Eflak
 

Eflak Alm. Walachei (f), Fr.Valacheie (f), İng. Walachia. Eski Romanyanın bir eyaleti. Eflak, eski Romanya Türkiyenin kuzeybatısında ve Balkan Yarımadasının kuzeydoğusunda 20°15 - 29°42 doğu boylamları ile 43° 37 48°16 kuzey enlemleri arasında bir Doğu Avrupa ülkesi. Doğuda Karadeniz, Ukrayna ve Moldovya, kuzeyde Ukrayna, batısında Macaristan ve Yugoslavya, güneyinde Bulgaristan ile çevrilidir.

Tuna Prensliği adıyla, Boğdan ile birlikte Romanya Krallığını meydana getirmişti. Bugün Eflak, Boğdan Beyliği

Olt Nehrinin doğusunda Multenia, batısında Oltenia olmak üzere iki bölgeden meydana gelir.


Oltenia 9305 mil karelik yüzölçüme sahiptir ve Küçük Eflak olarak da bilinir. 20.270 mil karelik daha geniş bir sahaya sahip olan Multeniaya Büyük Eflak denir.


Oltenia, kuzey ve batıda Karpat Dağları, doğuda Oltu Nehri arasında Oltu Nehri

Tunaya kadar süren verimli ovalara, meralara, zengin ormanlara sahiptir. Bu yüzden nüfus yoğunluğu fazladır.Multenia diğer yerlere nazaran ekonomik bakımdan daha gelişmiştir. Sahip olduğu verimli topraklarda mısır, buğday ve yem bol miktarda yetiştirilir. Multenia bölgesinin en büyük şehri olan Bükreş, aynı zamanda Romanyanın başkentidir.Ploesti ve Campino petrol yatakları bu bölgededir.TarihiEflaka önceleri Trakların bir kolu olan Daklar yerleşmiş sonraları İskitler ve Kelstein ve M.Ö. birinci yüzyılda da Romalıların eline geçti. Bu arada Got, Gepid ve İslavların istilalarına uğradı. Böylece Dak-Roma etnik temeline sahip Rumen milleti doğdu. Latin asıllı bir dil konuşan Rumenler, istilalar sebebiyle Islav dil ve kültüründen de etkilendiler. Hunlar, Bulgarlar, Macarlar, Kumanlar ve Peçenekler ile olan münasebetleri kültürlerine de tesir etti. Geçici olarakMacar Krallığını dahi ortadan kaldıran Moğol istilası, aynı yıl Eflakı yakıp yıktı. Bu sırada Altınordunun başında Batu Han bulunuyordu. Daha sonra Macarlar bölgeye tekrar hakim oldular.1247 yılında Avrupa feodalitesi örfüne uygun olarak ve Macar Krallığına bağlı olarak iki voyvoda, ilk Rumen siyasi teşkilatını kurdular.Kuman asıllı voyvoda Basaraba 1310da Eflaka tam olarak hakim oldu. 1330da Macar Kralı RobertKarolyyi Posodada ağır bir yenilgiye uğrattı. Kıpçakların bir kısım ülkesini ve İbrail kesimlerini eline geçirdi. 1340ta Aydınoğlu Umur Bey, 1368de de Osmanlı tehlikeleriyle karşılaştılar.

Murad Hüdavendigar, Tırnova Bulgar Çarı Şişmanı kendisine bağlayıp Vidin üzerine kuvvet gönderdi. Fakat Eflak Voyvodası Vlaicu 1373te anlaşma yaptı. Böylece Osmanlı nüfuzuna girmiş oldular. Kosova Savaşında SırpKnezi Lazara yardım ettiğinden dolayı Voyvoda Mircae Cel Batron (1386-1418) Yıldırım Bayezid tarafından cezalandırıldı ve Osmanlı akıncıları Eflaka akınlar yaptı. Bir müddet sonra Mircae 3000 düka altın vergi vermeyi kabul ederek boyun eğdi. Oğlu Mihail(1418-1420) zamanında voyvodalığın Osmanlılara bağlılığı daha da arttı. Böylece Osmanlılarla olan temas, Macaristanın devamlı baskısı ve iki soylu aile arasında sürtüşmeler de bunlara eklenince 15. yüzyılda Eflak zayıfladı.Varna Savaşında,Vlad Dracul (1436-1466) önceleri Hıristiyan devletlerine yardım ettiyse de, durumun Osmanlılar lehine geliştiğini görünce, İkinci Murad Hana boyun eğdi. Fakat Macar Kralı Hünyadi tarafından öldürüldü.

Üçüncü Vlad, yani Kazıklı Voyvoda 1461 yılında Saksonyalıları yenerek Erdeli aldı. Hile ile tutsak düşürdüğüNiğbolu Valisi Hamza Beyi kazığa vurdurdu.Tunayı aştı. Dobruca ve Rumelinin bir kısmını eline geçirdi. Fakat, Fatih Sultan Mehmedin Eflak Seferi sırasında tutuklandı. Yerine kardeşi Radu Cel Frumas getirildi. Bu arada Boğdan voyvodalarının Eflak işlerine karıştıkları görüldü.


On altıncı yüzyılda Eflakı ilgilendiren en önemli olaylardan biri de Eflakın Braila Umanı civarındaki araziden ayrılarak Osmanlı devletine katılmasıdır.Voyvodalardan biri İstanbula hediye olarak koyun gönderdiği için Çoban (Ciobanul)adıyla anıldı.Yine aynı yıllarda Voyvoda İkinci Mihnea, Müslümanlığı kabul etmişti. Fakat 16. yüzyılın sonlarına doğru Voyvoda Mihaia Viteazul, Eflakı bağımsızlık arzularıyla tekrar savaşa soktu.Avusturya tarafını tuttu. 1594te de Osmanlıya karşı isyan etti. Borçlarını tahsil edecek iki bin kişilik Rum ve Türk heyetini Bükreşte öldürdü. Bunun üzerine Koca Sinan Paşa isyanı bastırdı (1596). Avusturya İmparatoru İkinci Rudolftan para desteği görünce tekrar isyan etti. Boğdan ve Erdeli aldı (1600). Fakat Avusturyanın buna karşı çıkmasına rağmen, öldürüldü.


Bundan sonra Eflak tekrar sakinleşti. Türk yardımı büyük ölçüde kendini gösterdi.Abaza Paşanın desteğiyle Voyvoda Matei Basarab memleketini kalkındırdı. ŞerbanContacuzino (1679-1688)İkinci Viyana kuşatmasında bulundu. Fakat voyvodalar tekrar işi bozunca Osmanlılar artık voyvodalığı tayine bağladı. 1716da Fenerli Rum Beyi Nicolae Kavrocordato voyvodalığa tayin oldu. Memlekette okul ve hastahaneler açıldı. Voyvodalar üç yılda bir değişmeye başladı ve vali adını aldılar.


Bu sıralarda kısa aralıklarla Rus ve Avusturya işgalleri görüldü. Küçük Kaynarca Antlaşmasında Eflaka ait hükümler bulunmaktaydı. Eflakta Rus konsoloslukları açıldı. Prenslik haline dönüştü ve bu prensler 7 yılda bir değiştirildi. 1828de Rusya hami devlet olarak kabul edildi.


Eflakın bağımsızlık isyanlarından biri de 1848 yılında oldu. Süleyman Paşa ve Fuat Paşa isyanı bastırmak için görevlendirildi. 1849da Baltalimanı ve 1856 Paris Antlaşmalarıyla Rus himayeliği kaldırılarak Babıali hakimiyeti kabul edildi.Aynı zamanda Boğdan da Osmanlı yönetimine girdi. Eflak-Boğdan, diğer adıyla Memleketeynde yeni reformlar yapıldı. 1859da Eflak milletvekilleri AlexanderCuzayı başkan seçtiler. Cuza SultanAbdülaziz Han tarafından da Memleketeynin prensi olarak alan edildi. Böylece Romanyanın doğuşu başladı. 1881de Hohenzollem-Sigmingsen sülalesinden Carol başkan seçildi ve "kral" ünvanını aldı. Romanya hem Birinci, hem de İkinci Dünya Harbine katılınca, Eflak birçok savaşların, üzerinde cereyan ettiği bir ülke haline geldi.


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi