İstanbul Topkapı Sarayı
 

Topkapı Sarayı
. Kuruluş yıllarında yaklaşık 700.000 m.² lik bir alanda yer alan Saray’ın bugünkü alanı 80.000 m.² dir.



Topkapı Sarayı, Saray halkının Dolmabahçe, Yıldız ve diğer saraylarda yaşamaya başlaması ile birlikte boşaltılmıştır. Padişahlar tarafından terk edildikten sonra da içinde birçok görevlinin yaşadığı Topkapı Sarayı önemini hiç kaybetmemiştir. Saray zaman zaman onarılmıştır. Ramazan ayında padişah ve ailesi tarafından ziyaret edilen Mukaddes Emanetler Dairesi’nin her yıl bakımının yapılmasına ayrı bir özen gösterilmiştir.
Topkapı Sarayı’nın ilk defa, adeta bir müzeymiş gibi ziyarete açılması Sultan Abdülmecid (1839-1861) dönemine rastlar. O dönemin İngiliz elçisine Topkapı Sarayı Hazinesi’ndeki eşyalar gösterilir. Bundan sonra Topkapı Sarayı Hazinesi’ndeki eski eserleri yabancılara göstermek gelenek haline gelir ve Sultan Abdülaziz (1861-1876) zamanında, ampir üslupta camekanlı vitrinler yaptırılır, Hazine’deki eski eserler bu vitrinler içinde yabancılara gösterilmeğe başlanır. Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) tahttan indirildiği sıralarda Topkapı Sarayı Hazine-i Hümâyûn’un Pazar ve Salı günleri olmak üzere halkın ziyaretine açılması düşünülmüşse de bu gerçekleşememiştir.



Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle 3 Nisan 1924 tarihinde halkın ziyaretine açılmak üzere İstanbul Âsâr-ı Atika Müzeleri Müdürlüğü’ne bağlanan Topkapı Sarayı önce Hazine Kethüdalığı, sonra Hazine Müdüriyeti adıyla hizmet vermeye başlamış ve nihayet Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü adıyla hizmet vermeye devam etmektedir.
1924 yılında bazı ufak onarımlar yapılarak, ziyaretçilerin gezebilmeleri için gereken idari önlemler de alındıktan sonra, Topkapı Sarayı, 9 Ekim 1924 tarihinde Müze olarak ziyarete açılmıştır. O tarihte ziyarete açılan bölümler Kubbealtı, Arz Odası, Mecidiye Köşkü, Hekimbaşı Odası, Mustafa Paşa Köşkü ve Bağdad Köşkü’dür.





Bölümler




Topkapı Sarayı, Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç arasında tarihsel İstanbul yarımadasının ucundaki Sarayburnu’nda Bizans akropolü üzerinde inşa edilmiştir. Saray, kara tarafından Fatih’in yaptırdığı Sûr-ı Sultâni, deniz yönünden ise Bizans surları ile şehirden ayrılmıştır. Çeşitli kara ve deniz kapılarıyla saray içindeki değişik işlevlere açılan kapıların dışında, sarayın anıtsal girişi Ayasofya arkasındaki Bâb-ı Hümâyûn (Saltanat Kapısı)dur.
Topkapı Sarayı yönetim, eğitim ve padişahın yaşam yeri olması nedeniyle oluşturulan örgütlenmeye uygun olarak iki ana bölüme ayrılır ki bunlar, birinci ve ikinci avludaki hizmet yapılarından oluşan Bîrun ile iç örgütlenme ile ilgili kısımları içeren Enderûn’dur.




Sarayın Bölümleri :




Bâb-ı Hümâyûn/Saltanat Kapısı




I. AVLU/ALAY MEYDANI




Alay Meydanı’nın sahip olduğu hizmet yapıları
I. Avluda Bugün Bulunmayan Yapılar
Alay Köşkü
Bâb-üs Selâm/ Orta Kapı




II. AVLU/DİVAN MEYDANI




Kubbealtı / Divan-ı Hümâyûn
Dış Hazine/Silahlar Seksiyonu
Adalet Kulesi




II. Avluya Bağlı Yapılar




Mutfaklar
Saray Arşivi
Has Ahır
Zülüflü Baltacılar Koğuşu
Bâb-üs Saade




III. AVLU / ENDERÛN AVLUSU




Enderûn
Enderûn Teşkilatı
Arz Odası
Seferli Koğuşu
Fatih Köşkü
Kilerli Koğuşu
Hazine Koğuşu
Hasoda Koğuşu/ Kutsal Emanetler
Dairesi Silahtar Hazinesi
Ağalar Camii
Saray Kütüphanesi




IV. AVLU / SOFA-İ HÜMÂYUN




Sünnet Odası
Revan Köşkü
Bağdad Köşkü
İftariye Köşkü / İftariye Kameriyesi
Sofa Köşkü
Hekimbaşı Kulesi/ Baş Lala Kulesi
Sofa-i Hümâyun Alt Bahçeleri
Sofa Camii
Mecidiye Köşkü
Esvab Odası




HAREM




Harem Ağaları
Kara Ağalar
Cariyeler




I-KARA AĞALAR TAŞLIĞI




Cümle Kapısı/Saltanat Kapısı




II- KADIN EFENDİLER TAŞLIĞI/CARİYER TAŞLIĞI




Kırkmerdiven
Hamam
Kadınefendi Daireleri
Cariye Koğuşlar
Hastahane




III-VALİDE TAŞLIĞI




Valide Sultan Dairesi
Valide Sultan Dairesi Sofası




IV.MABEYN TAŞLIĞI PADİŞAH VE ŞEHZADE DAİRELERİ




Hünkar Sofası
III. Murad Has Odası
Çifte Hamam
I. Ahmed Odası
III. Ahmed Odası
Çifte Kasırlar
Altın Yol