![]() |
Askerî Devrim
Askerî Devrim Avrupa ordularında Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir. Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir. Erken Modern Dönem`de gözlemlenen köklü değişiklikleri ifade eder. Kavram, Erken Modern Dönem Avrupa tarihinde Ortaçağ`ın sonu ile Sanayi Devrimi arasındaki dönemdir. Bu bağlamda Erken Modern Dönem, 16. yüzyılın başları ile 19. yüzyılın başları olarak tarihlenir. Michael Roberts tarafından 1955 yılının ocak ayında Belfast Queen`s University`deki bir konferansın açılış konuşmasında ortaya sürdüğü teze dayanmaktadır. Gerçekte Askeri Devrim kavramını ilk ortaya atan Roberts değildi. İngiliz Ortaçağ savaş tarihçisi Charles Orman, 1924 yılındaki bir çalışmasında 16. yüzyıl askeri devriminden sözetmiştir. Ancak, Askeri Devrim`in isim babası Roberts olarak kabul edilir. Erken Modern Dönemde Avrupa savaşlarında gözlemlenen dönüşümleri Roberts ve izleyen tarihçiler, belirli kategorilede ele almaktadırlar. Bu dönüşümler, istihkam mimarisindeki gelişmeler, orduların bünyesinde gerçekleştirilen değişimler ve uygulanan taktik ve stratejilerdeki gelişmeler olarak ele alınmaktadır. Orduların yapısındaki dönüşümler, bir yönüyle de ateşli *****ların kullanımının yaygınlaşmasıyla, diğer bir yönüyle de orduların mevcutlarındaki artışlarla ilintilidir. Ancak, Roberts ve onu izleyen Batılı siyasi ve askeri tarihçilerin kullanageldiği Askeri Devrim, Avrupa askeri devrimi olarak anlaşılmalıdır. Gerçekte çok önceki tarihlerde başka toplumlarda benzer gelişmeler yaşanmıştı. Örneğin Belfast (İrlandaca ``Bí©al Feirste``) Birleşik Krallık`ta bir şehir. Kuzey İrlanda`nın hem en büyük şehri, hem de başkentidir. Aynı zamanda güneydeki Dublin`den sonra İrlanda adasındaki en büyük ikinci şehirdir. 2001 Birleşik Krallık nüfus sayımına göre şehirsel alan nüfusu 276.459 kişiyken, 579.276 kişi de Belfast Metropolitan Yerleşim Alanı`nda yaşamaktadır. Şehir gemi ticareti için çok uygun olan Belfast Halici`nin güneybatısında, Lagan Nehri`nin ağzı yakınında k Çin`de, orduların mevcutlarındaki görülmemiş artış, askeri taktik ve stratejilerdeki çeşitlenme ve giderek ateşli *****ların hem kara unsurlarında hem de deniz unsurlarında kullanılması, M.Ö. 6 yüzyılda başlayan gelişmelerdi. Bu bağlamda Batılı tarihçilerin Askeri Devrimi, yaklaşık ikibin yıl öncesinde Uzakdoğu`da yaşanagelmekteydi. ==İstihkam== Avrupa`da da Çin Halk Cumhuriyeti, yüzölçümü itibariyle dünyanın üçüncü, nüfus itibariyle en büyük ülke. Güney Doğu Asya'da yer alır. Yüzölçüm 'dir. Başkenti Pekin olan ülkenin resmi dili Çince, para birimi Yuan'dır. Doğusunda Güney Kore, kuzeydoğusunda ve kuzeybatısında Rusya, kuzeyde Moğolistan, güneybatıda Afganistan ve Pakistan, güneyde Hindistan, Nepal, Butan, Birmanya Laos ve Kuzey Vietnam, doğusunda ise Büyük Okyanus ile çevrilidir. topların bir kuşatma *****ı olarak kullanımının yaygınlaşması, istihkam mimarisinde kökten değişimleri tetiklemiştir. O döneme kadarki kare ya da dikdörtgen tarzı istihkamlar (kaleler), dairesel istihkam mimarisi (hisarlar), yeni kuşatma topları karşısında yetersiz kalmaktadır. yuvarlak ve yığın halinde olan şeyler Fatih Sultan Mehmet`in Fatih Sultan Mehmed (1432 - 1481) 29 Mart 1432'de Edirne'de doğdu. Babası Sultan İkinci Murad, annesi Huma Hatun'dur. Fatih Sultan Mehmed, uzun boylu, dolgun yanaklı, kıvrık burunlu, adaleli ve kuvvetli bir padişahtı. 1453 tarihinde gerçekleştirdiği Konstantinepolis kuşatmasında kullandığı devasa kuşatma topları son derece etkiliydi ve Konstantinepolis, İstanbul olmuştu. Her ne kadar piyade taarruzları bu kuşatmada sonucu belirleyen savaş tarzı olmuşsa da, büyük kuşatma toplarının etkinliği de denenmiş ve kanıtlanmış oldu. Fatih`in deneyimi, geleneksel istihkam mimarisinin yeni kuşatma *****ları karşısında erimeye mahkum olduğunu göstermiştir. Osmanlı deneyimi, gerek Osmanlı ilerlemesine, gerekse de Avrupalı güçler arasındaki çatışmalarda, geleneksel istihkamın hiç bir güvence sağlayamadığını ortaya çıkardı. Yeni kuşatma *****larına karşı dayanıklı istihkam mimarisi arayışı, en başta Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Avusturya Habsburg hanedanı tarafında acilen araştırılmaya başlandı. Ancak yeni tarz istihkam mimarisi arayışı sadece Osmanlı ilerlemesine karşı bir önlem alma arayışı olarak görülemez. Avrupa içinde de savaşlar olmakta ve artarak süregelmektedir. Örneğin Avrupa`da 16. yüzyılda en uzun barış dönemi on yıl, 17. yüzyılda dört yıl ve 18. yüzyılda ise onaltı yıldır. Avrupalı askeri karar üniteleri, gerek Osmanlı ilerlemesi gerekse de kendi aralarındaki çatışmalar dolayısıyla askeri düzenlemelerinde etkili gelişmeler sağlamak zorunda kalmışlardır. Her iki cepheden gelen tehditler, ölümcül olmaktadır. Gerek kare ya da dikdörtgen, gerekse de dairesel planlı tahkimatlar, piyade taarruzlarına ve ateşli olmayan kuşatma *****larına direnecek tarzda planlanmıştı. Dolayısıyla elden geldiğince yüksek duvarlarla inşaa ediliyordu. Oysa kuştma topları, yüksek duvarlara karşı daha etkili olmaktaydı. Sonuç olarak topların kullanıldığı kuşatmalara karşı, daha alçak ve daha geniş duvarlı istihkamlar denenmeye başlandı ve başarılı oldu. Böylece kale ve hisarların yerini tabyalar almaya başladı. Ancak bir istihkamı, ateşli *****lara karşı savunabilmek, kuşatma toplarının ateşi altında ezilmeyle başarılamazdı, yine aynı *****la karşılık vermek gerekiyordu. Dairesel ya da kare-dikdörtken planlı istihkamlarda da toplar kullanıldı. Ama dairesel planlı istihkamlarda, etkili bir ateş için yeterli sayıda topu belirli bir doğrultuya yönlendirmek olanaklı olmuyordu. Kare ya da dikdörtken planlı istihkamlarda ise savunmadaki topların ateş açamadıkları ya da etkili ateş açamadıkları bir alan kalıyordu. Tabyalarda da aynı sorun yaşanıyordu. Bir çok deneme ve yanılma ardından köşeli, yıldız tarzı tabya inşaası esas alınmıştır. Bu tür tabyalarda savunma topları, kuşatma toplarının yerleştirilebileceği olası her bölgeye etkili ateş açabiliyordu. Yıldız tarzı tabyaların görece alçak olması, piyade taarruzları karşısında yeterince etkili bir savunmaya olanak vermeyeceği düşünüldü ve bu tarz tabyaların duvarları önüne, genellikle su dolu kanallar inşaa edildi. Bu tarz tabyalar, ateşli *****lara karşı etkili bir savunma olanağı sağlamıştır ve Avrupa`da 16. yüzyılın ortalarından itibaren çok sayıda kale ve hisar, savunucuları tarafından yıkılmış ya da boşaltılarak kullanım dışı bırakılmıştır. Bunların yerini yıldız tarzı tabyalar almıştır. ==Ordular== ==Ateşli *****ların yaygınlaşması== ==Taktik ve stratejiler== ==Kaynakça== Geoffrey Parker - Askeri Devrim Jeremy Black (derleyen) Top, Tüfek ve Süngü savaş-taslak Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Askerî Devrim maddesinden kopyalanmıştır. Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir. |
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.