Portekiz Sömürge Savaşları Siyasi Arkaplan
 

Siyasi arkaplan




Portekiz'in denizaşırı sömürgeleri


II. Dünya Savaşını izleyen dönemde dünyadaki iki süper güç olan ABD ve Sovyetler Birliği etki alanlarını genişletmek için mücadele etmekteydi. İki devlet de siyasi ve idelojik olarak kendisine yakın rejimleri desteklemekte, *****lı grupara bu uğurda askeri, mali yardım yapmaktaydı. ABD Angola'da UPA adlı *****lı örgütü desteklemekteydi. Bu *****lı grup ise Kongo'da üslenmekte ve Angola'daki Portekizlilerle Afrikalılara saldırmaktaydı. Bu grubun gerçekleştirdiği katliamlara dair belge ve fotoğraflar Birleşmiş Milletlerde sergilenecek ve grup Portekiz tarafından 1961 yılında kınanacaktı. Dönemin ABD Başkanı Kennedy'nin katliamdan sonra Portekiz devlet başkanı Salazar'a bir mesaj yollayarak sömürgelerden çekilmesini söylediği iddia edilir. ABD'nin kendisine düşürmek üzere yaptığı darbe başarısız olunca Salazar iktidarını sağlamlaştırırken deniz aşırı sömürgelerde de asker sayısını artıracak ve diğer Portekiz sömürgelerinde olacağı gibi Angola'da da savaş çıkar. Bu dönemde 1955 yılında Endonezya'da yapılan Bandung Konferansında da sömürgelerin durumu gündeme getirilir. Bağımsızlıklarını yeni kazanmış veya kazanmak üzere olan birçok ülke süper güçlerden birine ya da diğerine yaslanmak durumunda bulur kendisini. Konferansta bu duruma alternatif üretilir. Bu durumdaki ülkelerin Üçüncü Dünya adı altında birleşerek sürmekte olan Soğuk Savaş ortamında bağımsızlıklarını korumaları öngörülür. Birlik sayesinde sömürgeci güçlerin etkisi azaltılacak, süper güçlerle olan diplomatik ilişkilerde de pazarlık şansı artacaktı. 1950'li yıllarda Portekiz Ordusu 1926 yılından beri iktidarda olan Salazar'ın kurduğu diktatörlük rejiminin açmazlarıyla boğuşmaktaydı. Bir yandan II. Dünya Savaşındaki Portekiz'in tarafsızlık politikası sürdürülmeye çalışılırken, diğer yandan rejim geniş sömürge topraklarının denetimini bırakmamak istemekteydi. Nazi Almanyasına savaş açmayan Portekiz, NATO örgütü kurulduktan sonra 1949 yılında buraya dahil olacak ve askeri yapılanma içinde yer alacaktır. NATO örgütünün temel noktası Batı Avrupa'da olacak olası bir Sovyet saldırısının geri püskürtülmesiyken, Portekiz'in önceliğinin sömürgelerde sürmekte oan gerilla savaşıyla mücadele olması bir çelişki yaratır. Portekiz'in NATO'a dahil olmasıyla beraber ordu içerisinde ABD ve NATO etkisi altında yeni bir komuta kademesi oluşmaya başlar. Bu kademenin Portekiz'de iktidarda bulunan rejimle arası açılmaya başlar. Bazılarına göre Salazar'a karşı düzenlenen Botelho Moniz darbesinin ardında da NATO ve ABD bulunmaktadır. NATO kademelerindeki komutanların ve ordudaki komutanların arasındaki koordinasyon eksikliği ileride kuvvet komutanlıkları arasında da kopukluğa sebep olacaktır.

Kaynak : Wikipedia