Gıda Teknolojisinin Sunduğu Mucize.. Probiyotikler
 

Son yıllarda dünya toplumlarında gelişen sağlıklı beslenme bilinci; tüketicileri doğal yani ekolojik gıdalara yönlendirirken; bilimin desteklediği teknolojiler kullanılarak üretilen fonksiyonel gıdalar da olabildiğince ilgi görüyor tüketici tarafından. 'Probiyotik Gıdalar' da işte bu fonksiyonel gıdalardan biri.

Probiyotik bakteri terimine son zamanlarda yazılı basında ve süpermarket raflarındaki gıda ürünlerinde çok sık rastlıyoruz. Peki probiyotik nedir? Gerçekten ne işe yararlar?

'Probiyotik' nedir?

İsmini daha çok son yıllarda duyduğumuz probiyotik gıdaların kullanımının eski çağlara dayandığını yazıyor kaynaklar. Tevrat'a göre Hazreti İbrahim'in uzun ömrü ekşi süt içmesine bağlı. Eski Romalılar da bağırsak hastalıklarında mayalanmış süt tüketiyormuş. Türkler ise yüzyıllardır yoğurt, kımız ve kefiri hem sağlıklı beslenmek hem de bağırsak hastalıklarına karşı kullanmaktalar.

Probiyotik genel anlamı ile "Düzenli olarak yeterli miktarda tüketildiklerinde bağırsak mikroflorasına yerleşerek kullanan kişiye normal beslenmenin ötesinde çeşitli faydaları olan mikroorganizmalardır" şeklinde tanımlanıyor. Bu mikroorganizmaları içeren gıdalara da 'Probiyotik Gıdalar' deniliyor.

Probiyotik kelimesinin anlamı "for life" yani "hayat için" demektir. (antibiyotik kelimesinin zıt anlamlısı). Bu kelimenin ortaya çıkışı Nobel ödüllü Elie Metchnikoff 'un Bulgaristan'daki köylülerin neden uzun yaşadıklarıyla ilgili bir araştırmasına dayanır. 1908 yılında yaptığı araştırmasında Metchnikoff, bu insanların uzun yaşamlarını; yoğurt ve taze fermente süt ürünleri tüketimleriyle ilişkilendirmişti.

Fonksiyonel gıdalar: Probiyotikler

Geleneksel ve doğal gıdaların yanında sağlığı geliştirici bazı bileşenleri de içeren ve temel besleyici özellikleri dışında vücudumuza fizyolojik yararlar sağlayan ve/veya kronik hastalık riskini azaltabilen gıdalar olarak tanımlanıyor 'Fonksiyonel Gıdalar'. Probiyotik ilaveli gıdalar da bu kapsam içinde yeralırlar.

Probiyotik bakterilerin canlı kalabileceği en uygun gıda ürününün ilk olarak; yoğurt gibi taze tüketilen fermente süt ürünleri olduğu tespit edilmiş ve ilk probiyotikli yoğurt ürünleri 1980'lerin başında Avrupa'da piyasaya çıkarılmıştır. Gelişen gıda teknolojileri sayesinde sonraları probiyotikler birçok gıda ürünlerine de ilave edilmeye başlanmıştır (Meyve suları, içilebilir süt, bazı peynir çeşitleri, dondurma, sakız, fermente et ürünleri, kahvaltılık tahıllar (cornflakes), soya sütü ürünleri...vb.)

Klinik çalışmalarla onay şart

Gıdalara eklenen probiyotik bakterilerin sağlığa olan faydalarının etiket üzerinde belirtilebilmesi için klinik çalışmalarla desteklenmiş olması gerekiyor. Yani her bakteri probiyotik olarak adlandırılamaz ve gıdanın etiketinde sağlıkla ilişkilendirilemez.

Probiyotik gıdaların etkileri

Sağlık üzerine pozitif etki yapan yararlı, canlı mikroorganizmalar içeren probiyotik gıdaların en temel fonksiyonu; modern yaşam nedeniyle değişmiş olan normal bağırsak florasının doğal olan floraya dönüştürülmesidir. Bu etkileriyle probiyotiklerin bağışıklık sistemini geliştirdiği ve kolon kanseri riskini de düşürdüğü belirtilmektedir. Geleneksel olarak probiyotikler yoğurt ve diğer fermente gıdalara eklenirken, son yıllarda içeceklere ve tablet, kapsül veya dondurularak kurutulmuş formdaki preparatlara da ilave edilmiştir.

Tüketirken nelere dikkat edilmeli?

Probiyotik gıdaları satın alırken ürün etiketi üzerinde probiyotik bakteri çeşidinin belirtilmiş olmasına ve sağlık yararlarının klinik çalışmalara dayandırılmasına dikkat edilmesi gerekiyor. En iyi şekilde faydalanabilmek için probiyotik gıdalar düzenli tüketilmeli. Yapılan klinik çalışmalarda, bu tür ürünlerin fazla tüketilmesi halinde yan etkiler tespit edilmemiş. Bu ürünler dünyada tehlikesiz ve güvenli olarak kabul ediliyor. Son yıllarda probiyotikler ülkemizde de satılan çocuk mamalarına da eklenmeye başlandı. Bu tür mamaları tüketen çocuklarda karın ağrısı ve huzursuzluğun daha az görüldüğü izlenmiş. Probiyotik ürünleri herkes kullanabilir ancak, bağırsak florası bozulan yaşlılar, menopoz dönemindeki kadınlar, aşırı fiziksel veya psikolojik stres yaşayanların özellikle kullanmasını öneriyor uzmanlar. İshal durumlarında, antibiyotik ve mide ilacı kullananlara da probiyotik ürünler tavsiye ediliyor.

Probiyotikler :

* Bağırsak florası için faydalı etkilere sahip canlı bakteriler bileşimini içeren probiyotikler, vücudun bağışıklıkla ilgili savunma mekanizmalarını güçlendirir.
* Egzama, astım gibi allerjik hastalıklardan korumada etkili olduğu gösterilmiştir.
* İshali hafifletir.
* Sindirimi kolaylaştırır.
* Bazı enfeksiyonlara karşı vücut direncini artırır.
* Kolon kanseri riskini düşürür.