Osmanlı Dönemi Fonlar
 

Osmanlı Dönemi Fonlar


Ali Emiri Tasnifi

Ali Emîrî Efendi başkanlığında bir heyet tarafından 1918-1921 seneleri arasında gerçekleştirilen bir tasnif olmasından dolayı "Ali Emîrî Tasnifi" adı verilmiştir. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından başlayarak Abdülmecid zamanına kadar gelen vesikaları ihtiva eder. Vesikalar, padişahların saltanat sıraları esas alınarak tasnif edilmiştir. Fon katalog halinde bir ksımı Eski Harfli Tükçe, bir kısmı ise Türkçe olarak hizmet vermektedir. Bilgisayar ortamına aktarma çalışmaları sürmektedir.

Bab-ı Asafi

Tanzimat öncesine (m.1476-1839) ait Divan-ı Hümayun belge ve defterlerinden oluşan fon, Amedi Kalemi, Nişan Kalemi, Kalebendlik, Şikayet vb. kalemlerden oluşan 26 alt koda sahiptir. 2 Dosya envanter ve 1 defter katalogu ile hizmet vermektedir. Tasnifsiz bir kısım belgelerin tasnifi devam etmektedir.

Bab-ı defteri

Tanzimat öncesi (m.1327-1839) maliyesine ait defter ve belge serilerinden oluşan fon, Başmuhasebe, Haremeyn Muhasebesi, Mukataalar vb. 210 alt koda sahiptir. 37 defter, 9 Dosya envanter, 1 analitik olmak üzere 47 katalog hizmet vermektedir. Tasnifsiz bir kısım belge ve defterlerin tasnifi devam etmektedir.

BEO Evrakı

Babıali Evrak Odası belgeleri (m.1892-1921) Osmanlının son dönemine ait orijinal olarak tasnifli arşiv malzemesinden oluşmaktadır. Belgeler Babıali Evrak Odası gelen-giden defterlerinde kayıtlı bulunmaktadır. Araştırıcılar, defter kayıtlarından hareketle belgelere ulaşmaktadır. Revizyon çalışmaları için hazırlıklara başlanmıştır. Eski Harfli Türkçe olan kayıt defterleri bilgisayar ortamına aktarılmaktadır.

Bosna Müfettişliği

Beylikçi Ziya Bey'in 1862 yılında tayini ile Bosna'da göreve başlayan müfettişliğe ait 1862-1865 tarihleri arasındaki belgelerden oluşmaktadır. 2 adet analitik katalogu mevcuttur.

Cevdet Tasnifi

Muallim Cevdet tarafından oluşturulan tasnif komisyonunca 1932-1937 yıllarında konularına göre yapılmış tasniftir. m. 1553-1904 tarihlerini kapsayan Adliye, Askeriye, Bahriye, Belediye, Dahiliye, Darphane, Evkaf, Eyalet-i Mümtaze, Hariciye, İktisad, Maarif, Maliye, Nafia, Sıhhiye, Saray, Tımar ve Zaptiye bölümlerinden oluşmaktadır. Katalogların bir kısmı bilgisayar ortamında taranmakta, bir kısmı üzerinde ise tashih çalışmları devam etmektedir.

Dahiliye Nezareti

Dahiliye Nezareti'ne ait m.1870-1922 yıllarını kapsayan 30'dan fazla alt koda sahip fonun Mektubî Kalemi, Hapishaneler Müdüriyeti, Kalem-i Mahsus gibi bazı kalemleri analitik olarak kataloglanmış olup, bir kısım evrakın dosya envanter katalogları hazırlanmaktadır.

Darphane-i Amire

m. 1615-1850 yıllarını kapsayan 1 dosya envanter ve 1 defter katalogundan oluşmaktadır. Hazine-i Hassa evrakının evveli mahiyetinde olup, daha ziyade saray harcamalarını ihtiva etmektedir.

Devai Nezareti

m. 1840-1870 yıllarına ait 1 dosya envanter katalogu mevcut olup, kişisel davaları muhtevidir.

Defterhane-i Amire

m. 1517-1836 yıllarına ait Timar ve Zeamet defterlerinden oluşmaktadır. 2 katalogla hizmet vermektedir. Sanal ortamda resimleri mevcuttur.

Divan-ı Ahkam-ı Adliye

M. 1868-1876 yıllarına ait olup 1 adet dosya envanter katalogla hizmet vermektedir.

Divan-ı Hümayun Sicilleri

Tanzimat öncesi ve sonrasına ait Divan-ı Hümayun defterlerinden oluşan fon, 1412-1920 yıllarını ihtiva etmektedir. Mühimme Defterleri, Name-i Hümayun Defterleri, Nizamat Defterleri, Ahkam Defterleri vb. serilerden oluşan fon toplam 47 kod altında 2017 defter mevcuttur. Hemen tamamına yakınının image'leri çekilmiş, sanal ortamda mevcuttur.

Emniyet-i Umumiye

Zaptiye Nezareti'nin devamı mahiyetinde, günümüzde Emniyet Genel Müdürlüğü görevi yürüten bu kuruma ait 24 adet alt kod mevcuttur. 1909-1923 yıllarını ihtiva eden toplam 40 analitik katalogu mevcuttur.

Evkaf Nezareti

Evkaf Nezareti defter ve belgeleri 1826-1922 yıllarını ihtiva etmektedir. 88 alt koddan oluşan fonun 8 defter katalogu, 1 dosya envanter katalogu mevcuttur. Fonun tamamı tasnif edilmiş olup, dosya envanter katalogları hazırlanmaktadır.

Hariciye Nezareti

1838-1923 yıllarını kapsayan fonda 29 alt kod mevcuttur. Bir kısmı analitik bir kısmı dosya envanter olmak üzere 25 katalogu mevcuttur. Hariciye Tercüme Odası, Hariciye Siyasi Fonunun bir kısmı, Paris Sefareti evrakının ilk 300 dosyası yine analitik olarak araştırmaya açılmıştır. Fon üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

Hatt-ı Hümayunlar

"Hatt-ı Hümayun" terim itibariyle padişah el yazısını ifade etmektedir.Padişah emirlerinden oluşan bu fon, arşivimizin önemli fonlarındandır. I. Mahmud'dan II. Mahmud devri sonuna kadar olan 112 senelik dönemi ihtiva etmekle beraber, vesikaların çoğu, III. Selim ve II. Mahmud devirlerine aittir. İstisnaî olarak, I. Mahmud'dan önceye ve II. Mahmud devrinden sonraya ait vesikalara da rastlanmaktadır. Tamamı bilgisayar ortamından taranabilen 30 adet katalogu mevcuttur. Bir kısmının image'leri çekilmiştir.

Hazine-i Hassa Nezareti

Darphane-i Amire'nin devamı mahiyetinde olan Hazine-i Hassa Nezareti esas itibariyle Saray giderlerini ve faaliyetlerini ihtiva etmektedir. 22 alt koddan oluşan ve 1850-1892 yıllarını kapsayan bir dosya envanter katalogu mevcuttur. Defterlerinin tasnifi tamamlanmış olup tashih aşamasındadır.

İbnü'l-Emin Tasnifi

Arşvimizde İbnülemin Fonu olarak bilinen bu fona ait belgeler, tarihçi ve yazar İbnülemin Mahmud Kemal İNAL (İstanbul 1870-1957) başkanlığında 1921 yılında kurulan tasnif heyeti tarafından tasnif edilmiştir. 1426-1873 yıllarını kapsayan fon Eski Harfli Türkçe ve Türkçe olmak üzere 30 katalogtan oluşan fonun kataloglarının gelecek yıllarda bilgisayar ortamına aktarılması düşünülmektedir. Konu tasnifli fonda Askeriye, Adliye, Bahriye, Dahiliye, Darphane, Ensab, Hatt-ı Hümayun, Hil'at, Hariciye, Meadin, Muhallefat, Maliye, İmtiyazat, Müstediyat, Nafia, Sıhhiye, Saray, Şükr ü Şikayet, Timar, Zeamet, Hususiye, Tevcihat ve Vakıf konuları altında seriler bulunmaktadır.

İradeler

İrade kelimesi literatürde padişah emri olarak kullanılmıştır. m. 1839-1923 yıllarını ihtiva eden iradeler Hatt-ı Hümayun'ların devamı mahiyetindedir. Bütün irade katalogları bilgisayar ortamında araştırmaya açılmıştır. Toplam 157 katalogdan oluşan iradeler fonunun dijitalleştirme çalışmaları sürmektedir.

Kamil Kepeci Defterleri

Kamil Kepeci tarafından yapılan tasnif çalışması sonucu ortaya çıkan ve Kepeci Defterleri olarak bilinen fonda toplam 7604 defter bulunmaktadır. Divan-ı Hümayun ve Babıasafiye ait defterlerden oluşan ve m. 1468-1878 yıllarını kapsayan fonun dijitalleştirme çalışmalrı sürmektedir.

Maarif Nezareti

Maarif Nezareti evrakı 21 alt kod halinde tasnif edilmiş, 1 adet dosya envanteri bulunmaktadır. m. 1857-1922 yıllarını kapsayan fonun Mektubi Kalemi'nin analitik tasnif çalışmaları sürmektedir.

Mabeyn Evrakı

m. 1871-1924 yıllarını kapsayan fon saray evrakından oluşmaktadır. 1 adet dosya envanteri mevcuttur.

Maliye Nezareti

Maliye Nezareti belgeleri ilerki yıllarda tasnif edilecek olup, hali hazırda 26 defter katalogu mevcuttur.

Maliyeden Müdevver Defterler

m. 1480-1923 yıllarını ihtiva eden fonun 25 adet katalogu mevcut olup bilgisayar ortamından taranmaktadır. Dijitalleme çalışmaları devam etmektedir.

Meclis-i Vala

m.1837-1867 yıllarına ait olan Meclis-i Vala evrakı, 86 Eski Harfli katalogdan oluşmaktadır. Kişilerle devlet arasındaki davalar ile önemli devlet işlerinin görüşülerek karara bağlandığı bu meclisin devamı olarak Şura-yı Devlet görev yürütmüştür. Meclis-i Vala'ya ait 89 adet Eski Harfli Türkçe katalog mevcuttur.

Meclis-i Vükela Mazbataları

Günümüz Bakanlar Kurulu diyebileceğimiz Meclis-i Vükela'da alınan kararların mazbatalarından oluşmaktadır. m. 1881-1921 yıllarını kapsayan fonun 9 adet analitik katalogu mevcuttur.

Muahedeler

Devletler arası antlaşma ve mukavelelerden oluşan, daha ziyade görsel malzeme diyebileceğimiz özel bir fondur. m. 1622-1920 yıllarını kapsamaktadır.

Müzehhep Fermanlar

Tezhipli, tuğralı padişah fermanlarının bir araya getirilmesinden oluşmuştur. Muahedeler gibi, muhteva bakımından önemli olduğu kadar görsel olarak sanat değeri bulunan fermanlar, m. 1526-1906 yılları kapsamaktadır.

Rumeli Müfettişliği

1900 yılında Balkanlarda kurulan Rumeli Müfettişliği'ne ait belge ve defterler oluşmaktadır. Kosava, Manastır, Yanya, İşkora, Edirne ve Selanik vilayetlerini içine alan müfettişliğe ait belge ve defterler, m. 1900-1909 yıllarını kapsamaktadır. 37 analitik ve 1 defter katalogu mevcuttur.

Sadaret

Tanzimat sonrası hükümet merkezi olan Babıali bünyesindeki Sadaret'e ait belge ve defter serilerinden oluşmaktadır. 1839-1923 yıllarını kapsayan fon, 2 defter, 93 analitik ve 6 dosya envanter katalog altında toplanmıştır.

Sıhhiye Nezareti

Sıhhiye Nezareti'ne ait belge ve defter serisinin tasnif ve kataloglama çalışmaları devam etmektedir.

Şura-yı Devlet

1868 tarihinde Meclis-i Vala'nın lağvıyla yerine kurulan Şura, Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar vazife yürütmeye devam etmiştir. Şura-yı Devlet'e ait 263 Eski Harfli Türkçe Katalog mevcuttur.

Tapu Tahrir Defterleri

Osmanlı topraklarında bulunan yerleşim yerlerinin nüfus ve gelir defterleri hükmünde olan tahrir defterleri, m. 1431-1882 yıllarını ihtiva etmektedir. 1100 defterden oluşan fonun bir defter katalogu mevcut olup, dijitalleşme çalışmaları tamamlanmıştır.

Ticaret ve Nafia Nezaretleri

Osmanlı Devlet Teşkilatı tarihinde yıllar içinde sürekli isim değişikliğine uğrayan nezarete ait belge ve defterler, Ticaret, Nafia, Orman, Meadin, Ziraat nezaretlerine aittir. 1840-1923 yıllarını kapsayan fonun 1 dosya envanter, 1 defter katalogu mevcuttur. Belge katalogu tek kod altında toplanmış olup, birimlere göre ayrıca seriler oluşturulmuştur.

Yıldız Evrakı

II. Abdülhamid devrinde Saray'da biriken defter ve belge serilerinden oluşmaktadır. 2 defter katalogu ve 40 analitik belge katalogu mevcuttur.

Zaptiye Nezareti

m.1846-1909 yıllarını kapsayan Zaptiye Nezareti fonu Emniyet-i Umumiye fonunun önceliği niteliğindedir. 1 defter katalogu ve 11 analitik katalog altında hizmet vermektedir.

Dijital Ortamda Hizmete Sunulan Fonlar

Osmanlı dönemi arşiv malzemesinden aşağıdaki listede bulunan fonlar dijital ortamda, Genel Müdürlüğümüzün Ankara ve İstanbul’da bulunan araştırma salonlarında araştırmaya açıktır.

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Adana Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Bosna Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Cezayir ve Rakka Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Diyarbekir Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Erzurum Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Halep Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri İstanbul Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Karaman Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Maraş Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Mora Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Özi ve Silistre Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Sivas Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Trabzon Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Rumeli Ahkam defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Düvel-i Ecnebiye Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Hadariye Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri İmtiyaz Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri İzn-i Sefine Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Kalebend Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Kanunname-i Askeri Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mühimme

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mühimme Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mühimme Zeyli Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mühimme-i Mektume Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mısır Mühimmesi Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Name-i Hümayun Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Tahvil (Nişan) Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ruus Defterlerleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Atik Şikayet Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Tevziat, Zehair, Esnaf ve İhtisab Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Ahkam Defterleri Anadolu Ahkam Defterleri

Fon Adı

Bab-ı Asafî Divan-ı Hümayun Sicilleri Mukteza Defterleri

Fon Adı

Defterhane-i Amire Timar Zeamet (Ruznamçe) defterleri

Fon Adı

Dahiliye Sicilli Ahval İdare-i Umumiyesi

Fon Adı

Dahiliye Sicilli Ahval İdare-i Umumiyesi Defterleri

Fon Adı

Hatt-ı Hümayun

Fon Adı

Hazine-i Hassa defterleri

Fon Adı

Haritalar

Fon Adı

İradeler Divan-ı Ahkâm-ı Adliye

Fon Adı

İradeler Meclis-i Mahsus

Fon Adı

Kamil Kepeci Defterleri

Fon Adı

Maliyeden Müdevver Defterler

Fon Adı

Maliye Nezareti Varidat Muhasebesi Temettuat defterleri

Fon Adı

Tapu Tahrir Defterleri

Fon Adı

Yıldız Esas Evrakı