İran Pers Mitolojisi
 

iran mitolojisi - iran mitolojisi nedir - pers mitolojisi - zerdüşt - zerdüştlük
Pers mitolojisi şu an İran’ın kurulu olduğu İran platosu, Mezopotamya’nın kuzey-doğu bölgesi ve oradan Hazar havzası da dahil olmak üzere Karadeniz’e kadar uzanan topraklarda toplumların dini, kültürel, metafiziksel inançları ve kahramanlıkları üzerine kurulmuş olan mitler toplamıdır.


Pers Mitolojisinin temeli olguların, kişilerin, olayların en temelde iyi-kötü ayrımına dayanır. İran topraklarında doğan tarihteki ilk tek tanrılı din olan Zerdüştlüğün temeli de buna dayanır. Spenta iyi ve güzeli, Angra kötülüğü temsil eden anlayışlardır ve dini mitoloji bu olguların mücadelesine dayanır.


Deava isimli metafiziksel öğeler İran topraklarında ve kültüründe Zerdüştlük’ ten önce de vardı. Zerdüştlüğün katı reform ve toplumsal baskısına rağmen deavalara tapınan insanların devamı bize şimdi, o zamanla ilgili bilgi sahibi olma imkanı sağlıyor. Deava kavramı Zerdüştlükle beraber cin olgusuna indirgenerek engellenmeye çalışılmıştır.


Peri İran mitolojisinde kendine çok güzel ama şeytani kadın kavramı olarak yer bulmuştur. Bu durum yöre halkının İslamiyeti kabulü ile değişmiş, peri kavramı İslamiyetteki huri kavramı ile ilişkilendirilmiş ve kötülüğünden arındırılmış güzel kadını ifade etmeye başlamıştır.


İran mitolojisinde kendine en çok yer alan kavram Zahhak’ tır. Zahhak çevresinde onu koruyan iki engerek yılanı ile kötülüğün sembolüdür. Yılan da diğer metolojiler gibi burada da kötülükle ilişkilendirilmiştir. İran mitolojisinde çok duyulan bir diğer hayvanda kuştur. En çok bilineni, bizce Anka Kuşu olarak tanınan Simurg’tur.


İran mitolojisi hakkında en geniş bilgiyi Firdevsi’ nin yazdığı Şahname isimli eserden edinmekteyiz. Genel olarak toplayıcı bir değerlendirme olarak kaleme alınan eser Rüştü, Zerdüşt ve Mandaizm hakkında bilgiler içermektedir.