Galileo
 

Galileo modern fiziğin ve teleskopik astronominin kurucularından olan İtalyan bilim adamı. 1564te İtalyanın Piza şehrinde doğdu. Döneminin tanınmış müzikçilerinden Vincenzo Galileinin oğlu olan Galileo, ilk tahsilini Floransada yaptı. 1581de Piza Üniversitesinde tıp tahsiline başladı, ancak parasızlıktan okulu terk etti. 1583ten itibaren matematiğe ilgi duyan Galileo, bu konudaki çalışmaları sayesinde 1589da Pizada profesörlük elde etti.


Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo, Piza Kulesinden ağırlık düşürerek Aristonun yanlışlığını açıkça gösterdi. Bu davranışı yaşlı profesörlerle anlaşmazlığa düşmesine sebeb oldu. 1592de Pizayı terk ederek, Padua Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi.


1597de pratikte çok faydası olan pusulayı ticari olarak piyasaya arz etti. 1600 senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604te serbest düşüşün matematik kanunlarını keşfetti. Ancak düzgün ivmeli hareket kavramı hatalıydı. 1609da Hollandada teleskopun bulunduğunu işitti. Kendisi daha ileri bir alet yaparak bunu astronomik gözlemlerde kullandı. 1610da aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve samanyolu üzerine ilk tesbitlerini yayınladı. Bu arada Jupiterin dört uydusunun varlığını bildirdi. Bu kitabı çok alaka uyandırdı ve Floransada saray matematikçisi olmasını sağladı. Hemen sonra Venüs gezegeninin devreleri ve Satürnün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlemyus) sistemini münakaşa etti.


1611de Romaya gitti ve oradaki Bilim Akademisine üye seçildi. Floransaya dönüşünde hidrostatik üzerine pekçok profesörün itirazına sebeb olan kitabı ile 1613te güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı. Bu eserinde Kopernik sistemini açık bir şekilde müdafaa etti. Müslüman alimlerin kitaplarında yer alan dünyanın döndüğü meselesini yeni bir iddiaymış gibi ortaya attı. Bundan dolayı papazların ağır hücumuna uğradı. 1615te bizzat Romaya giderek iddiasını müdafaa eti.


Ancak 1616da Papa Beşinci Paul tarafından kitaplarını tedkik için bir komisyon kuruldu. Bu komisyon Galileonun kitaplarını yasaklamadı, sadece dünyanın döndüğü iddiasından vaz geçmesini istedi.


Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskopu geliştirdi. Ancak 1618de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle papaz bilim adamlarıyla münakaşaya girdi. Arkadaşının Sekizinci Urban olarak Papa seçilmesinden cesaret alarak yazdığı İki Kainat Sistemi Üzerine Konuşmalar adlı eserini 1632de yayınladı. Ancak kitabın daha önce yapılan uyarılarla çeliştiği söylenilerek Romada mahkemeye çağrıldı. 1633te bu kitabı yasaklandı ve kendisi müebbed hapse mahkum oldu. Yetmiş yaşında hapsedilen Galileonun gözleri kör oldu ve 1642 yılında hapiste öldü.


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi