Yavaşlar, Sandıklı Tarihçesi
 

Tarihçesi
Köyün adı eski bir Türk aşiretinin adıdır. Çanakkale'nin Ezine ilçesinde, Manisa'nın Demirci ilçesinde ve Afyonun Sandıklı ilçesinde olmak üzere Türkiye'de üç adet "Yavaşlar Köyü " bulunmaktadır. Yine Samsun Terme'de "Yavaş Bey" ,Tekirdağ Hayrabolu'da "Yavaşca", Kocaeli Gebze'de "Yavaşlı" ve yine Konya Akşehir'de "Yavaşlı" köyleri bulunmaktadır. Ayrıca, halen Bulgaristan dahilindeki Kırcaali ilinde bir "Yavaşlar kasabası " olduğunu İnternet'teki Kırcaali sitesinden öğrendim. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Tapu Tahrir Defterlerinden (TD) Konya livasına ait 1530 tarihlerinde yapılmış olan , 387. numaralı defterin 242 safyasında , Konya livası (sancağı) Turgud kazasında "Yavaşlar cemaati" ve yine aynı defterin 243,244 sayfalarında da "Yavaşlu Cemaati" isimli henüz bir köy kurmamış, yörüklük eden cemaatlerin varlığını görmekteyiz.(Bu bilgiyi daha önce Demirci ilcsindeki Yavaşlar sayfasına da koymuştum. Veli Şirin. vsirin@isbank.net.tr ) Yavaşlar isminin nereden geldiği niçin bu şekilde adlandırıldığı hakkında kesin ve somut bir bilgi bulunmamaktadır. Fakat Danişmentlerin Kaşıkçı Obasının bu bölgeye yerleştiği rivayetleri bulunmaktadır. "Yörük Çeşmesinin" ve camiinin kitabesinde yer alan tarihlerden beldenin geçmişinin 200 yıl civarında olduğu tahmin edilmektedir. Yavaş yavaş büyüdüğü için böyle bir adla anıldığı çok inandırıcı gözükmediği gibi "Çuvaşlardan" geldiği yakıştırması da hiç bir gerçekliğe dayanmamaktadır. Fakat Yörük Çeşmesinin kitabesindeki "sarı tekeli" aşiretinden bir Yörük beyinin isminin yer alması, buranın göçerkonarlıktan yerleşik hayata geçilmek suretiyle vücut bulduğu söylenilebilir.
Yavaşların tarihçesine kaynaklık edebilecek yazılı belgelerden Osmanlı Şeriyye Sicilleri, Salnameler ve vergi kayıtları tetkik edilmemekle birlikte, 1840 öncesi yavaşlara ait kayıt ve bilgilere rastlanmadığı bilinmektedir. Bundan da Yavaşların tarihçesinin çok eskiye dayanmadığı tahmin edilmektedir. Nakli bilgiye dayanan şekliyle bu günkü Yavaşları 19. yüzyıl sonlarında çevreden gelen göçlerin oluşturduğu söylenebilir.Ancak bazı rivayetlere göre Bulgaristanın Kırcaaliye bağlı yavaşlar kasabası olduğu, buradan göçle gelindiği söylenmektedir.


Yavaşların kurulduğu yerde antik çağa ait kalıntılar bulunmuştur. Güney batısında ki " Asar " denilen tepeden altın sikkeler, kuzey batısında ki " Alaman " denilen bölgede ise, yine bu döneme ait yeraltı saray kalıntılarına rastlanılmıştır. Belediye binasının bulunduğu yer ile " Çekirgelik " denilen yerlerde de eski çağlara ait mezarlar ve çeşitli malzemeler çıkarılmıştır. Belde merkezinde rastlanılan büyük küplerin de bulunuşu yerleşim merkezinin çok eski medeniyetlere sahiplendiğini söylemek mümkündür.

Kaynak : Wikipedia