Mona Lisa'nın Gizemi...
 

1958 yılı başlarında Parisli cam üreticilerine ilginç bir sipariş verilmişti. Yapılması istenilen cam 80 x 55 cm ölçülerinde oldukça ince fakat kurşungeçirmez olacaktı. Siparişi veren Louvre müzesinin yetkilileriydi ve amaçları dünyanın en ünlü gülümsemesinin yani Mona Lisa tablosunun korunmasıydı.

Müze yetkililerinin bu kararı almasına neden neydi acaba? Louvre müzesindeki yerini aldıktan sonra Mona Lisa tablosuna zarar vermek amacıyla birçok saldırı oldu. Bunların sonuncusu 1956 yılı aralık ayında gerçekleşti. Bir brezilyalı cebinde sakladığı taşı tabloya fırlattı. Hedefini bulan taş tabloda hasar oluşturdu. Ancak yapılan iki günlük onarımdan sonra tekrar müzedeki yerini aldı.

Yapılan istatistikler göstermiştir ki Louvre müzesini ziyaret eden ziyaretçilerin onda dokuzu sırf Mona Lisa’yı görmek için gelmektedirler. Sabah müze kapısının açılmasından hemen sonra tablonun önünde meraklılardan oluşan sıra akşam saatlerine dek azalmadan devam eder. Akşam kapanma saatinde de müzenin öteki bölümleri hemen boşalırken Mona Lisa’nın sergilendiği salonun görevliler tarafından kapatılması için uzunca bir süre daha geçmesi gerekir.

Yalnızca Mona Lisa tablosunu görmek için her gün Louvre ye gitmeyi adet edinenler olduğu biliniyor. Tabloya şiirler yazanlar onu azize ilan edenler adakta bulunanlar dahi vardır.

Paris banliyölerinden birinde Luc Maspero adlı bir ressam 23 Haziran 1852 de bir itiraf mektubu bırakarak kaldığı otelin dördüncü katından atlayarak yaşamına son vermiş mektubunda şöyle yazıyordu."yıllardır Gioconda’nın esrarlı gülümsemesini fırçamla canlandırmak için boşuna çabaladım. Leonardo’nun gizini asla keşfedemeyeceğimi artık anladım. Buna dayanamıyorum en iyisi ölmek..." Peki, nedir bu Mona Lisa konusu? Bunun için 1500 yılına dönmek gerekiyor.

İtalyan Rönesans’ının tüm görkemi ile yaşandığı Floransa kenti. Kadın güzelliğine her zamankinden daha fazla tapılan bir atmosfer içinde 50 yaşındaki Leonardo Da Vinci sanatının en olgun dönemini yaşıyordu. birgün sanatçının ziyaretine bir soylu geldi. Kentin ileri gelenlerinden hakim Franceskodi Bartolomeo Del Gioconda kısa bir süre önce küçük kızını kaybetmiş olan eşinin bir tablosunu yapmasını ister üstattan. Leonardo önce kabul etmek istemedi bu öneriyi çünkü o sırada işleri başından aşkındı. Üstelik portrede yapmıyordu. Fakat Mona Lisa’yı görünce güzelliğinden etkilenir ve doğaldır ki fikrini değiştirir.

Mona Lisa 24 yaşındadır. O dönemde moda olan dar omuzlu ince hatlı zayıf kadın tipinin aksine tombul vücutlu yuvarlak çehreliydi. Fakat Leonardo’nun asıl etkilendiği onun anlamlı gülüşüydü.

Leonardo bir koltuğa dimdik oturmuş dirseğini de koltuğun kenarına dayamış olan Mona Lisa’yı, yumuşak bir kavak tahtası üzerine çizmeye başladı. Mona Lisa , Leonardo ya bir yıl süreyle poz verdi. Bir gün Leonardo artık poz vermesine gerek kalmadığını söyleyince Mona Lisa "o halde portre bitti öylemi" diye sordu. Leonardo" aksine yapılmasına daha yeni başlanıyor "diye yanıtlar.

Mona Lisa ile ilgili bilgiler burad bitiyor. O artık"La Gioconda" adıyla bilinip anılacaktı. Bir kaç yıl sonra Fransa Kralı 1.François bu tabloyu 4 bin altın vererek satın aldı.

Tablo üzerine görüşler tartışmalar günümüzde de sürmektedir. İtalyan sanat tarihçisi Angelo Ponti Gioconda’nın ünlü gülümsemesi için "hem uysal hem inatçı hem zalim hem şefkatli, hem şirin hem de hain" diyor. Bir başkası "baştan çıkarıcı bir ruhun gizini ve şehvetini simgeleyen Gioconda dişiliğin ta kendisidir" der. Gioconda’nın bakışlarının aslında Leonardo’nun kendi bakışları olduğunu savunanlar bile var.

ABD Yale Üniversite’nde görevli cerrahi profesörü ve Leonardo da Vinci’nin anatomik çalışmaları konusunda uzman olan Prof. Shervin Nuland da ilginç bir iddia da bulunuyor. Ona göre Mona Lisa bu resim için Leonardo’ya poz verdiğinde hamileydi. Lisa Del Gioconda’nın çocuğunun vaftiz belgelerini bulan doktor, Mona Lisa’nın çocuğunu tablonun yapıldığı yılda doğurduğunu ileri sürerek "Lisa’nın çocuğu tablonun yapıldığı yıl dünyaya geldi"diyor. İddiasını daha da ileri götürerek "Lisa’nın şişmiş parmaklarına ve yüzüne bakmak onun bir bebek beklediğini gösteriyor" der. Ellerini de büyümekte olan karnının üstünde birleştirmiş "bu hamileler için tipik bir davranış" diyen Prof. Nuland Mona Lisa’nın dudaklarındaki gülümsemenin bir anne adayının mutluluk gülümsemesi olduğunu ileri sürüyor

Leonardo’nun yaşamını yitirmesinden kısa bir süre sonra Floransa okulu otoriteleri Gioconda’yı çıplak olarak çizmeye karar verirler. Monalisa’yı soyarak bu gizi çalabileceklerine inanıyorlardı. Fakat yanılmışlardı. Düzinelerle resim yaptılar. Hatta bunlardan 16 tanesi günümüze dek gelmiştir. Bunlardan bir tanesi de Fransa da Paris yakınlarındaki Chantilly deki Conde müzesindedir. Tüm eleştirmenlerin ortak görüşü hiçbirinin Leonardo’nun şaheserindeki cazibeye sahip olmadığı biçimindedir.

Sanat tarihçisi Marcel Brion "Mona Lisa dini tabloların sonuncusudur" biçiminde yorumu ile yapıta başka bir boyut kazandırmaya çalışmıştır.

"La Gioconda" tablosu şaheserler arasındaki görkemli yerini ve akıl almaz gizemini kuşkusuz yüzyıllar boyu korumaya devam edecektir.

Bütün Dünya