ForumSinsi - 2006 Yılından Beri - Mayalar

Maya uygarlığının görkemli yükselişi ve çöküşünün perde arkası, uzun yıllardır akademisyenlerin kafasını kurcalıyor. Ulaşılan son nokta, Maya uygarlığının ihtişamını "Doğan Ateş" adlı bir savaş beyine borçlu olduğu yönünde. Ama yıkımına belli bir kişi veya tek bir sorun yol açmadı. Kısacası, her şey ters gitti.

YÜKSELİŞ

Savaşçı Hükümdar

Yabancı, kurak mevsimin cangıldaki patikaları kurutup, orduların geçmesine izin verecek kadar sertleştirdiği bir dönemde bölgeye ulaştı. Askerleri ile birlikte Maya kenti Waka'ya girdi; tapınakları, pazar yerlerini ve geniş meydanları geçti. Sadece bu güç gösterisinden değil, aynı zamanda çok uzaklardaki bir imparatorluk kentinin gösterişli giysileri, savaşçıların tüylerle bezenmiş başlıkları, mızrakları ve aynalı kalkanlarından da etkilenmiş olan kent sakinleri, şaşkınlıktan ağızları bir karış açık, öylece kalakalmış olmalıydı.

Çok eski dönemlere ait yazıtlar günün tarihini 8 Ocak 378, yabancının adını ise Doğan Ateş olarak veriyor. Doğan Ateş, günümüz Guatemala topraklarındaki Waka'ya, Meksika'nın dağlık bölgelerindeki büyük bir gücün elçisi olarak gitti.

İzleyen onlarca yılda adı, Maya toprakları boyunca dikilen anıtlara kazındı. Ve ondan kalan mirasla Mayalar beş yüzyıl süren bir altın çağ yaşadı…

ÇÖKÜŞ

Ölümcül Rekabet

800 YILINDA BİR GÜN, sakin Maya kenti Cancuén bir kasırgayla altüst oldu. Kral Kan Maax felaketin yaklaştığını biliyor olmalıydı ki, 200 odalı sarayının yollarına alelacele eğreti siperler ördürdü. Ama tamamlamak için yeterli zamanı olmadı.

Saldırganlar kentin eteklerini hızla aştı ve Cancuén'in ritüellerin yapıldığı kalbine akın etti. Saldırının hızı, günümüzde dahi belirgin. Yarım kalmış inşaat alanları, yıkık dökük taş yığınlarıyla dolu. Yarısı yontulmuş anıtlar patikaları doldurmuş. Kap kacak, saray mutfağına saçılmış bir halde...

İstilacılar 31 kişiyi rehin aldı. Rehinelerin kalıntılarıyla birlikte bulunan mücevher ve süsler; kraliyet ailesi üyeleri, olasılıkla Kan Maax'ın uzak akrabaları ya da daha önce fethedilen diğer kentlerden gelmiş soylu misafirler olduklarını gösteriyordu. Rehineler arasında kadın ve çocuklar da vardı; kadınlardan ikisi hamileydi. Rehinelerin tümü sarayda ritüellerin yapıldığı avluya götürülerek bir bir öldürüldü.

Katillerin kim ya da neyin peşinde olduğu bilinmiyor. Görünüşe göre ganimet peşinde değillerdi. Yeşimden yapılma yaklaşık 3600 parçaya el sürülmemiş; saraydaki ev eşyaları ve Cancuén'in dev mutfağındaki seramikler olduğu gibi bırakılmıştı. Ama son birkaç yıldır bazı kanıtları gün ışığına çıkaran arkeologlara göre istilacıların mesajı açıktı. Vanderbilt Üniversitesi'nden arkeolog Arthur Demarest, "Cesetleri sarnıca koyarak kuyuyu zehirlediler," diyor. Ayrıca Cancuén'in taş anıtlarındaki tüm tasvirlerin yüzlerine hasar verdiler ve heykelleri yüzüstü devirdiler. "Alan, ritüele uygun olarak yok edilmişti."

alıntı