Kaza Sonucu Oluşabilecek Vakalar Ve Yapılacaklar
 

BURKULMALAR

Hayat da kalmak sağlıklı kalmanın ilk koşuludur. Unutmayın ki gideceği yere güvenli biçimde varabilen motorcu en iyi motorcudur. Yine de istenmeyen durumlarda neler yapılabileceğini bilmek son derce gereklidir. Unutmayın ki yerinde ve doğru yapılacak çok basit ilkyardım teknikleri hayat kurtarır. İşte size bazı ipuçları.


Ters hareket ve BİNGO!



Darbe sonucu, eklem bağlarının ve eklem yüzeylerinin zedelenmesi sonucu hareketli eklemlerde görülür. Özellikle motordan atlarken ve sarp yerlerde yürürken dikkat edin! Gerçi "görünmez kaza"! sonucu da oluşuyor?!

Belirtiler:

Eklem bölgesinde;

* Ağrı

* Şişlik

* Morarma

* Hareket kısıtlığı



İlk Tedavi:

Burkulan yeri bandajlamak gerekir. Ama malzeme sıkıntısı içinde özellikle doğada iseniz giyeceklerinizi kullanarak kendinize ve çevrenizdekilere yardımcı olabilirsiniz. Şişmeyi önlemek için, burkulan eklem bölgesi, kalp seviyesinin üzerinde tutulur ve soğuk tatbik edilir.



KAFA TRAVMASI



Doğa sporları içerisinde sık görülen düşmelere bağlı boyun ve kafa yaralanmalarına lütfen dikkat edin. Motorsiklet kullanırken kısa mesafe de olsa kaskınız takılı olsun!!



Belirti ve Bulgular;



* Bilinç düzeyindeki değişiklikler (Şuurun tamamen kaybedilmesinden hafıza kayıplarına, peltek konuşmalara, düz bir çizgi üzerinde yürümeye ve bulunduğu yeri algılamaya kadar değişir).



* Başağrısı

* Görme bozuklukları

* Bulantı ve kusma



* Ellerde ve ayaklarda uyuşma

* Özellikle ayağa kalkıldığında sendeleme



* Huzursuzluk



* Burundan veya ağızdan, bazen de kulaktan kan veya berrak renkli beyin omurilik sıvısının gelmesi



* Gözle görülür kemik kırığı

* Yavaşlaşmış nabız, düzensiz solunum, kan basıncında yükselme



Yapacaklarınız;



* Solunum ve kalp durduysa temel akciğer - kalp canlandırmasına geçin.



* Boyun zedelenmesi varsa boynu destekleyin. Boyunluk veya boyunun etrafına hareketi kısıtlayıcı havlu, çamaşır gibi giysiler sarın.



* Bulantı-kusma varsa recovery pozisyonuna getirin.



* Saçlı derideki kanamaya lokal baskı yapın. Kemik altında görülen kanmaya müdahele etmeyin.



* Başı yükseltin.



* Hastanın şuuru açıksa el ve ayak uçlarını oynatmasını isteyerek boyun hizasında ve başta ciddi bir travma olup olmadığını kontrol edin. Bu kontrol hastanın bir yerden bir yere nakledilmesi de dahil olmak üzere bundan sonraki yaklaşımlarda rahatlık sağlayacaktır.



1- Bayılma aşamasına gelmiş şok tablosunda yerde yatan hastanın kol ve bacakları yükseltilerek, hayati organlara daha fazla kan gönderilir.Bu esnada çene çekilip baş arkaya itilerek solunumun devamlılığı sağlanır.



2- İlkyardımı yapan kişi çok kısa sürede kazazede veya hastanın kol bacaklarını kaldırır.



3- Başka müdahele yapılıyorsa ayaklar, beyin - kalp hizasında en az 30cm yüksekte bir nesnenin üzerine konmalıdır.



4- Baygın fakat soluk alıp veren kişide istemsiz kusmaya ve dilin geriye kaçıp solunum yollarını tıkamasına engel olunur.



5- Vücut ısısını sağlayan kan miktarını azalması ve kanın refleks olarak adele, deri gibi ısıtıcı sistemlerden hayati organlarımıza çekilmesi nedeniyle şokta ve baygın olan kişinin kendini ısıtması mümkün olmadığından Harici örtü, uyku tulumu vb. ile ısıtılmalıdır.


KIRIK VE ÇIKIKLAR



DOĞADA SIKÇA KARŞILAŞILAN; BAŞ-BOYUN YARALANMALARI, UZUV KIRIKLARI VE ÇIKIKLARA YAPILMASI GEREKEN ÖNCELİKLE KAZANIN İÇERİĞİNİ ANLAMAKTIR..



DOĞRU DEĞERLENDİRME:



Bir uzuvda kırık çıkık ya da çıkık olduğunu anlamak için doktor olmaya gerek yoktur. Sağlıklı olan bedeniniz, şüphelendiğiniz her türlü travma vakasında karşılaştırmak için elinizin altındaki modeldir. Şuuru açık kazazedede muayene esnasında dokunduğunuz noktadaki ağrı duyusu büyük ölçüde işinizi kolaylaştırırken, şuuru kapalı bir yaralıda bu iş tamamen sizin becerinize kalır. Kırık veya çıkık kemiğe sahip uzuvdaki deformasyon (şekil bozukluğu) itinalı muayene gerektirir. Ne olduğu anlaşılmadan üstünkörü yapılan muayenelerde iki ucu bıçak gibi keskin kemik parçaları sinir ve damarları keserek, cildi delip, kapalıyken problemsiz bir kırığı enfeksiyonlara müsait açık bir kırık haline getirebilir. Uzuv yaralanmalarında özellikle kırıklarda en temel prensip, o uzvu iki eklem arasında hareketsiz kılacak şekilde sabitlemektir. Medeniyetten uzakta tıbbi ekipmanlara sahip olunmadığı için bu işlemi elinizdeki outdoor spor malzemeleriyle veya doğada bulabileceğimiz ağaç dalları vs ile gerçekleştirmek mümkündür. "İç iskeletli" sırt çantalarını alüminyum profilleri birçok kırıkta atel yerine kullanılır. Keza köprücük kemiği kırıklarında sırt çantasının askıları sekizli bandaj yerine kullanılabilir.



KIRIK ve ÇIKIKLAR:



Belirti ve Bulgular;



Ø Ağrı ve hassasiyet



Ø İtinalı muayenede el altında çıtırtı alınması



Ø Uzuvda şekil bozukluğu



Ø Eklemde şekil bozukluğu



Ø Eklemde ve uzuvda işlevsel yetersizlik



Ø Gözle görülür travma bulguları



Yapacaklarınız;



Ø Uzuvdaki uç nabızları kontrol edin.



Ø İki eklem arasında kırık olduğundan şüphelendiğiniz uzvu oynatmayın.



Ø Kazazededen el veya ayak parmaklarını oynatmasını isteyin.



Ø Giysilerini itinayla gerekirse keserek çıkarın.



İlk Tedavi;



Ø Yaralı bölgeyi, kırık ve çıkıkların alt ve üstündeki kemik eklemleri sabitleyin.



Ø Hareket ettirmeden önce atele alın.



Ø Yarayı temizleyin ve üstteki giysiyi çıkartın.



Ø Şişmeyi azaltmak için uzuv yukarı kaldırıp kalp hizasında tutun (el ve ön kollar için).



Ø Atele almadan önce ve sonra dolaşım, vücut sıcaklığı ve hassasiyeti kontrol edin.



Ø Diğer yaralara bakın.



Ø Şok tedavisine geçin.




YANIKLAR





Yanıklar denince genelde akla ilk olarak önemsiz gibi gözüken güneş yanığı gelir. Oysa ölümcül olabilecek üçüncü derecede, çok ciddi ve geniş yanıklara, kamp ocaklarından tutun da motorlu doğa sporlarındaki yakıt alevlenmeleri ve araç akülerindeki kimyasal sıvılar neden olabilir. Eğer tıbbi imkanlardan uzak iseniz, yanık olasılığından sakınmak öncelikli olmakla beraber, doğru ve etkili yanık tedavisini bilmek hayat kurtarır.



YANIK TEDAVİSİNDE İLKLER:



1. Hasta yakıcı kaynaktan süratle uzaklaştırılmalı,



2. Isı yaymaya devam edebilecek giysi, metal takılar çıkarılmalı,



3. Yanık bölgesi soğutulmalı,



4. Yanık bölgesi dikkatlice steril gaz, steril serum veya kaynatılarak soğutulmuş suyla bolca yıkanmalı,



5. Yanık yüzeyine ince bir tabaka antibiyotik krem sürülmeli,



6. İkinci ve üçüncü derece yanıklarda enfeksiyon riskine karşı antibiyotik alınmalı,



7. Ağrı söz konusuysa ağrı kesici kullanılmalı,



8. Uzuvda bir yanık varsa, yanık uzuv kalp hizasından yukarıya kaldırılmalı, (konum olarak uygun ise)



9. 8 - 10 cm'den büyük su keseleri patlatılarak steril gazlı bez ile örtülmeli,



10.İmkansızlık halinde hastanın şuuru açıksa ağızdan tuz, şeker ve elektrolit içeren bol miktarda SIVI göz kararıyla verilebilir,



11.Ciddi durumlarda şok tedavisine başlanıp hasta süratle tıbbi bir merkeze ulaştırılmalı.



YANIKLARDAKİ DERECELER!



* Yalnızca yüzeysel derinin zarar gördüğü, ciltte kızarıklık ve hafif ağrıyla seyreden ve 4-5 günde iyileşen güneş yanığı I. DERECE



* Su kesecikleriyle dolu kızarık ve ağrılı çoğu kere sıcak cisimlerle veya alevle temasa bağlı iyileşmesi üç hafta sürebilen ve enfeksiyona açık yanıklar II. DERECE



* Cilt ve cilt altı dokularını ölümüyle sonuçlanan damar ve sinirlerin de tahrip olması sonucu çoğu kere ağrısız, inci grisi renginde, buruşuk ve kuru görünümlü, iyileşmesi uzun zaman alan ve büyük iz bırakan, tedavisinde deri nakli gerektiren yanıklar III. DERECE olarak sınıflandırılır.



Dikkat edilecek hususlardan biri!!!



Özellikle kış koşullarında kamp ocaklarını çadır içinde veya çok yakınında yakılması sonrasında oluşabilecek yangınlar, genelde sentetik olan kamp malzemesinin kolayca tutuşabilmesi nedeniyle büyük boyutlarda yanıklara yol açabilir. Bu nedenle ocak benzeri yangın tehlikesi oluşturan malzemenin çadır dışında ve güvenli bir şekilde yakılması "olmazsa olmaz" 1. kuraldır!

KAZA SONRASI KASK NASIL ÇIKARTILMALI ?



Bu yazı bazı motorcular için hiçbir anlam taşımayabilir. Çünkü bu yazının ana teması; kazadan sonra kask çıkartılmalı mı, yoksa çıkartılmamalı mı? Şehir trafiğinde kasksız bir motosiklet sürücüsüne rastlamak her zaman mümkün. Eğer kaskınız yoksa onu çıkartma probleminiz de yok demektir.



KASK AYRILMAZ PARÇADIR



Ama unutmayın başınıza bir kaza gelirse çok daha büyük problemleriniz olabilir. Kask motosikletin bir parçasıdır ve motosiklet satın alındıktan sonra motosiklet sürücüsünün bir parçası haline gelmelidir. Bu önemli ayrıntıyı ihmal ederek önce kendinize, sonra da sevdiklerinize zarar vermeye hiç hakkınız yok. Bu arada şunu da vurgulamak gerek; zaman zaman trafikte kaskı, eldiveni ve güvenli giysileri ile motosiklet kullanan gerçek motorculara da rastlamak mümkün. Onlara örnek motorcu imajlarından dolayı teşekkür etmek gerekir.



ÇIKARTMAYI UZMAN YAPMALI



Kask, direkt olarak kafaya (kafadaki yumuşak dokulara ve kafatası kemiklerine) gelen travmaları engeller ve indirekt travma haline getirir. Dolayısıyla kask olmadığında ölüme yol açabilecek bir çarpma kask sayesinde sadece basit bir tespit aracıdır ve kazadan sonra kafada kalmalıdır.



Ancak trafik kazalarında beklenmedik birçok durumla karşılaşmak mümkündür. Önce yaralanmanın derecesini bilmek gerekir. Yaralının, solunum güçlüğü, kanama gibi hayatı tehlikeye sokan olayları düzeltilmeden kımıldatılmaması gerekir. Pek tabiki bu gözetim ve müdahaleler hastane koşullarında, ilgili uzmanların sorumluluğunda yapılacaktır. Kafa yaralanmaları çok defa beynin de yaralanmasına sebep olur. Hastanın hayatı da beyindeki yaralanma derecesine bağlıdır.



DİL SOLUNUMU TIKARSA



Sürücüde kaska rağmen beyin yaralanması varsa, sonuç çoğu kez üzücü olabilir. Şişi iyileşse bile bazen tam olarak sağlığına kavuşmayabilir. Bazen de sürücü cepheden darbe yemiştir. Şuuru kapalıdır ve çene kırıkları oluşmuştur. Başta ve boyunda kırık yoktur ancak yaralı baygın olduğu için alt çene kırığından dolayı kasların çekmesiyle serbest kalan dil solunum yolunu tıkayabilir. Bu durumda yaralının kaskı çıkartılmalı, çenenin geri kayması ile tıkanan hava yolu, çene öne çekilip baş yukarı doğru kaldırılarak açılmalıdır.



HER KAZA DEĞİŞİKTİR



Bu durum, kaskın kazadan sonra çıkartılması gerekebileceğinin sadece bir örneğidir. Bu da demektir ki, bu satırlardan, kazadan sonra kaskın çıkartılması konusunda olumlu ya da olumsuz kesin bir hüküm verilmez. Kararı ancak olay anında müdahale edebilecek yetkili kişi duruma göre verir. Daha sonra yaralının sevkini sağlar ve uzman hekimler (ortopedi travmatoloji uzmanı, genel cerrah gibi) gerekli müdahaleyi yapar.



AŞIRI HIZ YAPMAYIN



Tekrarlamakta yarar var. Eğer ilk yardım konusunda ehliyetli değilseniz ve kaza anında sadece siz yardım edebilecek durumdaysanız, yapacağınız en yararlı şey yaralının mümkünse soluk almasını engelleyecek etkenleri ortadan kaldırmak, kanamalarını kontrol altına almak ve onu en yakın tıp merkezine süratle sevk etmektir.

Şu bir gerçek ki, kazalar maalesef çoğu kez kuralları göz ardı etmekten oluyor ve en büyük tehlike de aşırı hız. Yemyeşil ağaçların arasında bir köy yolunda, ya da bir patikada çiçek kokuları ve kuş sesleri arasında rüzgar saçlarınızı okşarken ve motorunuzun mırıltısını dinlerken kimse size kaskınızı takmanız için ısrar etmez.





YANIK


Doğrudan ateş ya da yüksek ısı veren fiziksel kimyasal etkenlerl karşılaşma sonucu yanıklar oluşur. Bu etkenler ateş, elektrik, güneş, sıcak su ya da yağ, kimyasal maddeler, sıcak metal cisimler olabilir.

Yanık cilt, açık yara gibi değerlendirilmelidir. Vücut bu kısımdan su kaybeder ve açık yara gibi mikroplanmaya açıktır. Toplam vücut yüzeyinin %20'sinden fazlasını etkileyen yanıklar yaşamsal tehlike doğurur.

Yanıklar, ortaya çıkan tahribata göre derecelendirilir.

1. Derece Yanıklar

En çok güneşte fazla kalma nedeniyle olur.
Cildin kızarması ve şiddetli ağrı ile tanınır.
Kendiliğinden iyileşip, cilt normal görünümünü alabilir.


Elbisesi tutuşan kişi yere yatıp kendi etrafında dönmelidir

2. Derece Yanıklar

Kızarıklığa ek olarak su dolu keseciklerin görünmesi ile tanınır.
En sık sıcak sıvılar ile olur.Ağrılı ve ciddi yanıklardır.
Su keselerini patlatmak sakıncalıdır.
Doğru bakım yapılmaz ise iz kalır. Mikrop üremesine açıktır.

3. Derece Yanıklar

Cildin tamamı etkilenmiştir. Ağrı azdır. Hayati tehlike yaratacak sıvı kayıpları ve iltihaplanmalar mümkündür.
Yanıklarda ilkyardımcının ilk amacı, yanığa neden olan madde ya da kaynağın uzaklaştırılmasıdır.
Tutuşmuş kazazedenin kaçması önlenir. Üzerine bir örtü atılarak ya da yuvarlanarak söndürülür.
Yanıklı kazazede soyulurken cilt de soyulabileceğinden elbiseler kesilerek çıkartılır.
Tüm yanıklarda ilk yapılacak işlem, yanık bölgenin ağrı geçene ve sonra 10 dakika kadar soğuk suda tutulmasıdır.
Yaralının üzerinde yüzük, bilezik, saat, künye varsa çıkarılır.
Yanık bölge üzeri ıslak, temiz bir bezle örtülür.
Bu nitelikte malzeme yoksa açık bırakılır.
Bilinç açık ise ağızdan sulu gıdalar ve su verilir. Şoka karşı uygun pozisyonda tutulur.
İkinci ve üçüncü derece yanıklar var ise kişi nakledilir.