Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler
 

Geceleri Kapanıp, Gündüzleri Açan Çiçekler

Soru: Bazı çiçekler geceleri niçin kapanır?

Yanıt: Çiçekler geceleri geçici olarak kapandıkları zaman, bilgisayar terminolojisine göre bekleme durumuna geçerler. Böylece çok narin üreme organlarını ve kullanımda olmayan polenlerini korurlar. Bu durumda polenler geceleyin oluşan çiğden uzak durdukları için ıslanmazlar ve gündüzleri böceklerin ayaklarına yapışıp dağılma şansını elde ederler. Aslında bazı çiçekler gün doğumundan sonra da hemen açılmazlar; açılmak için çiğin buharlaştığı sıcaklığın oluşumuna kadar beklerler.

Çiçekler kapanarak ayrıca geceleri oluşan soğuk ve kötü havaya karşı da korunmuş olurlar. Öyle ki bazı çiçekler taç yapraklarının yanı sıra çevresindeki sert kabukları da kapatarak bitki yiyen böceklerden kendilerini sakınırlar. Polenleri kuru tutmaları, ayrıca polenlere mantar bulaşmasını engeller.

Sonuç olarak bütün bu önlemler polenlerin ziyan olmasını ve çiçeğin zarar görmesini önler. Bu tür önlemler özellikle stresli ortamlarda, kısıtlı kaynaklarla yaşamaya çalışan çiçekler için yararlıdır. Kaynakların daha zengin olduğu ortamlarda yetişen bitkilerin bu kadar tutumlu olmalarına gerek kalmaz. Bunlar, varolan çiçekleri korumak yerine ihtiyaç olduğunda taze çiçek açma stratejisini uygularlar.

Bazı bitkiler ekolojik koşullara uygun olarak çiçek açarlar. Örneğin polenlerini yarasaların yaydığı yabani ananaslar, bazı bitkilerin tam tersine çiçeklerini gece açarlar, gündüzleri kaparlar; böylece gündüzleri faal olan bitki kurtlarından kendilerini korumuş olurlar.

Çiçeklerin taç yapraklarını kapatmalarına yarayan mekanizma aynı zamanda açmalarına yarar. Ancak bu açma/kapatma mekanizması tüm bitkilerde aynı değildir. Kalanchoe cinsinde taç yaprakları iç yüzeylerinde yeni hücreler üreterek dışa doğru dönerler. Kapanmak istedikleri zaman dış yüzeyde yeni hücreler oluşur. Kantaron türü çiçekler ise kapanma ve açılma sırasında taç yapraklarını oluşturan hücreleri kullanırlar.

Bu tür hareketleri sıcaklık veya ışık farklılıklarının tetiklediği genler kontrol eder. Bunları bir iç saat düzenler. Genler taç yapraklarının hücre özsuyundaki şekeri düzenlerler. Şeker miktarı arttığı zaman osmoz yoluyla taç yapraklarına su yürür. Böylece çiçeğin açılmasını sağlar.

Cumhuriyet Bilim Teknik 14.09.2007