Yüksek Hareket Kabiliyetli Çok Amaçlı Vasıta Çatışmalarda Kullanımı
 

Çatışmalarda Kullanımı




Humvee Mattrack kar paletleri ile.






Humvee civatalı MAK zırh aparatı ile


HMMWV tasarım amacı ön cepheye insan ve hafif sınıf kargo taşımaktı. Aynen ilk üretilen Jeep modelinde olduğu gibi, ilk üretilen HMMWVlerin de ne zırhı ne de NBK *****lara karşı koruması bulunuyordu. Buna rağmen klasik çatışmaların yaşandığı Çöl Kalkanı harekatı sırasında fazla bir kayıp verilmedi. Ancak 1993 yılındaki Mogadişu Harekatı'nda yerleşim alanları içerisindeki çatışmalarda araç ve mürettebat zorlu zamanlar geçirdi. Buna rağmen araç içerisindeki mürettebata fazla kayıp vermeden birliklerine geri getirmeyi başaracak şaseye sahipti. Somali'de meydana gelen çatışmaların ardından Amerikan Ordusu üretici firmadan HMMWVlerin daha fazla zırhla kaplanmasını istedi. Üretilen M1114 modeli küçük kalibreli *****lara karşı gerekli korumayı sağlıyordu. 1996 yılında sınırlı sayıda üretilen M1114 Ortadoğu'daki çatışmalardan önce Balkanlar'da kullanıldı. Bu araç M998 göre daha geniş, çok daha güçlü yeni nesil turboşarjlı motora, iklimlendirme aygıtına ve güçlendirilmiş süspansiyon sistemine sahipti. En önemlisi tümüyle sertleştirilmiş çelikle kaplanan aracın camları da mermiye karşı dayanıklıydı. Irak'ta meydana gelen doğrudan saldırı ve gerilla çatışmalarından ötürü AM General firması üretiminin büyük bir kısmını bu model araçların yapımına ayırmıştır.
Değişiklikler
Irak'ta kullanılmakta olan M998 model HMMWVlere Gelişmiş Zırh aparatı takılarak korunması arttırılmıştır. Bu aparat içerisindeki zırhlar aracın birkaç farklı noktasındaki zayıf noktaları güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bunlar içerisinde zırhlandırılmış kapı ve kurşun geçirmez camlar, arka zırh koruması, balistik ön cam koruması, zırhlandırılmış koltuk, güçlendirilmiş tavan ve ********* düzenek korumasını sayabiliriz. Bu aparat araca ortalama 450 kg yakın bir ek yük getirmektedir.
Bununla beraber bu zırh Irak'ın işgalinde görev alan çok sayıda araca monte edilememiştir. Bu sebepten ötürü Irak'ta görev yapan Amerikan askerleri ve deniz piyadeleri araçlarına başka yerlerden topladıkları hurdalardan türettikleri ve kısaca hillbilly zırh adını verdikleri bir tür doğaçlama zırh monte etmektedir. Bu sayede HMMWV'lerin korumasını arttırmaya çalışmışlardır. Ancak bu düşünce her ne kadar koruma amaçlıda yapılsa bazen tam tersi etki yapmaktadır. Bu zırh aracın güvenliğini artırmakla beraber ağırlığı ile ters orantılı olarak aracın azami hızını azaltmakta, durma mesafesi arttırmakta, direksiyon kullanımını ve aracın kullanım süresini düşürmekte, servis maliyetlerini arttırmaktadır. Ayrıca sonradan eklenen hillbilly zırh, RPG atışları veya doğaçlama ********* düzenekler ile yapılan saldırılarda ortaya daha fazla şarapnel çıkmasına neden olmaktadır.
2004 yılı Kasım ayında ABD Hükümeti Savunma Bakanı Donald Rumsfeld Amerikan askerleri ve aileleri tarafından daha korunaklı HMMWVleri temin etmemek ve bu sebepten gereğinden fazla askeri kayba sebep olmakla suçlanmıştır. Rumsfeld, savaştan önce zırh aparat üretiminin çok az olduğunu, firmanın elde bulunan araçlar için yetecek sayıda zırhı ancak uzun bir sürede imal edebileceğini açıklamıştır. Araçlara neden daha önce bu zırhların takılmadığının sorulması üzerine ise bu zırhların Irak Ordusu ile yapılan cephe savaşı sırasında araçlara takılmasının gerekmediğini, ancak düzenli ordu ile yapılan savaşın sona ermesi ve ordunun Irak'ı işgali ile artan gerilla saldırılarının bu ihtiyacı ortaya çıkarttığını belirtmiştir. Araçlara takılmakta olan zırhlar ortalama 680 ila 900 kilo arasında olup aracı çok ağır top ateşi haricindeki her türlü saldırılara karşı korumaktadır. Bununla beraber artan ağırlıktan ötürü araçların devrilmesine veya yoldan çıkmalarına sebep olmakta bu da araç içerisindeki yolcuların hayatlarını riske atmaktadır.
Araç üzerine takılan gelişmiş zırh arapatı HMMWVleri yan yüzeylerden gelen her türlü saldırılara karşı korumakla beraber özellikle aracın alt kesiminden gelen saldılarda bu koruma çok az olmaktadır. Özellikle kara mayınlarına ve doğaçlama ********* düzenekleri ile yapılan saldırılarda araç içerisindeki mürettebat olumsuz etkilenmekte ve kayıpları arttırmaktadır.
M1151 modeli için geliştirilmiş başlıca aparatlar ASK, FRAG 5 ve FRAG 6 dır. ASK ilk olarak Ekim 2003 tarihinde araçlara takılmaya başlanmış olup ortalama 450 kg ağırlıktadır.[10] Armor Holdings firmasının ürettiği zırhın ortalama ağırlığı 340 kiloyu bulmaktadır. [11] Donanma Zırh Aparatı (The Marine Armor Kit (MAK)) ise 2005 yılı Ocak ayından itibaren M1114lere takılmaktadır. Ancak bu zırh aparatı aracın toplam ağırlığını arttırmaktadır. [12] FRAG 5 son olarak geliştirilen zırh aparatı olarak araç içersindekilere iyi bir koruma sağlamakla beraber hala ********* düzenekleri ile yapılan saldırlarda yeterli etkiyi sağlamamaktadır.[13] FRAG 6 aparatı hala geliştirlmekte olup yüksek korumanın yanında oldukça ağır bir maliyetide beraberinde getirmektedir. FRAG 5 aparatı araca 450 kg yakın ağırlık eklemekte ve aracın genişliğini 60 cm artırmaktadır. Kapılar o kadar ağır olmaktadır ki ancak mekanik bir sistem ile açılıp kapatılabilmektedir. [14]
Gelişmiş zırha sahip HMMWVlerin için başka bir sakınca da herhangi bir saldırı ve kaza sonucunda ağır kapıların mekanizmasının bozulması ve mürettebatın araç içerisinde mahsur kalmasıdır. Bu durum hem mürettebatı açık hedef haline getirmekte hem de yangın veya patlama durumlarında kaçmayı engellemektedir.[15] Bu durumdan kurtulmak için araç menteşeleri acil durumlarda açılması amacı ile kancalı takılmakta bu durumda halka çekilerek kapı tamamen dışarı atılmaktadır.[16] İlave olarak BAE firması tarafından geliştirilen Vehicle Emergency Escape (VEE) (Türkçesi Araç Acil Kaçış) pencerelerinden M1114 modelleri için 1.000 adet sipariş verilmiştir.[17]
Aracın üst kısmında bulunan makineli tüfeği kullanan mürettebat saldırılara oldukça açık bir hedef olmaktadır. Bu sebepten ötürü bu *****ların ön kısmına Vietnam Savaşı sırasında da kullanılan M113 model ZPT araçlarındakine benzer basit bir kalkan takılmıştır. ABD Ordusu şuan BAE firmasından daha iyi bir koruma sağlayan modeller üzerine tasarımlar geliştirmesini istemiştir. [18] Yeni sistemde *****çı kalınlığı 45.72 ila 60.96 cm arasında değişen yüksek çelik pilakalar ve kurşun geçirmez camlardan oluşan bir platformdan ateş etmektedir. Bazı HMMWVler ise CROWS adı verilen ve *****çının *****ı aracın arka koltuğunda oturarak ateşlemesini sağlayan uzaktan kumanda sistemi ile donatılmıştır.




Humvee ve üzerinde Raytheon karadan havaya füze sistemi. Paris Havacılık Fuarı 2007


Alternatifleri
Bazı kişiler hala Vietnam Savaşı sırasında kullanılan ve çok daha verimli olduklarını düşündükleri M113 türü paletli ZPTlerin çatışmalarda ve konvoylara eşlik görevlerinde kullanılmasını desteklemektedir.
Avrupa ve Güney Afrika ülkeleri ise farklı hafif zırhlı araçları bu iş için kullanmaktadır. Örneğin ABD bu iş için daha hafif zırha sahip ancak V yapısı sayesinde patlamalara karşı daha dayanıklı Cadillac Gage model araçlar üretmektedir.
2007 yılında Amerikan Deniz Piyade Kolordusundan yapılan açıklamalarda Irakta meydana gelen yüksek kayıplardan ötürü bu ülkede görev yapan HMMWV araçlarıyla yerdeğiştirilmek üzere birkaç bin adet MRAP (Mayına dayanıklı baskın korumalı) zırhlı araç alımına gidileceğini belirttilmiştir. Bunlar arasında International firmasına ait MaxxPro, BAE OMC firmasına ait RG-31, BAE firmasına ait RG-33, Force Protection firmasına ait Cougar ve Protected Vehicles Inc firmasına ait Golan Tekerlekli Zırhlı Araç bulunmaktadır. [19][20] [21][22]
Bunun yanında bu araçların ciddi bir eksi tarafıda bulunmaktadır.Bu zırh arttırımı sonucunda araçların hava ile nakliyesinin imkansız hale gelmesidir. Özellikle Afganistan gibi dağlık ve yolların her zaman açık olmadığı bölgelerde görev yapan birlikler açısından bu çok önemli bir sorundur.




Deniz Piyadelerine ait bir HMMWV Felluce, Irak yakınlarında yol denetiminde. Aracın arkasındaki araca arkadan fazla yaklaşılmaması yazmaktadır. Birçok durumda herhangi bir uyarı olmaksızın ateş açılmaktadır.

Kaynak : Wikipedia