Tevhid Bir İken Yollar Neden Çok?
 

Tevhid Bir iken Yollar Neden Çok?



Yol, varolanların sayısı kadardır. Tevhîd ise Insan-ı Kâmil noktasıdır. Ne var yolları ayrı ise hep her biri bir yol ile gülizâra giderler.

Bir de temrinleri açısından on iki temel yol vardır. Bunun nedeni, insanların doguştan taşıdıkları (mazhar oldukları) hâkim “esma-i sıfât”tır. İnsanların yasamdaki eğilimleri bu gâlip esma (dominant karakter) üzeredir. Buna ‘isti’dât’ denir. Istidâtlar, mizâçlara, mizâçlar da meşrebleri belirler.Tasavvûfta kişi, istidatı, mizâca ve meşrebi üzere eğitilir.

Örneğin, doğasında içe kapanık bir kişi “zikr-i hafî” ile, dışa dönük olan da “zikr-i cehrî” ile terbiye edilir. Kimi “hâlvet” ile kimi “celvet” ile vb. Ancak, tevhîd-noktası İnsan-ı Kâmil’dir ki, O, tüm mizâçlara hâkimdir. Zâten İnsan-ı Kâmil, yoldan müstasnidir. O, bütün istidat ve esmâ-i ilâhînin mazharı olduğundan, her mîzaçtaki kişi kendini onda bulur ve böylece farklılıklar cem olur. Zâten, yolların amacı da İnsan-ı Kâmil’e mülâki olmaktır.Insan-ı Kâmil, orkestra Şefine benzer! Farklı saz ve seslerden birlik (vahdet), uyum (armoni; âhenk) üretir yâni, farlılıklara tevhîd eder...