Microsoft Ms-Dos
 

Eğer bilgisayar kullanmayı ilk defa Windows-95 ile başladıysanız büyük bir ihtimalle DOS kelimesi size yabancı gelecektir. DOS, Disk Operating System kelimelerinin kısaltılmış halidir ve disk işlemleri, bellek işlemleri gibi programların çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan bir işletim sistemidir. DOS’un tarihi PC’lerin (kişisel bilgisayarlar) tarihiyle başlar ve çoğunlukla da pek hayırla yad edilmez. Çünkü DOS’ta grafiksel bir kullanıcı arabirimi yoktur, her şey komutlarla ve bir sürü parametre ile yapılır. Microsoft Windows’95 sürümüyle kullanıcının DOS ile olan iletişimini minimuma indirmeye çalışmış olsa da geriye doğru uyumluluktan dolayı DOS’tan tam olarak vazgeçememiştir.


Windows’95 kullanıyor olsanız da bazen DOS’a işiniz düşebilir. Örneğin bir çok oyun programı Windows ile çalışmaz veya oynanamayacak kadar yavaş çalışır. Ayrıca Windowsa giremediğiniz durumlarda da sorunu DOS’tan halletmeniz gerekebilir. Bazen de tek bir dosyayı kopyalamak için bilgisayarınızı açtığınızda, Windows’un çalışmasını beklemeniz gerekmez.

Microsoft Ms-Dos
 

Ders-2 : Komutlar, DIR( Listeleme)

KOMUTLAR

DOS’ta herhangi bir dosyaya ihtiyaç duymadan çalışan komutlara iç komutlar, çalışması için program dosyasının varlığına ihtiyaç duyan komutlara Dış Komutlar denir. Dış komutları çalıştırabilmek için o komutun progrma dosyasına ihtiyaç vardır. Örneğin format komutunu kullanabilmek için Format.com programının bulunması gerekir.


DOS komutları hakkında bilgi almak için / ? parametresi kullanılabilir. Örneğin dır komutu hakkında bilgi almak için DIR /? yazılabilir.


DIR (Listeleme)


Bulunduğunuz dizindeki dosya veya dizinleri listeler. Dır komutu tek başına kullanıldığı zaman aşağıdaki gibi bir liste çıkar.


C:zeybek>dır


C sürücüsündeki birimin etiketi yok


Birim Seri Numarası 0B26-13D9


C:zeybek dizini


. <DIR> 01/01/99 20:23 .


.. <DIR> 01/01/99 20:23 ..


SZEYBEK EXE 1.411.559 02/01/99 20:05 szeybek.exe


XTRAS <DIR> 01/01/99 20:23 xtras


ICON ICO 2.816 02/01/99 20:05 icon.ico


2 dosya 1.414.375 bayt


3 dizin 137.347.072 bayt bot


C:zeybek>_


Burada <DIR> ile belirlenmit olanlar dosya değil dizindir. Diğerler ise dosyadır. Her bir dosyanın adı, uzantısı, boyutu, son değiştirme tarihi- saati ve uzun dosya ismi görüntülenmektedir.


Uzantısı .EXE, .COM, .BAT olanlar program dosyalarıdır. Bunların isimleri yazılarak çalıştırılabilir.


Bir dizindeki dosya sayısı fazla ise ekrana sığmayacaktır. Sayfa sayfa görüntülemek için DIR /P şeklinde /P parametresi kullanılır. Detayları göstermeden sadece isimleri listelemek için DIR /W kullanılır. Daha detaylı bilgi için DIR /V kullanılır.


Bütün dosyaları değil de bir şarta uyan dosyaları listelemek için joker karakter dediğimiz ? ve * karakterleri kullanılır.


Dır *.exe ile uzantısı EXE olan dosyalar


Dır a*.exe ile bat harfi a ve uzantısı EXE olan dosyalar


Dır a*.e* ile bat harfi a ve uzantısının baş harfi e olan dosyalar


Dır a?b*.exe ile bat harfi a ve üçüncü harfi b olan EXE uzantılı dosyalar


Dır *. ile uzantısı olmayan dosyalar


listelenebilir. Buradaki temel kural * itaretinin bütün harfler yerine, ? ise tek bir harf yerine geçmesidir.


Dır komutu ile DOS’ta arama da yapılabilir. /s parametresi verilirse DOS alt dizinlerdeki dosyaları da listeler.


Örneğin önemli.doc isimli bir dosyayı aramak için


Dır önemli.doc /s kullanılabilir.


Liste alınırken sıralama isteniyorsa /O parametresi kullanılır.




Eğer bilgisayar kullanmayı ilk defa Windows-95 ile başladıysanız büyük bir ihtimalle DOS kelimesi size yabancı gelecektir. DOS, Disk Operating System kelimelerinin kısaltılmış halidir ve disk işlemleri, bellek işlemleri gibi programların çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan bir işletim sistemidir. DOS’un tarihi PC’lerin (kişisel bilgisayarlar) tarihiyle başlar ve çoğunlukla da pek hayırla yad edilmez. Çünkü DOS’ta grafiksel bir kullanıcı arabirimi yoktur, her şey komutlarla ve bir sürü parametre ile yapılır. Microsoft Windows’95 sürümüyle kullanıcının DOS ile olan iletişimini minimuma indirmeye çalışmış olsa da geriye doğru uyumluluktan dolayı DOS’tan tam olarak vazgeçememiştir.


Windows’95 kullanıyor olsanız da bazen DOS’a işiniz düşebilir. Örneğin bir çok oyun programı Windows ile çalışmaz veya oynanamayacak kadar yavaş çalışır. Ayrıca Windowsa giremediğiniz durumlarda da sorunu DOS’tan halletmeniz gerekebilir. Bazen de tek bir dosyayı kopyalamak için bilgisayarınızı açtığınızda, Windows’un çalışmasını beklemeniz gerekmez.



Dır /OD ile tarihe


Dır /ON ile ada


Dır /OE ile uzantıya


Dır /OS ile boyuta göre sıralanabilir. Bu parametrelerin önüne – konursa tersi sırada listelenir. Yani Dır/OS ile küçükten büyüğe sıralanırken, Dır/O-S ile büyükten küçüğe doğru sıralanır.


Dır /A ile istenen özelliğe uyan dosyalar gösterilebilir.


Dır/AD ile sadece dizinler


Dır/AH ile gizli dosyalar


Dır/AR ile sadece okunabilir dosyalar


Dır/AS ile sadece sistem dosyaları listelenir.

Microsoft Ms-Dos
 

DİZİN İŞLEMLERİ(CD, MD,RD)


Bir dizine girmek için


CD Dizinismi kullanılır.


Örneğin Windows dizinine girmek için


C:>CD Windows


C:WINDIWS>


WindowsSystem dizinine girmek için


C:>CD WindowsSystem


C:WINDOWSSYSTEM>


veya


C:>CD Windows


C:WINDOWS>CD System


C:WINDOWSSYSTEM>


şeklinde kullanılır.


Bir dizinden çıkmak için CD..


C:WINDOWSSYSTEM>CD..


C:WINDOWS>


Ana dizine çıkmak için CD


C:WINDOWSSYSTEM>CD


C:>


İki üst dizine çıkmak için CD...


C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD...


C:WINDOWS>


Üç üst dizine çıkmak için CD....


C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD....


C:>


Yeni bir dizin olutturmak için


MD Dizinismi


Örneğin yeni isimli bir dizin oluşturmak için


MD yeni


Bir dizin silmek için


RD Dizinismi


Yeni isimli dizini silmek için


RD yeni


şeklinde kullanılır. Bir dizini bu yöntemle silebilmek için, içinin boş olması gerekir.


Uzun dizin isimlerini DOS altında kullanırken bunları iki şekilde kullanabilirsiniz.


Eğer Windows altında bir DOS oturumu açtıysanız bu isimler hem standart 8+3 formatında hem de uzun formatında kullanılabilir. Direk olarak DOS ortamına geçtiyseniz 8+3’lük kısa formatını kullanabilirsiniz.


8 harften daha uzun bir dosya veya dizin ismi verecekseniz bunu tırnak içinde yazmanız gerekir.


Örneğin en çok kullandığım dökümanlar dizini olutturmak için :


MD “en çok kullandığım dökümanlar” şeklinde yazmanız gerekir.


Bu dizin listelendiğinde hem orjinali ile hem de ENÇOKK~1 şeklinde kısa ismi ile gösterilir.


Bu dizine girmek için


CD ENÇOKK~1


veya


MD “en çok kullandığım dökümanlar” yazabilirsiniz.

Microsoft Ms-Dos
 

SÜRÜCÜ DEĞİŞTİRME


DOS’ta ger sürücü bir harf ile temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü diğerleri de hard disk ve diğer sürücüler için kullanılır. Sürücü harflerinden sonra “:“ kullanılarak o sürücüye geçilebilir.


A: ile disket sürücüye


C: ile de hard diske geçilebilir.


Bir sürücüye geçildikten sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur.


Örneğin bir disketin içeriğini görmek için


C:>A:


A:>Dır


yazabilirsiniz. Veya kısaca


C:> DIR A:


FORMAT (FORMATLAMA,BİÇİMLEME)


Format kelime anlamı olarak düzenleme demektir. Bu ilk alınan disket için doğrudur. Disket DOS’ta kullanılmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atılması ile disketteki bütün bilgiler silinmiş olur.


Yanlışlıkla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alınabilir.


Format komutunu harddisk için kullanmak çok tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu kullanacaksınız.


C:> FORMAT A:


İle disket formatlanır. Bu komuttan sonra sürücüye disket yerleştirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. İsim verdikten sonra disket hakkındaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk kesimlerin bulunup bulunmadığını anlayabilirsiniz. Eğer diskette bozuk kısımlar varsa bunların miktarı da listeden okunabilir.


Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kısımlarını işaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kısımları işaretleyerek buralar bilgi yazılmasını önler.


Ayrıca sistem disketi oluşturmak için de Format komutu kullanılabilir. (Bu iş için SYS komutu da kullanılır.)


Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz.


/U parametresi kullanılırsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi diskete yazılmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarılamaz. Disketi silmek istediğinizden eminseniz bu parametreyi kullanarak işlemleri hızlandırabilirsiniz.


/S parametresi ile disketin sistenm disketi olarak hazırlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu durumda bu disketi kullanarak bilgisayarı açabilirsiniz.


/Q ile hızlı format yapabilirsiniz. Bu işlem bozuk kısımları işaretlemez. Ancak oldukça hızlı bir biçimde disketi boşaltır.


/V:Ad ile disketin ismini belirleyebilirsiniz.


C:>FORMAT a: /q /u /s /v:ali


Komutu ile geri alma bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hızlı formatlar.


Format yapabilmek için FORMAT.COM dosyasına ihtiyaç vardır.


SYS(Sistem Transferi)


Sys komutu ile bir diskete veya harddiske sistem dosyaları transfer edilebilir. Bu dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN dosyalarıdır. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç diğerleri bir diskete normal kopyalama ile kopyalanırsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyaları diskette özel bir yere kopyalanması gerekir. Bu işlemi de SYS veya FORMAT /S komutları yapar.


Sys a: ile diskete


Sys c: ilede harddiske sistem transferi yapılır.


Özellikle harddiskteki sistem dosyaları bozulmuşsa bilgisayarınızı harddiskten açamazsınız. Bu durumda bilgisayarı disketten (içinde sistem dosyaları bulunan bir disket ) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi yapabilirsiniz. Bu itlemi yapmak için diskette SYS.COM programı bulunmalıdır.

Microsoft Ms-Dos
 

LABEL (Disket etiketi değiştirme)


Format yaparken sizden diskete bir isim(etiket) vermeniz isteniyordu. Bir disketin ismini değiştirmek için onu formatlamak gerekmez. Örneğin harddiskimize başka bir isim vermek için


LABEL C: komutunu kullanabilirsiniz. Sizden 11 harflik bir etiket istenecektir.


LABEL A: komutu disketin etiketini değiştirmek için kullanılır.


Bu programın ismi LABEL.EXE’dir


DATE, TIME ( Tarih ve Saati değiştirme)


Bilgisayarın tarihi ve saati bu iki komutla öğrenilip değiştirilebilir. Date tarihi, Time ise saati belirtmek için kullanılır.


Date yazarsanız aşağıdaki gibi önce şu anki tarih gösterilecek ve yeni tarihi girmeniz istenecektir. Eğer tarihi değiştirmek istemiyorsanız Enter tuşuna basarak geçebilirsiniz.


C:>date


Geçerli tarih Paz 05/01/1999


Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_


C:>date


Geçerli tarih Paz 03/01/1999


Yeni tarihi girin (gg-aa-yy):_


DOSKEY


DOS’ta bütün komutları klavyeden girmemiz gerekir. Her sefer uzun uzadıya komut yazmak bazen sıkıcı olabilir. Bunun yerine Doskey programını bilgisayar açılırken bir kez çalıştırarak DOS’un yazdığınız komutları hatırlamasını sağlayabilirsiniz. Bu programı bilgisayarın her açılışında çalıştırabilmek için Autoexec.bat dosyasına yazabilirsiniz. Bu dosya içine C:windowscommanddoskey satırını ekleyin. Bundan sonra yukarı ve aşağı tuşlarını kullanarak daha önce yazdığınız komutlara kolayca ulaşabilirsiniz.


DOS ortamında iken DOSKEY.COM programını çalıştırmak için bu dosyanın bulunduğu dizin içine gidilir ve adı yazılarak enter tuşuna basılır.




Label, Date, Time, Doskey


SÜRÜCÜ DEĞİŞTİRME


DOS’ta ger sürücü bir harf ile temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü diğerleri de hard disk ve diğer sürücüler için kullanılır. Sürücü harflerinden sonra “:“ kullanılarak o sürücüye geçilebilir.


A: ile disket sürücüye


C: ile de hard diske geçilebilir.


Bir sürücüye geçildikten sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur.


Örneğin bir disketin içeriğini görmek için


C:>A:


A:>Dır


yazabilirsiniz. Veya kısaca


C:> DIR A:


FORMAT (FORMATLAMA,BİÇİMLEME)


Format kelime anlamı olarak düzenleme demektir. Bu ilk alınan disket için doğrudur. Disket DOS’ta kullanılmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atılması ile disketteki bütün bilgiler silinmiş olur.


Yanlışlıkla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alınabilir.


Format komutunu harddisk için kullanmak çok tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu kullanacaksınız.


C:> FORMAT A:


İle disket formatlanır. Bu komuttan sonra sürücüye disket yerleştirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. İsim verdikten sonra disket hakkındaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk kesimlerin bulunup bulunmadığını anlayabilirsiniz. Eğer diskette bozuk kısımlar varsa bunların miktarı da listeden okunabilir.


Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kısımlarını işaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kısımları işaretleyerek buralar bilgi yazılmasını önler.


Ayrıca sistem disketi oluşturmak için de Format komutu kullanılabilir. (Bu iş için SYS komutu da kullanılır.)


Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz.


/U parametresi kullanılırsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi diskete yazılmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarılamaz. Disketi silmek istediğinizden eminseniz bu parametreyi kullanarak işlemleri hızlandırabilirsiniz.


/S parametresi ile disketin sistenm disketi olarak hazırlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu durumda bu disketi kullanarak bilgisayarı açabilirsiniz.


/Q ile hızlı format yapabilirsiniz. Bu işlem bozuk kısımları işaretlemez. Ancak oldukça hızlı bir biçimde disketi boşaltır.


/V:Ad ile disketin ismini belirleyebilirsiniz.


C:>FORMAT a: /q /u /s /v:ali


Komutu ile geri alma bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hızlı formatlar.


Format yapabilmek için FORMAT.COM dosyasına ihtiyaç vardır.


SYS(Sistem Transferi)


Sys komutu ile bir diskete veya harddiske sistem dosyaları transfer edilebilir. Bu dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN dosyalarıdır. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç diğerleri bir diskete normal kopyalama ile kopyalanırsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyaları diskette özel bir yere kopyalanması gerekir. Bu işlemi de SYS veya FORMAT /S komutları yapar.


Sys a: ile diskete


Sys c: ilede harddiske sistem transferi yapılır.


Özellikle harddiskteki sistem dosyaları bozulmuşsa bilgisayarınızı harddiskten açamazsınız. Bu durumda bilgisayarı disketten (içinde sistem dosyaları bulunan bir disket ) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi yapabilirsiniz. Bu itlemi yapmak için diskette SYS.COM programı bulunmalıdı

Microsoft Ms-Dos
 

COPY, XCOPY, DISKCOPY (KOPYALAMA)


COPY komutu ile dosyayı diskete, disketten harddiske, yazıcıya veya ekrana kopyalayabilirsiniz.


Copy Kaynak Hedef


Şeklinde, çoğunlukla iki parametre ile kullanılır. Birincisi kopyalanacak olan, ikincisi kopyalanılacak olan yeri belirler.


Copy okul.doc a:


Aktif dizindeki okul.doc isimli dosyayı diskete kopyalar.


Copy akul.doc c:


Disketteki okul.doc isimli dosyayı harddiske kopyalar.


Copy okul.doc liste.doc


Okul.doc isimli dosyayı aynı yere liste.doc adıyla kopyalar.


Copy akul.doc


Disketteki okul.doc isimli dosyayı komutun yazıldığı yere kopyalar.


Copy *.* a:


İçinde bulunulan dizindeki tüm dosyaları diskete kopyalar.


Copy a:*.* c:


Disketteki bütün dosyaları harddiske kopyalar.


Copy Autoexec.bat con


Autoexec.bat dosyasını ekrana kopyalar. (Con ekran için kullanılan isimdir. Ekrana kopyalamak içini göstermek anlamındadır.)


Copy *.bat con


Bat uzantılı tüm dosyaları ekrana kopyalar.


Copy Con a.ekr


Burada kaynak ekran, hedef ise bir dosyadır. Yani ekranı a.ekr dosyasına kopyalamasını istiyoruz. Bu durum copy komutu için özel bir durumdur ve bir dosyaya yazı yazmak için kullanılır. Bu komutu yazdıktan sonra F6 tuşuna basana kadar yazdığınızbütün harfler a.ekr dosyasına yazılacaktır. Örnek olarak aşağıdaki satırları yazarak bir bat dosyası hazırlayalım.


Copy con a.bat


@echo off


echo elveda dos


echo merhaba windows


Bu satırları dikkatli bir şekilde yazın, çünkü bir satırı yazdıktan sonra o satıra tekrar geri dönme şansınız yok. F6 tuşuna ve Enter’e basın ve kaydedin. Ve oluşturduğunuz dosyanın adını yazarak çalıştırın.


Copy a.bat prn


Bu satır a.bat dosyasını yazıcıya gönderecektir. (Pr n kelimesi yazıcı için kullanılır. Yazıcınızın bağlı olduğu porta göre LPT1, LPT2, COM1, COM2 de kullanabilirsiniz. ) ekrandaki görüntüyü yazıcıya göndermek için Print Screen tutuna basabilirsiniz.


Copy komutu ile bir dosyayı kopyalarken hata testi de yapılmasını sağlayabilirsiniz. Özellikle diskete kopyalarken bu testi yaptırmanız iyi olur. Hata testi yapması için /V parametresi kullanılır.


Copy okul.doc a: /v


Okul.doc dosyasını diskete hata testi yaparak kopyalamasını istiyoruz. Bu işlem dosyayı diskete kopyalarken aynı zamanda yazdığını da okuyarak doğru okunup okunmadığını kontrol eder. Diskette bozuk kesimler varsa yazdığını okuyamayacak ve hata verecektir. İşlemi iptal ederek sağlam bir disket kullanın veya disketin içinde önemli bilgiler yoksa disketi formatlayın ve ve hatalı kısımların işaretlenmesini sağladıktan sonra tekrar kopyalayın.


Kopyalama yaparken kopyalanılan yerde aynı isimli bir dosya varsa onun üzerine yazılıp yazılmayacağı sorulur.


C:a.bat üstüne yazılsın mı (Evet/Hayır/tüMü)?


E harfi Evet, H harfi Hayır veya M harfi ile bütün dosyaların tek tek sorulmadan yazılması sağlanabilir.


XCOPY komutu da kopyalamk için kullanılır. Copy komutunda farklı olarak daha hızlıdır ve alt dizinleriyle birlikte kopyalayabilir. Copy komutu bir iç komut olmasına rağmen Xcopy komutu dış komuttur ve XCOPY.EXE dosyasının bulunması gerekir.


Xcopy komutunun kullanımı da copy komutu gibidir. Farklı olarak /S parametresi ile alt dizinlerin kopyalanması da sağlanabilir.


Xcopy a:*.* /s c:


Disketteki bütün dosyaları alt dizinlerdekilerle beraber c: sürücüsüne kopyalar. Xcopy’nin avantajı daha hızlı kopyalayabilmesi ve alt dizinlerle birlikte kopyalayabilmesidir.


DISKCOPY komutu ise daha farklıdır. Bir disketin aynısını bir başka diskete kopyalamak için kullanılır. Diskcopy ile çoğaltılan disketler tamamen birbirinin aynısıdır.


Diskcopy a: a:


Komutu ile a sürücüsünde bulunan disket çoğaltılabilir. Bu işlem sırasında önce orjinal disket okunur, daha sonra diğer disketin takılması istenerek bu diskete yazılır. Okuma işlemi tek seferde bitmemişse tekrar ilk disket istenerek kalan kısım da okunarak diğer diskete yazılır.


Diskcopy işleminde hedef disket içindeki tüm dosyalar kopyalama işleminden önce bilgisayar tarafından silinir.


Bu programın ismi DISKCOPY.COM’dur.


işlemleri hızlandırabilirsiniz.

Microsoft Ms-Dos
 

REN(DOSYA ADI DEĞİŞTİRME)


Dosyaların isimlerini Ren komutu ile değiştirebilirsiniz.


Ren Dosyaadı Yeniad


şeklinde kullanılır. Örneğin gerekli.doc isimli dosyanın adını gereksiz.doc olarak değiştirmek için


Ren Gerekli.doc gereksiz.doc


şeklinde yazılır. İsim değiştirirken yeni isimle aynı isme sahip bir dosya varsa değiştirme yapılmaz.


Ren komutu ile dizin isimleri değiştirilemez. Dizin isimlerini değiştirmek için Move komutu kullanılır.


MOVE(TAŞIMA VEYA DİZİN İSMİ DEĞİŞTİRME)


Bu programın ismi MOVE.EXE’dir. Dosyaları bir yerden başka bir dizine veya sürücüye taşımak için ve dizinlerin isimlerini değiştirmek için kullanılır.


Örneğin Genel dizinindeki bütün dosyaları Özel dizinine taşımak için


Move c:genel*.* özel


PW dizinindeki tüm dosyaları diskete taşımak için


Move c:pw*.* a:


Move komutu ile dizin ismi değiştirmek Ren ile dosya ismi değiştirmek gibidir. Örneğin PW dizinini WRITE olarak değiştirmek için


Move PW WRITE şeklinde kullanılır.


TYPE (DOSYA İÇERİĞİ)


DOS’ta bir dosyanın içeriğini görmek için kullanılır.


Type Dosyaadı


Şeklinde kullanılır. Örneğin autoexec.bat dosyasının içeriğini görmek için


Type autoexec.bat


şeklinde yazılır. Dosya üzerinde değişiklik yapabilmek için EDIT komutu kullanılmalıdır.


MORE(SAYFALAMA)


Bazı DOS komutlarının sonuçları ekrana sığmıyorsa komutun sonucunun sayfa sayfa gösterilmesini More komutunu | karakteri ile birlikte kullanarak sağlayabiliriz.


Örneğin;


Type autoexec.bat


Komutu ile autoexec.bat dosyasının içeriğine bakabilirsiniz. Ancak dosya ekrana sığmayacak kadar uzun ise dosyadaki üst satırlar ekranda görülemeyecektir. Bunu More komutu ile birlikte kullanarak atabiliriz.


Type autoexec.bat | More


şeklinde kullanılırsa, dosyanın içeriği ekranı doldurduğunda bir tuşa basmanız istenecek ve ondan sonra diğer sayfa gösterilecektir.


More komutu tek başın değil diğer komutların arkasında | karakteri ile birlikte kullanılır.

Microsoft Ms-Dos
 

EDIT


DOS’ta dosyaları düzenleme ve oluşturma için Edit programını kullanabilirsiniz. Bu program vasıtası ile dosyalarınızı açıp değişiklikler yapabilirsiniz. Bu programın ismi EDIT.COM ‘dur.


Edit Autoexec.bat


Yazarak autoexec.bat dosyasında değişiklikler yapabilirsiniz.


ATTRIB (DOSYA ÖZELLİKLERİ)


Del komutu ile silemediğiniz dosyalar oldu mu? Bir dosya sadece okunabilir, sistem veya gizli dosya olarak belirlenmişse normal yollarla silinemezler. Eğer sizde bazı dosyaların kolayca silinebilmesini istemiyor veya silmek isteyip de silemediğiniz dosyalar bulunuyorsa Attrib komutu ile o dosyanın özelliklerini değiştirmelisiniz. Bu dosyanın ismi ATTRIB.EXE’dir.


Attrib dosyaadı özellikler


Şeklinde kullanılır. Dosya adı olarak bir dosya verebileceğiniz gibi ? ve * karakterlerini kullanarak birden fazla dosyanın özelliklerini de değiştirebilirsiniz. Dosyaların özellikleri ise üçüncü parametre ile değiştirilir. Üçüncü parametre verilmezse sadece özellikler görüntülenir, herhangi bir işlem yapılmaz.


Bir özelliği kaldırmak için aşağıdaki parametreleri – işareti ile , o özelliği vermek için ise + işareti kullanmalısınız.


R Sadece okunabilir dosya. Normal yollarla değiştirilemez ve silinemezler.


H Gizli dosya. Normal yollarla silinemezler ve Dır komutu parametresiz kullanıldığında listelenmezler.


S System dosyası. Bu sadece bazı özel dosyalar için verilen bir özelliktir. Bu özelliğe sahip dosyaları silmeniz, değiştirmeniz veya taşımanız problemlere sebep olur. Bu dosyalarda normal yollarla silinemezler ve görünmezler.


Örneğin A.doc dosyasına sadece okunabilir özelliği vermek için


Attrib A.doc +r


Cokgizli.doc dosyasını gizlemek için


Attrib cokgizli +h


Cokgizli.doc dosyasını gizlemek ve sadece okunabilir yapmak için


Attrib cokgizli +h +r


Sadece okunabilir olduğu için silemediğiniz bir dosyanın bu özelliğini kaldırmak için


Attrib a.doc –r


Ayrıca sadece dosyaları değil dizinleri de gizleyebilirsiniz


Attrib Windows +h


Komutu ile windows dizini gizlenmiş olur. Dır yazarsanız bu dizini göremezsiniz.


CHKDSK(DİSK TESTİ)


Bu program (CHKDSK.EXE) herhangi bir parametre olmadan kullanılırsa sürücü hakkında istatistiki bilgiler verir. (Boş alan, toplam alan, dosya sayısı gibi)


C:>chkdsk


Birim Seri Numarası 0B26-13D9


1.048.395.776 bayt toplam disk alanı


25.182.208 bayt 231 gizli dosyada


9.601.024 bayt 575 dizinde


884.178.944 bayt 9.956 kullanıcı dosyasında


16.384 bayt bozuk sektörlerde


129.417.216 bayt disk üzerinde kullanılabilir


16.384 bayt her ayırma biriminde


63.989 toplam ayırma birimi disk üstünde


7.899 ayırma birimi disk üstünde kullanılabilir


655.360 bayt toplam bellek


578.240 bayt bot


Chkdsk/F Diskteki hataları tespit ederek düzeltir. Diski (Disket veya harddiski ) hızlı bir şekilde test etmek için kullanılır. Daha detaylı


Chkdsk /V Diskteki bütün dosyaları yol ismiyle birlikte ekrana listeler. Binlerce dosyayı ekrana listelemenin bir anlamı yoktur. Ancak ekrana listelemek yerine bir dosyaya yazması istenirse bu dosya daha rahat incelenebilir.


Chkdsk /V > Dosyalar Diskteki bütün dosyalar yolları ile birlikte Dosyalar isimli dosyaya yazılır. Edit programı ile bu dosyanın içeriği incelenebilir.


Chkdsk /V > LPT1 Bütün dosyalar yazıcıya gönderilir.


SCANDISK( DİSK PROBLEMLERİ ÇÖZÜMÜ)


Scandisk programını kullanarak diskinizdeki problemleri gidermesini sağlayabilirsiniz. Chkdsk’den daha gelişmiş bir programdır. Diskteki birçok problemi bulup giderebilir. Bu programın ismi SCANDISK.EXE ‘dir

Microsoft Ms-Dos
 

MSCDEX(DOSYA YÖNETİCİSİ)


DOS altında CD-ROM sürücünüzü kullanabilmek için Cd-romunuzun sürücü programını Config.sys dosyasında Device satırı ile yükledikten sonra Mscdex programını da Autoexec.bat programından aktif hale getirerek Cd-rom sürücünüzü kullanabilirsiniz.


Örneğin Cd-rom sürücünüzün dosyası CDDRV.SYS olsun. Bunu Config.sys dosyasında aşağıdaki gibi yazdıktan sonra


Device=c:cddrv.sys /d:hasan


Autuexec.bat dosyasında da


C:windowscommandmscdex /d:hasan


şeklinde kullanmanız gerekir.




TÜRKÇE EKRAN VE TÜRKÇE KLAVYE


F veya Q Türkçe klavye kullanabilmek iç,n aşağıdaki satırlardan birini Autoexec.bat dosyasına yazmanız gerekir.


F Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için


Mode con codepage prepare=((857) c:windowscommandega2.cpi)


Mode con codepage select=857


Keyb tr,, c:windowscommandkeybrd2.sys /id:440


Q Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için


Mode con codepage prepare=((857) c:windowscommandega2.cpi)


Mode con codepage select=857


Keyb tr,, c:windowscommandkeybrd2.sys /id:179


Config.sys dosyasında ise aşağıdaki ayarlamaları yapmanız gerekir


Devıce=C:WindowsCommandDisplay.Sys Con=(Ega,,1)


Country=090,857,C:WindowsCommandCountry.Sys