Yellenme Neden Olur?
 

Yellenme oldukça rahatsız edici durumlardan birisidir. Her insanın yaşadığı bu durumun neden kaynaklandığı ve hakkındaki önemli bilgileri bu yazımızdan okuyabilirsiniz.


Geğirmenin aksine var olan hemen her toplumda ayıp, komik olarak algılanan yellenme bir çok insanda sosyolojik bir kabus haline dönüşmüştür. Normal insanlarda yutulan havanın %50?si kalın barsağa kadar gelir, hava yutma alışkanlığı olanlarda bu oran dramatik olarak artar ve şaşırtıcı şekilde gazın kalın barsağa ulaşma süresi yavaşlar.


Yutulmuş şişkinlik yapmış geğirme şeklinde çıkarılamamış havanın bir kısmı içinde milyarlarca bakteri olan uzun bir tüp olan barsak sistemine geçmiştir, mide ve ince barsaklarda tam olarak sindirilememiş gıdalar kalın barsak sisteminde bulunan bakteriler tarafından fermante edilerek yutulan gazlara yeni gazlar eklenmesine sebep olurlar, yutulan gazlar atmosferde bulunan kokusuz gazlardır (nitrojen, oksijen, karbon dioksid gibi) kalın barsaktaki bu bakteriler fermantasyon sonucunda karbondioksid ile birlikte yellenmeye kokusunu veren hidrojen sülfid indol ve skatol gibi kötü kokularında sindirim sistemindeki gaza eklenmesine sebep olurlar.


Sık yellenen insanların kolay sindirilemeyen gıdalardan uzak durmaları gerekir, özellikle bol miktarda selluloz yani lif içeren gıdalar (taze sebze ve meyveler, yulaflı gıdalar, baklagiller vs) her ne kadar sağlıklı olsa da- kötü kokulu yellenmeye sebep olacaktır, diğer bir kötü kokulu yellenme sebebi ülkemizde çok sık görülen laktoz intoleransı denilen süt ve ürünlerine karşı gelişen sindirim kusurudur, bu durumda da kalın barsağa çok miktarda sindirilmemiş bir şeker ürünü olan laktoz geçecek ve barsak bakterileri tarafından fermante edilip kötü kokulu yellenmeye sebep olmaktadır, ayrıca daha nadir olarak fruktoz ve sorbitol şekerleride zor sindirilen ve kötü kokulu gaz oluşmasına sebep olan şekerlerdir.


Bununla birlikte bu gıdaları tüketmeyen ve bol miktarda hava yutmayı alışkanlık haline getirmiş kişilerde ise kokusuz ama çok miktarda yellenme şikayetleri baş gösterecektir.


Barsaklar garip organlardır insanoğlu ihtiyacın varsa yap şeklinde programlandığından dışkılama veya yellenme ihtiyacını istemli olarak engellediğinde kabızlık karın ağrısı gibi problemlerle baş etmek zorunda kalır. Kalın barsak normalde dışkıya geçmiş sıvının büyük kısmını emer, uzun süreli dışkılalamama durumlarında kalın barsakta buluna sıvının büyük kısmı emilir, özellikle dışkılama ve yellenme isteğininin sosyal nedenlerle ertelenmesi sonrası kalın barsakların çıkış deliği olan anüs önünde birikmiş olan gaz barsakların ters kıvrılma harekeketi ile kalın barsağın daha geride bulunan bölümlerine çekilir, bu sırada çıkış kısmına yakın olan bölümdeki dışkıdaki sıvıyı kalın barsak emmeye devam ettiği için dışkı yumuşaklığını kaybeder kalın sert ve akışkanlığı olmayan bir tıkaca dönüşür, sonucunda kalın barsakta biriken gaz ve katı dışkı kalın barsak duvarlarını gerer ve kabızlık ağrısı oluşmasına sebep olur. Bu fizyolojik mekanizmayı belki en güzel açıklayan "gazın varsa yellen gitsin kulunç olacağına gülünç ol" özdeyişidir.


Dr. Ömer KÜÇÜKDEMİRCİ