Birleşik Krallık Siyasi Ve Yönetimsel Bölgeler
 

Siyasi ve yönetimsel bölgelerBirleşik Kralık Haritası


Geleneksel ve tarihsel olarak Büyük Britanya ve İrlanda countylere bölünmüştür (tekil county, çoğul counties. Sözlük anlamıyla county kontluk demektir). Bu bölümler hala törensel olarak devam ettirilmekte ve her county için Kraliçe Krallık Temsilcisi Lord (Lord-Lieutenant) tayin etmekte ve bu kişiler yerel resmi törenlerde kraliçe temsilcisi olarak protokol başında bulunmaktadırlar.
Ama 1960li yıllardan itibaren yerel yönetim düzeni, zaman zaman yapılan büyük değişikliklerle çok karmaşık ve heterojen bir şekil almıştır.
Bugün Birleşik Krallık İngiltere, İskoçya, Galler Ülkesi ve Kuzey İrlanda adı altında dört ülkeden kuruludur. Yerel yönetim her ülkede ayrı şekildedir.
Asıl İngiltere ülkesi için özel güçlere sahip bir seçilmiş meclis veya hükümet bulunmamaktadır ve zamanla değişikliklerle çok karmaşık bir yerel yönetim sistemi ortaya çıkmıştır. Asıl İngiltere idari bakımdan dokuz idari bölgeye (Government Office Regions) bölünmüştür ve bir zamanlar bu 9 idari bölge için seçilmiş birer bölgesel meclis ve idare kurulması planlanmış idi, ama yapılan bir deneme referendum sonucu öngörülen Kuzey Doğu Bölge İdare Meclisi tasarısının bölge halkı tarafından ret edilmesi sonucu bu yaklaşımdan şimdilik vaz geçilmistir.
Londra Büyükşehri (Greater London) bölgesi için özel bir kanuna göre halk tarafından seçilmiş bir Belediye Başkanı ve özel bir büyükşehir meclisi vardır. Londra Büyükşehir bölgesi 19 daha küçük Londra-tipi beldeye (London boroughs) bölünmüştür. Bu Londra-tipi beldelerden birisi eski tarihsel Londra Şehri (City of London) dir.
Asıl İngiltere'nin diğer bölgeleri iki değişik türlü yerel yönetimle idare edilmektedir.
Tek-katlı (unitary) yerel yönetim birimleri daha çok şehirsel alanlarda bulunmakta ve Avrupa'nın diğer ülkelerinde bulunan belediye idarelerine benzemektedirler. Bu tek-katlı yerel idarelerinin adları çok degişiktir: şehir (city), belde (borough), kraliyet beldesi (royal borough) veya alt-bölge (district). Bu tek-katlı idarelerin başında belediye başkanları (mayor) bulunmaktadır. Genellikle belediye başkanı törensel bir görev olup seçimle gelen idare meclisinin başkanı bu görevi yüklenmektedir. Ama son yıllarda bazı yerel yönetim birimleri için belediye başkanları doğrudan doğruya seçimle gelmeye başlamış ve daha büyük güçlerle görevlendirilmişlerdir.
İki-katlı (binary) yerel yönetimlerinde ise üst kat olarak county idareleri bulunmakta ve bunların altında ikinci kat olarak alt-bölge (district) idareleri vardır. Örneğin kuzey-batı İngiltere'de merkezi Preston'da bulunan Lancashire County iki-katlı (binary) sistem ile idare edilmekte ve üste Lancashire County Meclisi ve altında 12 alt-bölge (district) bulunmaktadır. (Ama kafa karıştıracak şekilde) Preston Şehri tek-katlı yerel yönetim ile idare edilmektedir. İki-katlı (binary) idare sisteminde her iki katının yüklendikleri görevler değişik olup özel bir kanun ile tayin edilmiştir.
Asıl İngiltere ülkesinin yerel yönetiminde 1972de yapılan bir kanuna göre büyükşehir (Metropolitan County) idaresi bulunmaktaydı ve bunlar Londra Büyükşehri [Greater London], Birmingham'ı içeren West Midlands, Greater Manchester, Liverpool'u içeren Merseyside, Sheffield'ı içeren South Yorkshire ve Leeds'i içeren West Yorkshire idi. Ama bunlarin hepsi Muhafazakar Partili Thatcher hükümeti tarafından lahvedilmişlerdir ve ancak 1998de İşci Partisi yine Londra Büyükşehir idaresini yenilemiştir.
Galler Ülkesi (Wales) idaresi için en üst katta Cardiff'de bulunan, bir seçimle meydana gelen, sınırlı yasal ve idari güçler ve yetkiler verilmiş Galler Meclisi (National Assembly of Wales), bir hükümet ve ülke idaresi bulunmaktadır. Ancak bu idare için yasal ve uygulayıcı güçler çok kısıntılıdır. Galler Ülkesi yerel yönetimi 22 tane tek-katlı yerel idareye bölünmüştür. Bunlardan 9una county, 10una county beldesi ve 3üne şehir adı verilmektedir.
İskoçya idaresi için en üst katta seçimle meydana gelen yasal güç olarak İskoçya Parlamentosu (Scottish Parliament) ve idari güç olarak İskoçya Hükümeti (Scottish Executive) bulunmaktadır. Bunlar Edinburgh'da bulunmakta ve kısa olarak Holyroyd olarak da anılmaktadır. Yerel yönetim İskoçya'da 9 alt-bölge (Council areas) ve üç adalar bölgesinden (Outer Islands, Orkney ve Shetland) oluşur.
Kuzey İrlanda için zaman zaman güçleri geri alınan ve Stormont adı verilen, seçimle gelen, yasal gücü olan bir Meclis ve Kuzey İrlanda hükümeti bulunmaktadır. Yerel yönetim olarak 26 komüniteye (community) ayrılmıştır.

Kaynak : Wikipedia