|
Sonbaharda Yapraklar Niçin Renk Değiştiriyor? Biliyor Musunuz?
Sonbaharda yapraklar niçin renk değiştiriyor? BİLİYORMUSUNUZ?
Her yıl insanlar ağaçların yeşilden kırmızıya, kahverengiye dönüşünü hayranlıkla izliyor. Amerika'nın güneydoğusunda, dünyanın her yerinden milyonlarca yaprak gözlemcisi, bu müthiş sanat galerisini gözlemlemek için geliyor. Peki bu renk cümbüşü nasıl oluyor? Sonbaharda yapraklar niçin renk değiştiriyor? Howstuffworks isimli sitede yer alan habere göre, Avrupa'dan Alaska'ya insanlar, doğanın yıllık renk cümbüşünü izlemekten büyük zevk duyuyorlar. Bu bölgelerde yaşayanlar, renklerin şahane görüntülerine hayranlıkla bakıyorlar. Sonbahardaki bu yapraklarda parlak sarı, ateşli turuncu ya da canlı kırmızı renklere rastlayabilirsiniz. Bu yaprakların sonbaharda neden kırmızıya, kahverengiye ya da turuncuya dönüştüğünü merak ediyorsanız, Amerikan yerlileri bunu mitolojik bir hikaye ile anlatıyorlar: Avcılar gökyüzünde "Büyük Ayı"yı avladıktan sonra kanı yeryüzüne sıçradı ve yapraklar kırmızıya dönüştü. Peki sarı yapraklar? Avcıların ayıyı pişirirken tencereden sıçrayan yağlarından dolayı yaprakların sarı olduğuna inanıyorlar. Bu açıklama yaprakların renginin niçin değiştiği konusunda sizin şaşkınlığınızı tatmin etmiyorsa, bilimadamlarının kendi açıklamasına göz atabilirsiniz. Avcılar, ayı ve yağ yerine, onların açıklaması fotosentez, pigmentleri ve güneş ışığına dayanıyor. Renk şovunun arkasındaki kimyayı tam olarak anlayabilmek için, ilkokuldaki fen derslerini tekrar ziyaret etmemiz gerekiyor. Zaman Online |
Sonbaharda Yapraklar Niçin Renk Değiştiriyor? Biliyor Musunuz?
Akşamüstü meltemlerinde yapraklarının ahenkle dans etmelerini izlediğimiz ağaçların, yeşil mevsimden dönüşlerinde bize verecekleri son bir hediye vardır – nefes kesen bir renk patlaması. Her sonbaharda tüm ülkelerin yolları birer tablo haline, yaprakların süslediği ormanlar ya da caddeler birer galeriye dönüşür. Yaprakların renk değiştirme biçimi, ağacın kendini kış uykusuna hazırlarken kimyasında gerçekleşen karmaşık, bir nevi mucizevi bir değişimdir. Her bir yaprak, ne kadar küçük olursa olsun, güneş ışığını enerjiye dönüştüren (fotosentez) inanılmaz bir fabrikadır. Bu dönüşüm için gerekli kimyasal bileşenler klorofiller olarak bilinir. İşte yapraklara yeşil rengi veren bu klorofillerdir. Fotosentez sırasında klorofiller sürekli olarak kullanılır ve ağaç tarafından büyüme dönemi süresince sürekli olarak değiştirilir. Ancak, büyüme mevsimi sona erdiğinde her bir yaprağın dala tutunduğu sapında ince bir mantar tabakası gelişir ve yapraklara aktarılan klorofiller ve fosfat gibi diğer önemli kimyasallar gittikçe incelmeye başlar. Yaprakta var olan tek kimyasal klorofil değildir elbette. İkinci grup kimyasallar, karotenoidler denen pigmentlerdir. Karotenoidler koyu turuncu ve sarı renktedirler ve normalde bahar ve yaz ayları boyunca klorofillerin yeşiliyle örtülürler. Ancak, yaprak içersindeki klorofiller azalmaya başlayınca, karotenoidlerin parlak turuncu ve sarıları görünmeye başlar. Alev kırmızıları ve eflatunlar, üçüncü grup kimyasalların ürünüdür; antosiyaninler. Antosiyaninler, yapraklardaki fosfatlar azalmaya başladığında, yapraktaki şekerlerin üzerindeki gün ışığının yan ürünü olarak ortaya çıkarlar. Antosiyaninlerin üretimi, hava derecesine ve gün ışığına gore değişmektedir, en göz alıcı dönem, açık ve serin havaların ardından gelir. Sonbahar yapraklarının nefes kesici parlaklık ve renkleri, birbirinden farklı bu kimyasalların karışımlarından ve günler ya da haftalarda yaşanan değişimlerinden ortaya çıkmaktadır. Sonbaharda, her bir yaprak muhteşem birer enstrümana ve her bir ağaç da bu enstrümanların uyumundan oluşan birer senfoniye dönüşür ve bu konseri izlemek için hiç bir ücret ödemenize gerek yoktur. |
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.