Haccac
 

Haccac Emevi devletinin ünlü komutanı. Hicretin 41. yılında (M. 661) Taifte doğdu. Gençliğinin ilk yıllarına dair bilgi çok azdır. Mervanoğulları hizmetine giren Haccacı Halife Abdülmelik kumandan yaptı. Çok geçmeden de Mekke-i mükerremede bulunan Abdullah bin Zübeyrin (radıyallahü anh) üzerine gönderdi. Mekkeyi kuşatan Haccac, Abdullah bin Zübeyrin direnişini kırmak için, Kabeyi taş ve mancınıkla dövmekte ve yıkmakta tereddüt göstermedi. Yedi ay kadar süren muhasaradan sonra Mekkeyi tamamen teslim aldı ve Abdullah bin Zübeyri şehid ettirdi. Şehirde büyük bir katliam hareketi yaptı. Bu arada yıkılan Kabeyi yeniden inşa ettirdi.


Hicri 75 (M. 694) yılında Hicaz ve Irak Valisi oldu. Hindistana kadar birçok yerleri fetheden Haccac, bu arada çok sayıda Müslümanı şehid etti. O yıllarda Irak bölgesinde yıllardır devam eden Harici isyanları vardı. Müslümanlar zulüm ve işkence altındaydı. Haricileri arka arkaya vurduğu darbelerle kahreden Haccac, büyük bir üne kavuştu. Haricilerin belli başlı reislerini öldürdü. H. 86 yılında Velidin halife olması ile yetkileri daha çok arttırıldı. Halife Velid bu çok güvendiği valisi ile istişare ederdi. Ömrünü ülke içindeki kargaşalık ve siyasi isyanları bastırmakla geçiren Haccac, çabuk yıprandı. H. 95 (M. 714) yılında Vasıt şehrinde valiyken vefat etti. Şehrin bilinmeyen bir yerine gömüldü.


Haccac, yirmi üç sene idare ettiği memleketleri dehşet ve korku içinde bıraktı. Ömründe yüz yirmi bin kişiyi katl ve idam ettirdi. Vefatında zindanlarda elli bin kişi olduğu rivayet edilmektedir. Bu sebeple idare ettiği bölgelerde "Haccac-ı Zalim" diye anılırdı. Güzel konuşur, nükteli sözleri severdi. Her zaman samimi bir Müslüman intibaını vermekteydi. Haricilere vurduğu darbe ile Ehl-i sünnete büyük hizmeti dokunmuştu. Ayrıca Kuran-ı kerime hareke koyup doğru okunmasını da sağlamıştır. Çiftçilere faizsiz kredi verdi ve sulama tesisleri yaptırdı.


Çok zeki ve siyaseti kuvvetliydi. Keremi, cömertliği, ihsanı da zulmü gibi pek fazlaydı. Affı da çok olurdu.


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi