Teklifin Geri Alinabileceği Ve/Veya İsteklinin Teklifi İle Bağli Kalmayacaği Haller
 

TEKLİFİN GERİ ALINABİLECEĞİ VE/VEYA İSTEKLİNİN TEKLİFİ İLE BAĞLI KALMAYACAĞI HALLER

1- Giriş:

4734 Sayılı kamu İhale Kanun’unda ihale; bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemler olarak tanımlanmıştır.Kanun kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ihalenin ilanı ve isteklilerin teklifte bulunmaları, sözleşmenin yapılmasına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler Borçlar Kanunu hükümleri ile benzerlik göstermektedir. Sağlık Yayıncılık

2-İhale ilanı-tekliflerin sunulması :

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında İdare ile İstekli arasında yapılan sözleşmeler ile İdare sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yükleniciden sözleşme konusunu ifa etme talebinde bulunabilmekte,yüklenicide ifa ettiği şeyin bedelini sözleşme ve şartname hükümlerine göre ödenmesini ,taahhüdün ifasından sonra teminat ve benzeri garantilerinin iadesini talep edebilmektedir.Bu ilişkide İdare ve Yüklenici hem alacaklı hem de borçlu durumdadırlar.Alacak –borç ilişkisini doğuran ise Kanunda belirlenen şekil şartlarına uygun olarak yapılmış yazılı sözleşmedir.

İki tarafa da Alacak-borç yükümlülüğü getiren bu sözleşmeden önceki işlemleri Borçlar Hukuku kapsamında inceleyecek olursak; İdare ihale ilanı ile isteklileri ihaleye teklif vermeye davet etmekte,ihalede aradığı yeterlik koşullarının neler olduğunu ,ihale dokümanının nereden ve nasıl alınacağını duyurmaktadır.Kısaca ihale ilanı teklif vermeye davet niteliğindedir.Bu haliyle Borçlar Hukuku açısından icaba davet tir.

Teklif ise; 4734 sayılı Kamu İhale Kanun’unda ; Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgilerden oluşmaktadır.Borçlar Hukuku açısından müddetli icaptır.

4734 sayılı Kanun’da tekliflerin hazırlanması ve sunulması(icap) belirli bir şekle tabi tutulmuş olup,Kanun’un 30. maddesine göre;teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir. Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur.Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez.

3-Tekliflerin geçerlilik süresi:

4734 Sayılı Kanun’da, 2886 Sayılı Kanun’dan farklı olarak Borçlar Kanun’undaki müddetli icap’a benzer olarak tekliflerin süreli olması imkanı getirilmiştir.İhale Uygulama Yönetmeliklerinde ve Tip İdari Şartnamelerde tekliflerin geçerlilik süresinin ihale dokümanında belirtileceği,İdarece ihtiyaç duyulması halinde teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla,en fazla ihale dokümanında belirtilen süre kadar uzatılabileceğine dair düzenleme mevcuttur.Teklifin (icap) geçerlik süresi İdare tarafından belirlenmekte ve ihale ilanı ile ihale dokümanında açıkça belirtilmektedir.İsteklinin İdare tarafından belirlenmiş bu süreden daha kısa teklif geçerlilik süresi tespit etmek imkanı yoktur,aksi halde teklifin değerlendirmeye alınması mümkün olmaz. 4734 Sayılı Kanun’da ve İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yer aldığı şekliyle tekliflerin elden verilmesi veya iadeli taahhütlü posta ile gönderilmesi mümkün olup, İdareye verilen veya ulaşan teklifler , zeyilname düzenlenmesi hariç herhangi bir sebeple geri alınamaz.

4-İsteklinin teklifi ile bağlı kalmayacağı(geri alabileceği) haller:

Tüm bu düzenlemeleri birlikte değerlendirdiğimizde ;istekliler tarafından sunulan teklilerin ihale dokümanında belirtilen sürenin bitimine kadar geri alınmasının mümkün olmadığı görülmektedir.Ancak mevzuatta bunun istisna halleri mevcuttur.Bunlar;

a) Zeyilname düzenlenmesi hali :İhale Uygulama Yönetmelikleri ve Tip İdari Şartname hükümleri gereğince zeyilname düzenlenmesi halinde, teklifini bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek, yeniden teklif verme imkanı sağlanır.İhale ilanını takiben teklifini İdareye veren veya iadeli taahhütlü posta ile gönderen istekli teklifin verilmesinden veya ulaşmasından sonra İdarenin zeyilname düzenlemesi halinde teklifini geri alabilir,değiştirebilir,yeniden teklif verebilir.

b)Teklif Geçerlilik Süresinin Dolması hali : İlanın teklif vermeye davet (icaba davet),teklifin icap olduğunu ifade etmiştik.Akdin doğması için İdarenin kabul kararına ihtiyaç vardır.İdarenin kesinleşen ihale kararı kabul anlamında olup,yazılı sözleşmeden önce sözleşme yapma vaadi olarak kabul edilmekte, akit ancak şekil şartlarına uygun sözleşmenin imzalanması ile hüküm ifade etmektedir.İdarenin teklif geçerlik süresi içinde ihale işlemlerini tamamlayamayacağının anlaşıldığı hallerde teklif geçerlilik süresinin uzatılması talebini kabul etmeyen isteklinin sürenin bitiminden sonra teklifi ile bağlı kalması söz konusu olmamakta,geçici teminatını geri alabilmektedir.Bu konuda İhale Uygulama Yönetmeliklerinin tekliflerin geçerlilik süresinin uzatılması başlıklı maddelerinde, İdarenin teklif geçerlik süresinin uzatılması talebini reddeden isteklilerin geçici teminatının iade edileceğine dair düzenlemeler mevcuttur.

c) Teklifin iadeli taahhütlü posta ile gönderilmesi halinde bu mektup İdareye ulaşmadan isteklinin tekliften dönme imkanının olup olmadığı hususu ayrı bir tartışma konusu olabilir.Zira Borçlar Hukuku’na göre icapçının icabı muhataba ulaşmadan önce icaptan dönme iradesini taşıyan başvurusu ulaşırsa icap ta bulunan bu icabı ile bağlı kalmamaktadır.

d)İdarenin sözleşme yapılmasında görevini yapmaması hali: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanun’unun 45. maddesi gereğince: ‘’İdare, 42 ve 44 üncü maddede yazılı süre içinde sözleşme yapılması hususunda kendisine düşen görevleri yapmakla yükümlüdür. İdarenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, istekli sürenin bitmesini izleyen günden itibaren en geç beş gün içinde, on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile bildirmek şartıyla, taahhüdünden vazgeçebilir. Bu takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye hak kazanır. Bu zarar, sebep olanlara tazmin ettirilir ve ayrıca haklarında 60 ıncı madde hükümleri uygulanır.’’

5-Sonuç:

Kamu İhale Mevzuatımızda Borçlar Hukukuna uygun olarak tekliflerin müddetli olması kabul edilmiş ve tali mevzuatta bu hususa ilişkin düzenlemeler yer almıştır.

Bu düzenlemeler kapsamında isteklinin teklifi ile süresiz bağlı kalması söz konusu olmayıp,teklif geçerlilik süresi dolmasına rağmen kendisine kabul kararı(kesinleşen ihale kararı) ulaşmaz ise(İdare tarafından süre uzatımı talebi ve bu talebin istekli tarafından kabul edilmesi hali hariç) isteklinin teklifinden dönme hakkı doğmaktadır.

İdarenin sözleşme yapılmasında üzerine düşen görevleri yapmaması halinde de sürenin bitimini takip eden günden itibaren 15 gün süreli bir noter ihbarnamesi ile isteklinin taahhüdünden vazgeçmesi ve bu iş yapmış olduğu belgeli masraflarını isteye hak kazanabilmesi mümkündür.

İsteklinin teklifini İdareye sunmasından sonra, İdare tarafından zeyilname düzenlenmesi halinde isteklinin teklifini geri alabilme,değiştirebilme ve yeniden sunabilme hakkı doğmaktadır.