Kümbet
 

Kümbetler, Anadolu'nun Türklügünü belgeleyen ata mezarları, Türk çadır sanatının tasa ve mermere yansıyan örnekleridir. Anadolu'da Selçuklu Türklerine alt kümbetler Türk mimarisinin en orijinal örnekleridir. Kümbetlere, Dogu Türkistan'dan Anadolu'ya kadar Türklerin geçtigi ve oturdugu her yerde rastlanir. "Türk çadiri" adini tasiyan bu mimari türü. gerçekten, Türklere ait çadir sanatinin mimariye geçmis örneklerini yansitir.


Kümbet, Selçuk Türklerinde önemli kisiler için yapilan mezarlar, yani türbelerdir. Gövdeleri yuvarlak veya çok köseli, kaideleri ise kare seklindedir. Çok köseden kareye geçis için kullanilan çesitli sekillerle, mesela üçgen veya prizmatik sekillerle süslüdür.


Kümbetin tepe örtüsü huni veya piramit külah seklindedir. Fakat içten kubbe olarak görülür. Genel olarak iki katli olan kümbetlerin alt katina merdivenle inilir. Asil mezar burasidir. Ölü burada mumyalanmis olarak bir lahit veya topraga gömülür. Üst katta sembolik olarak bir sanduka bulunur. Burasi daha çok bir mescittir.


Büyük Selçuklulara ait en önemli kümbetler bugün iran sinirlari içinde kalmis bulunuyor. Eski Türk çadir sanatini yansitan kümbetler de daha çok bu kümbetlerdir.


Anadolu Selçuklulari mimaride çadir sanatini devam ettirdiler. Erzurum, Ahlat. Kayseri, Sivas, Tokat, Konya, Nigde, Kirsehir, Divrigi... de çok güzel kümbetler vardir. Nigde'deki Hüdavend Hatun, Tokat'taki Ali Tusî.Kayseri'deki Döner Kümbet ve Sirçali Kümbet, Ahlaftaki Ulu Kümbet en güzel örneklerdir.


Kümbetler, mimari ahenkleri, çadir sanatini tasa veya mermere yansitarak geçmise çagrisim yapmalari, kendi eksenlerinde dönüyor ve yukari dogru süzülüyor gibi durmalariyla insani çok etkileyen birer harikadirlar.Anadolu kelimesi Yunanca güneşin doğduğu yer anlamına gelen "Anatoli"dan doğmuştur. Romalılar, kendi topraklarına göre doğuda kaldığından buraya doğu toprağı anlamında Thema Anadolia demişlerdir. Anadolu isminin bir bölge adı olması ise Selçukluların Anadoluya gelmesiyle başladı.