Müşahede Ehlinin Secdesi Üç Makamda Olur:
 

Müşahede ehlinin secdesi üç makamda olur:


Birinci makamdakiler; secdeye gidince, kendisine en yüce alemler açılır/keşfolur; bu kimse Yüce Zatın karşısında, arşın önünde secde eder. O bu halde, ufuk-i ala/en yüksek makam ile karşı karşıya; mele-i ala’ya/en yüksek meleklerin meclisine komşu olur. Yüce ALLAH’a yaklaşır, yüce Sevgiliye yakın olur. Bu, yüce ALLAH tarafından sevilenler mukarrebunun/ilahi huzurda kabul gören ariflerin makamıdır.


İkinci makamdakiler secdeye gidince, kendisine yücelik alemleri açılır; o, ALLAH-u Teala’nın tanıttığı gibi, yer yüzünün en alt tabakasının üzerinde secde eder. Kalbi aziz ve yüce ALLAH’a karşı tevazu ile mahzun olur, boyun eğer. Bu, abidlerden korku sahiplerinin makamıdır.


Üçüncü makamdaki kimse secde edince, kalbi, göklerin ve yerin melekutunda/görünmeyen alemlerinde dolaşır; bir çok ince hikmetleri ele geçirir, kimsenin bilmediği şeyleri müşahade eder. Bu da, hakkı arayan sadık kulların makamıdır.


Dördüncü bir kesim vardır ki, onların övülecek hiç bir sıfatı yoktur. Onların bütün düşüncesi, yüce ALLAH’ın kendilerine vereceği mal ve mülktedir. Onlar dünya düşüncesiyle perdelenerek yüce alemleri müşahede etmekten ve nefsin kötü arzularına esir olarak en yüce makamlara doğru yol almaktan mahrum kalmışlardır.


(Ebu Talip el-Mekki, Kutu’l-Kulub)