Çin Mutfak Kültürü
 

çin mutfağı - çin mutfağının tarihi - geleneksel çin yemekleri - çin mutfağında pirincin önemiÇin Mutfağı 5000 yaşındadır. Celestial İmparatorluğu'ndan bu yana Çin mutfağı, Çinlilerin kültürlerinin ve tarihlerinin bir göstergesi olmuştur.

Pişirilen tüm yemekleri Çin'in her bölgesinde rahatlıkla bulabilirsiniz. Kuzey Çin' de Pekin dahil olarak bütün baharatlarla tatlandirilmiş, lezzetli yemekler, Nankin, Şankay ve Çin'in orta bölümünde; Szechuan, daha tatlı tadlarla pişirilen yemekler, Canton bölgesi ise Çin'in gastronomi üzerine merkezidir.

Çin yemeklerinde kullanılan ana malzeme pirinçtir. En basit malzemelerden biri soya fasulyesidir. (Cho-you).

Pişirme teknikleri olarak buharda, haşlama ve stir fry'dır. Çin mutfağında kullanılan pişirme teknikleri genellikle iki aşamalıdır.

Yemeklerden sonra yasemin çayi veya yeşil çay içilir. Çayın tarihi ise M.Ö. 2000 yıllarına kadar uzanır.

Çin'in dışında Çin yemeklerini orjinal olarak pişirmek zordur. Ancak tadı yakalayabilmek için pirinç, soya fasulyesi, baharatlar, zencefil, beyaz ve siyah mantarlar, turşular ve makarnalar kullanılabilir.


Çin Mutfağı Terimlerinden Bazıları:

Wok Tencere:

Isıyı içinden dışa doğru hızlı bir şekilde ileten ve yayvan şekilde özel bir tava-tenceredir.

Stir Fry (Karıştır-kızart)

Küçük parçalar halinde kesilen malzemelerin önce kızgın derin yağda kızartılıp, süzüldükten sonra diğer ek malzemeler ve soslar ile pişirilmesidir.

Susam Yağı

Susamdan elde edilen koyu renkteki yağdır.

Pirinç Sirkesi

Pirinçten elde edilen sirkedir.

Soya Sos

Çin mutfağının temelini teşkil eder. Soya fasulyesinin, buğday, maya ve tuz ile fermantasyonundan elde edilir.



Çin, dünyanın en eski ve zengin yemek kültürlerinden birine sahiptir. 570 bin yıl önce Peking'in Zhou Koudian bölgesinde "Pekin Adamı" ateş yakarak yemek pişirmeye başladı. Bu olay dünyada pişmiş yemek yemenin başlangıcıdır. Bu olay aynı zamanda Çin Mutfağı'nın da temelini oluşturmuş ve binlerce yıl boyunca gelişen mutfak, dünyanın en zengin çeşitlerine, çeşnilerine ve pişirme tekniklerine sahip olmuştur. Tabii ki bu binlerce yıl boyunca yemekler tekrar tekrar pişirilmiş, uygun malzemeler bulununcaya kadar malzeme değiştirilmiş, çeşitli baharat ve değişik pişirme teknikleri uygulanmış ve tüm bu çabalar sonucunda bugünkü Çin Mutfağı ortaya çıkmıştır.

Çin yemekleri 6 öğeyi temel alır. Renk, şekil, koku, tat, beslenme değeri ve duyu.

Çok geniş bir ülke olan Çin'de mutfak bölgelere ve 56 etnik gruba göre çeşitlilik gösterir. Yemeklerde on binlerce malzeme kullanılır. Bu malzemelerin 3000 çeşidi sık kullanılır. Bu malzemeler her türlü beyaz ve kırmızı et, balık, deniz ürünleri, yeşil ve kök sebzelerdir. Bambu dallarının içindeki yumuşak kısımlarla da Çinliler çok lezzetli yemekler yaparlar.

Yemeklerin içinde fıstık, badem, cashew (mahun ağacı fıstığı) gibi kuruyemişleri de sık kullanan Çinliler, tüm bu yemeklerin yanında haşlanmış veya buharda pişmiş pirinç yerler. Çin'de ekmek bazı bölgelerde tüketilir.

Çin Mutfağı'nın bir diğer özelliği de pirinci ve pirinç unundan yapılan makarnayı kızartarak pişirmeleridir. Ayrıca gevrek pirinç de Çin Mutfağı'nın en özgün yemeklerindendir.

Çinlilerin en temel besin maddesi olan pirinci, bu ülke halkı en sade şeklinden en sofistike şekline kadar binbir ayrı lezzette pişirir.

Bizde çok ünlü olan mantının anavatanı Çin'dir. Tabii Çin mantısı Türk mantısından çok farklıdır. Daha büyük olarak, et veya sebze ile hazırlanan mantılar buharda pişirilir ve yoğurtsuz yenir.

Çin'de 500 farklı baharat vardır. Çin Mutfağı'nda baharat kullanımı çok yaygındır. En çok kullanılan malzeme ise soya sosudur. "Weijing" Çin tuzu da hemen her yemekte kullanılır. Besinlerin tadını ortaya çıkarmaya yarayan bir baharattır. Bu baharat glüten tahılından elde edilen "glutamate"dir ve kristal tuz görünümündedir.

Geleneksel olan pişirme yöntemleri bugün de hala kullanılır. Bu yöntemler, buharda pişirme, haşlama, bol yağda kızartma, kavurma ve fırında pişirmedir.

Çinlilerin en özgün pişirme şekillerinden biri "deep fry" dedikleri çok bol ve kızgın yağda çok kısa süre tutarak besinleri kızartmalarıdır. Etleri kızartmadan önce genellikle mısır nişastasına bularlar. Bu da etlerin kızartma sırasında suyunu kaybetmesini önler. Ayrıca bol kızgın yağa atılan et ve sebzeler çok kısa sürede kızartıldıkları için mineral ve vitaminlerini korurlar. Çinliler sebzelerini az pişmiş olarak yerler. Bu yüzden Çin Mutfağı sağlıklı bir mutfaktır.

Çinlilerin en özgün yiyeceklerinden biri Songhua Yumurtası'dır. Bunun için ördek yumurtası, pirinç kabuğu, çamur, tuz, kireç ve sudan oluşan karışım ile tamamen üstü kapanacak şekilde, hemen hemen 1/2 cm. kalınlığında kaplanır, daha sonra üstü plastik kağıtla sarılır ve 2 ay bekletilir. 2 ay sonra üstü soyularak yenir. Bu yumurta açık siyah renklidir ve çok besleyici olduğu bilinir. Çinliler yumurtaları toprağa gömerek 1 yıl beklettikten sonra da yerler.

Çinlilerin tatlıları da kendilerine özgüdür. Bu tatlılarda kırmızı fasulye, susam, ceviz ve lotus (Nilüfer) tohumu kullanırlar. Bu tatlıların pişirme yöntemleri buharda pişirme, haşlama, kızartma ve fırında pişirmedir. Ayrıca Çinlilerin meyve şekerlemeleri de çok güzeldir. Bu şekerlemeleri Çinliler kuruyemiş gibi kitap okurken veya çay içerken yerler.

Çin Mutfağı denilince tabii Çinlilerin ünlü çaylarını da unutmamak gerekir. Yeşil, kırmızı gibi değişik renk ve tatlardaki çayların en çok tanınanı ve içileni ünlü Yasemin çayıdır. Çinliler yemek boyunca ve yemekten sonra bu çaydan şekersiz ve çok sıcak olarak bol miktarda içerler.


Onlara “Pirinç Yiyenler” denir.Ayrıca soya ve balık da tüketilir.Süt üreten hayvanların azlığı nedeniyle yüzyıllarca süt ve ürünleri diyette hiç yer almaz.Süt ilaç gibi kullanılır.Çin’de ekmek yerine pirinç ya da çavdar unundan yapılmış yemekler yenir. Çin’de yemekler çok sıcak olarak yenir.Orada bir tür kanser yaygındır bu yüzden.Erkeklerde kadınlardan daha yaygındır bu hastalık.

Pekin ördeği de dünyaca tanınmış bir yiyecekleridir.Soya fasulyesi de çok yaygındır.Soya fasulyesinin sütü, unu, peyniri ve yağı kullanılır.Çin’de çay da çok üretilir.Çay yeşil çay olarak bolca tüketilir.Konuğa, gidinceye kadar çay ikramı yapılır.Pek çok yemeklerinde mantar kullanılır.

Yemeğin yalnız tadı değil, göze ve kulağa hitabına da özen gösterilir.Süsleme yapılır.Yemekler, sofrada kızgın biçimde birbirleriyle karıştırılır. Pek çok Avrupa ve diğer ülkelerde açılmış Çin lokantaları vardır. Bu lokantalarda sadece Çin yemekleri yenmeye gidilir.


Yoğun ateşte Wok adı verilen ince ve derin tavalarda pişirilen, sebze, erişte, çorba, çeşitli etler ve meyvelerden oluşan bir mutfaktır.

Çin mutfağında sebzeler genellikle az pişirilir. Hatta bazen yemeklere çiğ olarak katılırlar.

Soya sosu ve filizi çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca köri, çeşitli mantar sosları ve tatlı ekşi sos da yoğun olarak kullanılır.

Noodle adı verilen ve çeşitli sebze, et ve soslar eşliğinde pişirilen erişteler, pirinç ya da buğdaydan üretilir.

Pirinç, birçok yemekte ana malzeme olarak kullanılır.

Birçok Çin yemeği vejetaryen özellikler taşır. Sebzelerin öldürülmeden pişirilmeleri besin değerlerini en üst seviyede korumalarını sağlar.

Wok ile ateşte pişirmenin yanı sıra buharda haşlama da Çin mutfağının önemli pişirme türlerinden biridir.

Ortalama bir Çin yemeğinin pişirilme süresi 5 ila 15 dakika arasında değişmektedir. Yemekleri çok hızlı bir şekilde pişirmek Çin mutfağının karakteristik özelliklerinden biridir.

Yemeklerde yalnızca soya yağı kullanılır. Bu özelliği ile sağlığa oldukça faydalı bir diyet oluşturur.

Pirinç pilavları geleneksel olarak buharda pişirilir. Bu pilava diri ve gevrek bir tat verir.

Wonton, mantıya benzeyen fakat daha iri parçalar halinde hazırlanan bol sulu bir yemektir. Wonton’da dolgu olarak, et veya tavuk kullanılabilir.

Tatlı ekşi sos: Çin mutfağına özgü farklı tatlardan biridir. Pirinç sirkesi, tatlı domates, şeker ve soya sosu ile hazırlanır. Adından da anlaşılacağı gibi mayhoş bir tadı vardır. Balık ve tavuk etleri ile sebzelerde kullanılır. Kırmızı etlere girmez.

Yemeklerle birlikte çay içmek bir gelenektir.

Tatlılar, kızartılmış ballı muz gibi doğal bileşenler ve meyvelerden elde edilir. Lezzetli ve oldukça hafiftir.

Yumurta mutfağın önemli karakteristiklerinde biridir. Çorbalara, yemeklere ve noodle’lara pişirme sırasında yumurtanın beyazı katılırken, ramen ve wonton’larda haşlanmış bütün yumurtalar kullanılabilir.

Çin mutfağında ekmek yoktur. Ekmek yerine, buharda pişirilmiş pirinç topları kullanılır.



alıntı