Hareket Sırasında Kaslardaki Değişiklik Harekete Nasıl Yardımcı Olabilir
 

Hareket sırasında kaslardaki değişiklik harekete yardımcı olması hakkında bilgiler


Kas kasılması kimyasal bir işlemle başlatılır. Bu iş-lem kas hücrelerinde miyofibrillerin kayarak birbiri üze-rine binmesine ve hücrenin kısalmasına yol açar. Kim-yasal işlemde miyosin ve aktin adlı iki protein rol oy-nar. Kimyasal işleme girerek kasılmış kemik kasları, mik-roskop altında çizgili bir görünüm alırlar.

Bir kas normal uzunluğunun üçte biri oranında kısalabilir. Kasılan her kas hücresi de aynı oranda kısalır. Güçlü bir kasılmada daha çok sayıda hücre harekete ge-çer. Bir kas kısaldıkça kalınlaşır. Dirseğimizi kırdığımızda üst kol kasımızın yanı pazumuzun şiştiğini, kalınlaştığını görürüz.


Kasların çalışması enerji ile ilişkilidir. Bu enerji ye-diğimiz karbonhidratlardan oluşan glikoz sayesinde sağ-lanır. Glikoz doğrudan kaslarda depolanabilir ya da kan dolaşımı ile kaslara aktarılabilir. Enerjinin açığa çıkması için glikozun kandaki alyuvarların taşıdığı oksijenle bir-leşmesi gerekir.

Antrenman esnasında kaslara taşınan enerji yetersiz kalabilir. Bu durumda kas yapısında oluşan laktik asit krampların meydana gelmesine yol açabilir. Laktik asidi yok edebilmek için kasın faaliyet sonrasında da oksi-jen kullanmaya devam etmesi gerekir. Ağır bir antren-man sonrasında kaslarımız için hâlâ gerekli olan oksije-ni sağlayabilmek için derin soluk alırız.

İki tür iskelet kası hücresi vardır. Bunlar beyaz hüc-reler ve kırmızı hücrelerdir. Kırmızı kas hücreleri beyaz kas hücrelerinden daha uzun süre çalışabilirler ancak be-yaz kas hücreleri daha kısa sürede daha çok güç üretir-ler. İnsan vücudunda bu iki tip kas hücresi karışık ola-rak bulunur. Ancak diğer hayvanlarda, mesela kuşlar-da bu hücreler ayrıdır. Bu yüzden tavuklarda beyaz et ya da kırmızı et gibi değişik et türleri bulunur.

Antrenman kas hücrelerimizin sayışım artırmaz ama tek tek hücrelerin boyutunun büyüme’sine neden olur. Eğer kaslar kullanılmıyorsa hücrelerin boyutları küçü-lür.


Burnumuzu nasıl kaşırız?

İskelet kaslarımız merkezi sinir sistemimizin kontro-lünde faaliyet gösterir. Burnumuzu kaşımak istediğimizde ne olur? Beynimiz omurilik aracılığıyla mesaj göndere-rek kas hücrelerindeki sinirleri harekete geçirir. Sinirler bu emri kaslara iletir ve kolumuzun bükülmesi kasların kasılması ile sağlanır.

Kaslardan ve eklemlerden verilen bilgi ise beyine ile-tilir ve elimizin yüzümüze ulaşması için gereken güç mik-tarı bildirilir. Parmaklarımızın bükülmesi için ise beyin-den kaslara diğer mesajlar yollanır.

Böylelikle burnumuzu kaşımız oluruz. Eğer merkezi sinir sistemimiz etkili çalışmıyor olsaydı, burnumuzu ka-şımak yerine kendimize yumruk atabilirdik.


Kemiktan Kasa, Kastan Kemiğe

Her iskelet kası sabit bir kemiğe sıkıca bağlanmış du-rumdadır. Eklemi aşarak uzandığı bir diğer kasın hare-ketlerini kontrol eder. Kası ve kirişlerini örten bağ do-kusu kılıf her iki kemiğin periyostlarıyla bütünleşir.


Kaslar Çift Çift Çalışır

Üst kolumuzda, bir çift zıt kas dirseğimizi büküp aç-mamızı sağlamaktadır. Bacağımızın üst kısmında gene bir çift zıt kas dizimizi büküp açar. Daha başka zıt kas-lar da kolumuzun omuzdan, bacağımızın da kalçadan kalkıp inmesini sağlar.


(1) Eklemlerimizi hareket ettiren iskelet kasları uzun ve çizgili kas hücrelerinden (liflerden) oluşur. Her kas hücresinin birkaç çekirdeği vardır. (2) Kalp kası kalbin duvarı mahiyetinde sağlam bir kastır. Kas dokusu iske-let kasındakilere nazaran daha kısa çizgili kas hücrele-riyle örülmüş bir ağdan oluşur. Her hücre tek bir çekir-değe sahiptir. (3) Düz kaslar iç sistemlerimizin faaliye-tinde büyük bir rol oynar. Bu kaslar kısa ve çizgisiz kas hücrelerinden oluşur. Hücrelerin birer çekirdeği vardır.


Farklı işler için farklı kaslar

Vücudumuzdaki üç ayrı tip kas mikroskop altında üç ayrı görüntü verir. İskelet kasları çizgilidir. Her iske-let kası hücresi birçok çekirdek taşır. İskelet kası hücre-leri kalp kası ya da düz kas hücrelerine oranla daha iyi kasılma yeteneğine sahiptir. Dolayısıyla iskelet kasları kemiklerimizin daha geniş hareketlerini sağlar.

Kalp kasının mikroskop altındaki görünümü iskelet kaslarına göre daha az çizgilidir ve her kalp kası hücre-sinde bir tek çekirdek bulunur.

Kalp kasları hiç durmadan çalıştıkları için muhteme-len en güçlü kaslar sayılmalıdır. Gelişmiş bir insan be-deninde kalp kasları dakikada 60 ile 100 kere kasılıp gev-şer. Kalp kası gece gündüz hiç durmadan çalışarak vü-cudumuza kan pompalar.

Düz kas hücrelerinin çizgili bir görünümü yoktur. Ge-nellikle iskelet kasları ya da kalp kasları hücrelerinden daha küçüktürler. Daha yavaş ve uzun süreli kasılırlar. Düz kaslar vücudumuzdaki birçok iç sistemin çalışma-sına yardımcı olur.