir.Burada ; Dehmel , Falke ve Spiero ile tanışır.1890'da , ikinci kez evlenir.Aynı yıl , "Modern Yaşam Derneği" 'ni kurar.
1899'da 3. kez evlenir ve Hamburg yakınlarında bir yere taşınır.1901'de , imparator 2.Wilhelm , kendisine onur maaşı bağlar.Yazar , bu maaşı hayatı boyunca alacaktır.1909'da , Kiel Üniversitesi ona ; "Honoris Causa" , yani "Onurlu Görev" doktoru ünvanı verir.Bir süre sonra , ailesi ile birlikte , Fransa'ya gider.40 yıl sonra , yine savaş ortamına girmiştir.Aynı yıl , ülkesine geri döner ve Hamburg yakınlarındaki , Alt-Rahl-Stedt'e yerleşir.Yazar , burada , 22 temmuz 1909'da ölür.

Detlev Von Liliencron
 

Eserleri :
Liliencron'un ilk eseri , 1883 yılında yazdığı , "Bir Yaverin At Gezintileri ve Diğer Şiirler" adlı kitabıdır.Birkaç dizelik kıtalardan oluşan bu kısa şiirler , savaşın trajik güzelliğini ve dramatik karakterini anlatır.Empresyonist bir yapıya sahip olan şair , gelenekçiliğin her türüne karşı gelir.Savaşı , vatan ve yurttaşlık sevgisinin temeli olarak görür.Her dört dizenin ya da her dört kıtanın içinde , şair ; savaş alanını betimler.Ağaç gölgesinde yatan yaralılar , can çekişenlerin çığlıkları , uzaktan duyulan borazan sesleri , gökyüzünde bir karga sürüsünün uçuşu , bu savaş alanı betimlemelerinde yer alır.
Kitapta yer alan , "Buğdaylar Arasında Ölüm" adlı şiir , hasat zamanı olgunlaşmış başaklar arasında , 2 gündür yaralı yatan bir askeri anlatır.Asker can çekişmektedir.Ancak , hasat zamanının neşesine sahiptir ve kendini bir şenlikteymiş gibi görür."Uzakta Borazan Sesleri" adlı şiirde; süvari alayı , borazan sesine göre , uygun adımlarla ilerlemektedir.Sesler yavaş yavaş yok olur ve ıssız yolda , sadece bir kelebeğin sesi duyulur."Mezarlıkta" adlı şiir ise , aynı motifle başlayıp biten iki dizeden oluşur.Yağmurlu bir günde ; unutulmuş mezarlar , ıslanmış haçlar , silinmeye yüz tutmuş mezar taşları betimlenmektedir.Kitapta , ayrıca , denizi ve doğayı betimleyen bir dizi lirik şiir vardır.
Liliencron , daha sonra , sırasıyla şu eserleri yazmıştır : 1885'te " Efendi Knut" , adlı bir dram , 1886'da "Randzowlar vePogwischler" adlı bir dram , "Triefel ve Palermo" adlı bir trajedi ve "Bir Yaz Savaşı" adlı bir roman yazar.1887'de "Çalışmak İnsanı Soylu Yapar" adlı bir dram ile "Bleide Hümmelsbüttel" adlı bir roman yazar."Bleide Hümmelsbüttel" , dekoratif ve canlı bir eserdir.Eser , bir konunun sınırlarına sığmaz.Ancak , yine de , bir destan havası verir.1888'de "Merowingeler" adlı bir trajedi ve "Dalgalanan Bayraklar Altında" adlı bir öykü kitabı yazar.Liliencron'un tiyatro eserleri , özgün bir karaktere ve dramatik gelişime sahip değildir.Tek tek sahneler , güçlü ve dolgun bir anlatıma sahiptir.
Liliencron , 1889'da , "Şiirler" adlı kitabını yazar.Aynı yıl , bir öykü kitabı olan , "Mesen" 'de çıkar.1890'da "Düzlüğü Aşanlar" ve "Yaprak Tacı ve Diğer Şiirler" adlı şiir kitaplarını , 1891'de ise "Savaş ve Barış" adlı öykü kitabını yazar.1893'te "Yeni Şiirler" 'i , 1895'te ise "Savaş Öyküleri" 'ni yazar.
Liliencron , 1896'da , "Poggfred (Kurbağa Barışı) : Baş Aşağı Bir Destan" adlı bir eser yazar.Bu şiirsel destanın yazım tarihi , 1879'lara kadar uzanır.Eserde , stil ve formların kesintisiz oluşu , Liliencron'un başarısı sayılır.12 şarkılık destan ; ne esas bir kahramana , ne de kesintisiz devam eden bir konuya sahiptir.Eserin başı ve sonu belirsizdir.Yazar , eserin girişinde ; "Hem baştan , hem de sondan okuyabilirsiniz.İsterseniz eserin ortasından da başlayabilirsiniz." demiştir.Yazar , Richard Dehmel'e adanan bu 12 şarkılık destanı ; 1904'te , 24 ve 1908'de de , 29 şarkıya genişletmiştir.
Poggfred , doğanın ortasında yapayalnız duran küçük ve masalsı bir saray-ev'dir.Burada , fantezi ; gerçeğin izin vermediği her şeyi , düş dünyasında yaşatmaktadır.Bireysel olarak yaşanmışlıklar , genel insani şeylerin yanında yer alır.Kozmik olan , dünyeviliğin ; fanteziler de , nesnelliğin yanında yer alır.Ağırbaşlılık , ironi ile ; coşku , grotesk ile ; derin düşünce de , banallikle karışır.İsa ; Sezar ve Hannibal ile karşılaşır.Dante ve Byron gibi ünlü şairlerden , alıntılar yapılır.Savaş ve ölüm , sevgi ve evlilik , nefret ve öç , bir arada bulunur.Doğa , baş tacı edilir.Din ; Tanrı ve ölümden korku , olarak kabul edilir.Yaşam ise ; acı , korku ve kavgayla dolu olarak betimlenir.Liliencron , destanına , mizahi bir görünüm vermiştir.Kendini , dönemini , eserlerini ve şiir formunu , satirik bir şekilde yorumlar.
Liliencron'un , "Poggfred" 'den sonra yazdığı eserler şunlardır : 1897'de "Savaş ve Oyunlar" , 1899'da "Sol Dirsekle" adlı bir roman , 1900'de "Krallar ve Çiftçiler" ile "Çavdar ve Buğday" adlı öykü kitaplarını ve "Otobiyografik Taslak" ile "Sis ve Güneş" adlı kitaplarını yazar.1901'de "Bataklardan ve Kumullardan" adlı öykü kitabını , 1903'te "Renkli Ganimet" adlı şiir kitabını yazar.1904'te "Binbaşının Çıngırağının Maceraları" adlı öykü kitabını , 1906'da " Baladlar Kroniği" 'ni , 1908'de "Yaşam ve Yalan" adlı otobiyografisini , 1909'da ise "İyi Geceler" adlı şiir kitabıyla , "Son Hasat" adlı öykü kitabını yazar.Liliencron'un ayrıca , 200'den fazla mektubu vardır.

Detlev Von Liliencron
 

Sanatı :
Liliencron , romantik gelenekten ayrılan ilk Alman şairlerden biridir.Mizah duygusuyla beslenen şiirleri , doğalcı olmaktan çok , empresyonist (İzlenimci)'tir.Hareketli ve zaman zaman güç bir yaşamı olan Liliencron ; doğalcılıkla empresyonizm akımlarını belli yönleriyle şiirinde birleştirmiştir.Onun empresyonizmi , saf ve doğal bir yaradılıştadır.Karşısına çıkanı , olduğu gibi kabul eder ; onu duygularla çözümlemez.Gündelik yaşamdan , canlı , küçük olayları şiirine katarken , doğalcılığın ayrıntılara inme yönetimine kapılmamış ; tutumlu bir dil anlayışı ve birkaç çizgi ile anı yakalayıp şiir dolu resimler oluşturmuştur.Dildeki tutumu ; şiirinde yakaladığı anı , büyük bir yoğunlukla , yer yer çarpıcı bir etkiyle yansıtmasını sağlamıştır.Ölçülü bir duygusallık , dilindeki sürükleyicilik , ses oyunları , nesneye ve olaylara yapaylıktan uzak yaklaşımı , onu ; döneminin , en önemli şairlerinden biri yapmıştır.Onun şiirleri , natüralizm ve yeni romantizm arasındaki dönemi kapsar.Modern hayatın tematize edildiği şiirleri , erken dönem empresyonistleri de etkilemiştir.
Liliencron'un erken dönem eserleri , daha duygusaldır.Modern yaşama ; farklı duyu etkilerini karıştırıp , edebi duruma getiren bir Sinestezi (Duyum İkiliği) ile tepki vermektedir.İlk yayınlanmış şiirlerinde bile görülen ve Liliencron'un her zaman denediği form zenginliği ; farklı ve zor dizelerle , şiir formlarını ustalıkla kullandığını göstermektedir.O , şiirlerinde , genç kuşağın yaptığı gibi , sadece hayatın kötülüklerini yansıtmamış ; tam tersine , doğayı , duyduğu ve gördüğü şekilde betimlemiştir.İlk eserlerini yayınlamaya başladığı yıllarda, diğer şairlerin düştüğü yanlışlardan kaçınmış ; katıldığı savaşların ve yaşadığı serüvenlerin verdiği olgunlukla , insanın en kutsal duygularını , yetkin bir şekilde anlatmıştır.
Şair , bütün derinliğine rağmen , materyalist bir insandır.Kişiliğinin tinsel yönü , fazla gelişmemiştir.Bu bakımdan , natüralist akım , gerek duygusu gerekse hayat görüşü açısından , kendisi için en uygun sanat anlatımı olmuş ; gerçekliği , tam bir bağlılıkla yansıtma olanağını kendisine vermiştir.Avcı ve subay olduğu için , doğal hayatı çok iyi tanıyor ve eserlerinde , yetkin bir üslup ve şekil içinde canlandırabiliyordu.Ayrıca , tinsel sorunları , felsefi yoldan çözmek yerine ; hayatı olduğu gibi yansıtmayı yeğliyordu.
Liliencron'un özelliği ; Münih şair çevresinin , cılız idealizmini bozguna uğratmış olmasıdır.Onların , kuşaktan kuşağa geçen ve artık yürürlükten kalkmış olan sanatlarını , Liliencron ; güçlü bir empresyonizmle yenilemiştir.Onun , Münih şair çevresinin öykünmeci , duygusal soğukluğunu Mörike , Lenau , Eichendorff ve Platen'den aldığı açıktır.
Onun şiirinde , iki özellik öncelik gösterir : Doğa sevgisi ve tonlamasındaki erotik unsurları , günlük yaşamda ön plana çıkarması.Lirik stil , onda ; kendi ruh durumunun , bir imitatio (Kopya)'sudur. ve katı form kurallarına bağlı kalmayı gerektirmez.Liliencron , "Naturalistler" adlı şiirinde , naturalist lirikten uzaklaşmasını ve şiir sanatının koşullarını ; mizah ve en zarif sanatçı eli olarak açıklar.Mizah ve Heine geleneğinde ironik bir ton , onu ; hem naturalistlerden , hem de " Sanat , sanat içindir." düşüncesindeki estetikçilerden ayırır.
Liliencron'nun şiiri , olup biten her ana ışık tutar ve ardı ardına akan , renkli imgeler ve görüntülerle yüklüdür.Dizeler , canlı ve ölçülü bir sağlamlık içerir.Yaşanan zamanın canlılığına yönelen Liliencron , yaşama aşkının şarkısını söyler ve yeryüzü neşesini muştular.Ölüm takıntısı olarak , yer yer göze çarpan melankolinin izini sürmekten uzaktır o.Uyakların ya da dizelerin gevşekliğine el atmayı düşünmez."Sicilya Kıtaları" diye adlandırılan , en zor kıtalara yönelir.Ancak , sözcüklerin seçimindeki ince ve özenli hesaplama , argo kullanımının belirgin olduğu yerlerde ya da belirsiz terimlerle yansıtılan ironik kullanımlar karşısında gerilemez.Bu serbest davranış , bohem görünüş , yer yer göze çarpan lirizm ve imgelerinin kabul edilemez özgünlüğü yüzünden ; Liliencron'a , pek çok kez sitem edilebilir.Şair anılarının , deneyimlerinin ve çağrışımlarının gücüyle yazmaktadır.Doğanın gösterileri de , Liliencron'un esinlendiği bir alandır.Ve özellikle de , doğum yeri olan Holstein'ın buruk görünümü , alçakgönüllü ve yoksul insanlarının kaba saba duyarlıkları , onun şiirinin temelini oluşturur.Ancak , tüm bu ögeler şairin yazımında ; derinlikli ve insancıl tablolara ve betimlemelere dönüşür.
Liliencron'un , varolma sorunları sonucu oluşan kırgınlığı , "Açlık" şiirinde betimlenir.Modern hayatın eleştirisi , birçok şiirinde ; örneğin "İstasyonda" şiirinde görülür."New York'da Broadway" adlı şiirinde ; kendini , çaresizlik ve korku içerisinde hissettiği bu dev şehri betimler.Tüm çığlıklar , itişmeler ve küfürlerden kurtulmak için , düşsel bir idil'e kaçar.Bu , onun tutuna bildiği tek şeydir.Büyük caddelerden uzakta , romantik bir doğanın ortasında , kırılmış olan ben duygusunu ve toplum birliğini yeniden kazanmaya çalışır.Liliencron , modern hayatın rahatsız ediciliğini yaşamış olduğundan ; sanatın başarabilecekleri konusundaki kuşkuları da , bu noktada başlar.Liliencron'un doğa liriğinde , doğa ve görünüm ; devamlı bir kaçış ortamı işlevi görür.Ancak , umut edilen uyum , hiçbir zaman sürekli olmaz."Bir Yaz Boyunca" ve "Mart Günü" şiirlerinde olduğu gibi , kısa süren bir mutluluk olarak kalır.
Liliencron , sanatla , kendisine ait sanatsal bir karşı-dünya yaratmaya çalışmış olsa bile ; tarzının , hayatını estetik kılmakla ilgisi yoktu.Şiirlerinden bazıları , Brahms ve Richard Strauss tarafından bestelenmiştir.
Kaynakça :
-Alman Edebiyatı Burhanettin Batıman
Remzi Kitabevi-1945
-Dictionnaire des Litteratures Philippe van Tieghem/1984
-Dictionnaire Biographique des Auteurs Laffont-Bompiani /1964
-Le Nouveau Dictionnaire des Oeuvres Laffont-Bompiani /1994
-Kindler Neues Literatur Lexikon 1990
-Encyclopedia Britannica 1911 Baskısı
-The Columbia Encyclopedia 2001 Baskısı
-Ana Britannica Ana Yayıncılık / 1986
-Büyük Larousse Gelişim Yayınları / 1986
-Türk Ansiklopedisi Milli Eğitim Yayınları / 1946
-Sosyalist Kültür Ansiklopedisi May Yayınları/1979