Kodlamayan Rna Ncrna Ve Hastalıklar
 

ncRNA ve hastalıklar

Ayrıca bakınız: Hastalıklarda uzun kodlamayan RNA'lar

Proteinlerde olduğu gibi, ncRNA'larda da mutasyonlar veya ncRNA repertuvarındaki dengesizlikler çeşitli hastalıklara yol açabilir.

Kanser

Çoğu ncRNA'lar kanserli dokularda anormal biçimde ifade edilir. Bunlar arasında miRNA'lar,[23] long mRNA-like ncRNAs[24][25], telomeraz RNA ve Y RNA'lar sayılabilir.[26] miRNA'lar, protien kodlayan pekçok genin düzenlenmesinde rol oynar,[27][28] Y RNA'lar DNA ikileşmesinin başlatılmasında önemlidir[29], telomeraz RNA, telomeraz için kalıp (primer) olarak görev yapar (daha çok bilgi için bkz. Telomer#Telomerler ve hastalık). mRNA-benzeri ncRNA'ların işlevi henüz iyi bilinmemektedir.

miR-16-1 ve miR-15 birincil öncüllerindeki mutasyonların kronik lenfositik lösemi hastalarının germ hücrelerinde çok daha sık olduğu gösterilmiştir, kontrol topluluklara kıyasla.[30][31]

hsa-mir-196a2 üzerinde bulunan ender bir SNP'in küçük hücre-olmayan akciğer karsinoması ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.[32] Benzer şekilde, göğüs kanseri ile ilişkili genleri düzenlediği tahmin edilen 17 miRNA üzerinde yapılan bir elemede miR-17 ve miR-30c-1'de varyasyonlar bulunmuştur. Hastalarda BRCA1 veya BRCA2 bulunmadığı için, bu bulgu, ailesel göğüs kanserinin bu miRNA'lardaki varyasyonların neden olabileceği olasılığını ortaya çıkarmıştır.[33]

Prader-Willi sendromu

Prader-Willi sendromunun birincil nedeninin C/D kutulu snoRNA SNORD116'nın 48 kopyasının yok edilmesi olduğu gösterilmiştir.[34][35][36] Prader-Willi, aşırı yemek ve öğrenme zorlukları ile ilişkili bir gelişimsel bozukluktur. SNORD116'nın bir takım protein kodlayıcı genlerin içinde potansiyel bağlanma hedefleri vardır ve alternatif uçbirleştirme düzenlenmesinde bir rolü olabilir.[37]

Kıkırdak-saç hipoplazi

RNaz MRP içindeki mutasyonların kıkırdak-saç hipoplazisine neden olduğu gösterilmiştir. Amiş ve Finlandiyalılarda görülen bu hastalık kısa boy, seyrek saç, iskelet bozuklukları ve bastırılmış bağışıklık sisteminden oluşan bir belirtiler grubu ile ilişkilidir.[38][39][40] En iyi karakterize edilmiş varyant, korunmuş bir psödo-düğümün 5' tarafındaki bir ilmikte bulunan, nükleotit 70 konumundaki bir A->G transisyonudur. Ancak bu hastalığa neden olan çeşitli başka mutasyonlar da bilinmektedir.

Alzheimer hastalığı

BACE1-AS adlı ters anlamlı RNA'nın transkripsiyonu, BACE1'in karşı tarafındaki iplikten yapılır, Alzheimer hastalarında yukarı düzenlenmiştir.[41] BACE1-AS, transkripsiyon-sonrası bir ileri-besleme mekanizmasıyla BACE1 mRNA stabilitesini artırır ve BACE1 ifadesini düzenler. Ayrıca, aynı mekanizma ile senil plakların başlıca bileşeni olan, beta amiloid konsantrasyonunu da artırır. Alzheimer hastalarında ve amiloid öncül proteini ifade eden transgenik farelerde BACE1-AS konsantrasyonu yüksektir.

miR-96 ve duyma kaybı

Olgun miR-96'nın tohum bölgesindeki varyasyonlar, insan ve farelerde, otozomal baskın, ilerlen duyma kaybı ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Homozigot mutant fareler tamamen sağırdır, hiç kokleal tepki göstermezler. Heterozigot fare ve insanlar zamanla duyma yeteneklerini kaybederler. [42] [43] [44]


Kaynak : Wikipedia