Hollanda Doğu Hint Adaları Milliyetçiliğin Yükselmesi Ve Bağımsızlık
 

Milliyetçiliğin yükselmesi ve bağımsızlık
Sömürge yönetiminin ekonomik ve toplumsal alandaki ayrımcı politikalarına tepki temelinde gelişen milliyetçi akım, 1908'de Budi Utomo'nun kurulmasıyla örgütlü bir biçim aldı. Daha çok kültürel çalışmaları temel alan bu dernek, seçkin tabakayla sınırlı kaldı. Buna karşılık 1912'de kurulan Sarekat Islam (İslam Birliği) hızla büyüyerek geniş bir kitle desteği buldu. 1914'te de Doğu Hint Adaları Sosyal Demokrat Birliği (ISDV) kuruldu. I. Dünya Savaşı sonrasında Hollanda yönetiminin sınırlı bir temsil temelinde oluşturduğu Halk Konseyi (Volksraad), büyük ölçüde iç içe geçen iki örgütün yürüttüğü mücadeleyi durduramadı. 1920'de Endonezya Komünist Partisi'ne (PKI) dönüşen ISDV, Sarekat Islam içindeki tutucularla ortaya çıkan çatışmalar üzerine bağımsız bir mücadele çizgisine yöneldi. Bu partinin 1926 sonunda Cava'da, 1927 başında da Sumatra'nın batısında başlattığı ayaklanma kısa sürede bastırıldı. Bu arada Sarekat Islam da önemli ölçüde güç kaybetti.
Bandung'daki aydın çevrelerin aynı sıralarda bağımsızlık hedefiyle kurduğu dernekler, Temmuz 1927'de Sukarno'nun başkanlığında kurulan Endonezya Milliyetçi Partisi'nde (PNI) bir araya geldi. Hollanda yönetimiyle işbirliğini reddeden bu parti, ılımlı liderleri de içine alan geniş bir cephe kurmayı başardı. Ama 1929'da Sukarno ve öteki bazı liderlerin tutuklanması, cephenin bölünmesine ve birkaç partiye dönüşmesine yol açtı. 1931'de serbest bırakılan Sukarno, 1933'te yeniden tutuklanarak sürgün edildi. Bunu milliyetçi liderlere yönelik yoğun baskılar izledi. II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle Japonya'nın 1942'de Cava'yı işgal etmesi, milliyetçi hareketin önünde yeni bir dönem açtı.
1944 sonlarında Endonezya'nın bağımsızlığı yönünde bazı adımlar atan Japonya'nın teslim olmasının ardından, 17 Ağustos 1945'te Cakarta'da (Batavia) bağımsızlık ilan edildi. Devlet başkanına önemli yetkiler veren cumhuriyetçi bir yönetim oluşturuldu.
Endonezyalıların kararlı tutumu karşısında, yönetimin devri için görüşme masasına oturmak zorunda kalan Haollanda, Temmuz 1947'de ve Aralık 1948'de anlaşmaları çiğneyerek yönetimi zorla ele geçirmeye çalıştı. Bu girişimlerin sonuç vermemesi üzerine, Lahey'de yapılan yuvarlak masa toplantısı sonunda Ağustos 1949'da yönetimin devri konusunda anlaşmaya varıldı.

Kaynak : Wikipedia