Demir Eksikliği Ve Tedavi Yolları
 

Demir eksikliği nedir


Demir eksikliği tedavileri


Demir eksikliği nedenleri






Demir Eksikliği


Yetişkin bir birey vücudunda ortalama 3-4 gram kadar demir vardır. Bunun 2/3′ü kandadır. geri kalan kısmı hücre çekirdeğinde, stokrom enzimlerinin ve kasların (miyoglobinin) bileşiminde bulunur. Diyetle alınan demirin emilimini arttıran ve azaltan etmenler vardır. Mide asiditesi, C vitamini indirgemiş demirin emilimini artırırken tahıllarda bulunan fitatlar, sebzelerde bulunan okzalatlar, çayda bulunan tanenler, kafein, posa vb. demir ile bağlanarak emilemez bileşikler oluşturarak demirin emilimini engeller. Ayrıca emilim bozuklukları, aleminyum, kalsiyum vb. minerallerin fazla alınması da emilimi olumsuz yönde etkilemektedir.


Görevleri


1. Akciğerlerden dokulara oksijen, dokulardan akciğerlere karbondioksit taşır. Bunu hemoglobinin bileşimindeki demir ile yapar,


2. Oksidatif metabolizma için gerekli proteinlerin bileşiminde görevlidir. Örneğin miyoglobin kan hücrelerinde bulunan demir içeren proteindir.


3. Oksidatif metabolizmaya katılan stokrom, katalaz, peroksidaz enzimlerinin bileşiminde bulunur. Böylece enerji mitabolizmasında görev alır,


4. Hücresel bağışıklığın sağlanmasında etkin,


5. Demirin bir kısmı kemik iliği ve karaciğerde ferritin olarak depo edilir.


Yetersizliği


Yetersizliğinde, kan hücrelerinin sayısında azalma, hemoglobin miktarında düşme vb. belirtilerle karakterize mikrositik hipokromik anemi (demir yetersizliği anemisi) oluşur. Hemoglobin düzeyi yetişkin kadında 100 ml kanda 12 mg, erkeklerde 13 mg altına düşmemelidir. Aksi taktirde kanın oksijen taşıma yeteneği azalacağı için kansızlık, baş dönmesi, yorgunluk, iştahsızlık, sindirim sisteminde bozukluk, tırnaklarda incelme, ciltte (özellikle gözde konjektivada) solukluk görülür. Ülkemizde kadınlar, gebe kadınlar, çocuklar, yaşlılar kansızlık açısından risk grubundadırlar.


Kaynakları


Özellikle karaciğer, dalak gibi organ etleri ve kırmızı etler, yumurta, pekmez, kuru meyvalar, kurubaklagiller, yağlı tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler en zengin kaynaklarıdır.


Gereksinim


Hayvansal kaynaklarda özellikle etlerde bulunan demir hem demir olduğu için emilim %25-30, bitkisel kaynaklarda hem olmayan demir şeklinde olduğu için emilim %5-10 civarındadır. Karışık bir diyetle beslenildiğinde bu oran %10-15 kadarıdr. Bu nedenle yeterli ve dengeli bir diyetle beslenen kadınlar için günlük gereksinim 18 mg, erkekler için 10 mg’dır. Gebelikte günlük gereksinime 20 mg, emziklikte 5 mg ek yapılmalıdır. Ayrıca demirden zengin kaynaklarla birlikte C vitamini alınırsa, demirin emilimi 2-3 kat daha artar. Yemeklerle birlikte çay, kahve içilmesi emilimi engeller. Bunun için çay yemeklerden 45-60 dakika sonra içilmelidir.