Sümer Kralları
 

Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba meyhane-koruyucusu sadece Kiş’in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır.

Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pekçoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkar edilemez.


Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi’dir. Gılgamış’ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk’un tarihi krallarından biridir.


Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş’ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş’ı işgal eden ve tarihi olarakda kabul edilen Lugal-Zage-Si’dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir.

Liste eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen MÖ 3üncü milenyumun Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkansız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak pekçok tarih yakın zamanda revize edilmiştir ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedirler.


Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3üncü binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin Weld-Blundell Prism MÖ 2170’e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır.


Liste



Erken dönem Hanedanlar I


Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26ıncı yüzyıldan önceki krallar. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” – 1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır – ve “ner” – bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır – birimleri ile ölçülmekteydi.

"Krallık cennetten indikten sonra Kraliyet Eridu’daydı. Eridu’da Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti."

Eridu’da Alulim: 8 sar (28800 yıl)

Eridu’da Alalgar: 10 sar (36000 yıl)

Bad-Tibira’da En-Men-Lu-Ana: 12 sar (43200 yıl)

En-Men-Ana 1 2

Bad-Tibira’da En-Men-Gal-Ana: 8 sar (28800 yıl)

Bad-Tibira’da Tammuz (Dumuzi) çoban: 10 sar (36000 yıl)

Larag’da En-Sipad-Zid-Ana: 8 sar (28800 yıl)

Zimbir’de En-Men-Dur-Ana: 5 sar ve 5 ner (21000 yıl)

Shuruppak’da Ubara-Tutu: 5 sar ve 1 ner (18600 yıl)

Utnapishtim 1

1 : Bu iki isim sümer kral listelerinin yaklaşık yarısında geçmektedir fakat diğerlerinde geçmemektedir.

2 : En-Men-Ana’nın yerinde bazı listelerde Kichu-Ana’nın ismş bulunmaktadır


Erken dönem Hanedanlar II

MÖ 26ıncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pekçok hükümdar Kral Listesinde yoktur.

"Sel her yeri kapladıktan sonra ve krallık cennetten geldikten sonra Kraliyet Kiş’deydi."


Kiş’in İlk Hanedanları

Jushur: 1200 yıl

Kullassina-bel: 960 yıl

Nangishlishma: 670 yıl

En-Tarah-Ana: 420 yıl

Babum: 300 yıl

Puannum: 840 yıl

Kalibum: 960 yıl

Kalumum: 840 yıl

Zuqaqip: 900 yıl

Atab: 600 yıl

Mashda: 840 yıl

Arwium: 720 yıl

Etana çoban cennete yükselmiş ve tüm yabancı ülkeleri birleştirmiştir: 1500 yıl

Balih: 400 yıl

En-Me-Nuna: 660 yıl

Melem-Kish: 900 yıl

Barsal-Nuna: 1200 yıl

Zamug: 140 yıl

Tizqar: 305 yıl

Ilku: 900 yıl

Iltasadum: 1200 yıl

En-Men-Barage-Si Elam’ı fethetmiştir: 900 yıl (epigrafik kanıtlarla bağımsız olarak kanıtlanabilen listedeki ilk hükümdardır)

Aga: 625 yıl

Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı.


Uruk’un İlk Hanedanları

E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher Utu’nun oğlu: 324 yıl.

Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu.

Enmerkar Uruk’u inşa etti: 420 yıl

Lugalbanda çoban: 1200 yıl

Dumuzid balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi.

Gilgamesh babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl.

Ur-Nungal: 30 yıl

Udul-Kalama: 15 yıl

La-Ba'shum: 9 yıl

En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl

Mesh-He: 36 yıl

Melem-Ana: 6 yıl

Lugal-Kitun: 36 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.



Ur’un İlk Hanedanları


Yaklaşık MÖ 25inci yüzyıl

Mesannepada: 80 yıl

Mesh-Ki-Ang-Nanna: 36 yıl

Elulu: 25 yıl

Balulu: 36 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı.



Awan hanedanları

Awan’ın üç kralı toplam 356 yıl hükmettiler.

Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı.


Kiş’in İkinci Hanedanları

Susuda: 201 yıl

Dadasig: 81 yıl

Mamagal kayıkçı: 360 yıl

Kalbum: 195 yıl

Tuge: 360 yıl

Men-Nuna: 180 yıl

? : 290 yıl

Lugalngu: 360 yıl

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı.


Hamazi

Hadanish: 360 yıl

Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.


Uruk’ın İkinci Hanedanları

En-Shakansha-Ana: 60 yıl

Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl

Argandea: 7 yıl

Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.


Ur’un İkinci Hanedanları

Nani: 120 yıl

Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl

? : 2 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı.


Adab

Lugal-Anne-Mundu: 90 yıl

Daha sonra Adab yenilgiye uğradı ve kraliyet Mari tarafından alındı.


Mari

Anbu: 30 yıl

Anba: 17 yıl

Bazi: 30 yıl

Zizi: 20 yıl

Limer gudu rahip: 30 yıl

Sharrum-Iter: 9 yıl

Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.


Kiş’in Üçüncü Hanedanları

Kug-Baba kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl

(Kral Listesindeki tek kadın) Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı.


Akshak

Unzi: 30 yıl

Undalulu: 6 yıl

Urur: 6 yıl

Puzur-Nirah: 20 yıl

Ishu-Il: 24 yıl

Shu-Sin: 7 yıl

Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.


Kiş’in Dördüncü Hanedanları

Puzur-Sin: 25 yıl

Ur-Zababa: 400 (6?) yıl

Zimudar: 30 yıl

Ussi-Watar: 7 yıl

Eshtar-Muti: 11 yıl

Ishme-Shamash: 11 yıl

Shu-Ilishu: 15 yıl

Nanniya kuyumcu: 7 yıl.

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.


Uruk’un Üçüncü Hanedanları

Lugal-Zage-Si: 25 yıl



Akkad İmparatorluğu

Sargon babası bir bahçıvandı Ur-Zababa’nın sakisiydi Agade’nin ilk imparatorudur Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl

Rimush Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl

Man-Ishtushu Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl

Naram-Sin Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl

Shar-Kali-Sharri Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl

Daha sonra kral kim oldu? Kral kim?

Igigi Imi Nanum Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı

Dudu: 21 yıl

Shu-turul Dudu’nun oğlu: 15 yıl

Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.


Uruk’un Dördüncü Hanedanları

Ur-Ningin: 7 yıl

Ur-Gigir: 6 yıl

Kuda: 6 yıl

Puzur-Ili: 5 yıl

Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl

Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı.


Gutian dönemi

Inkishush: 6 yıl

Zarlagab: 6 yıl

Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl

Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl

Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl

Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl

Yarlagab: 3 yıl

Ibate: 3 yıl

Yarla: 3 yıl

Kurum: 1 yıl

Apil-Kin: 3 yıl

La-Erabum: 2 yıl

Irarum: 2 yıl

Ibranum: 1 yıl

Hablum: 2 yıl

Puzur-Sin: 7 yıl

Yarlaganda: 7 yıl

? : 7 yıl

Tiriga: 40 gün

Uruk

Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl)

Ur’un Üçüncü Hanedanları


"Sümer Rönesansı"

Ur-Nammu: 18 yıl

MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında.

Shulgi: 46 yıl

MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında.

Amar-Sin: 9 yıl

Shu-Sin: 9 yıl

Ibbi-Sin: 24 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet Isin tarafından alındı.


İsin Hanedanlığı


Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir.

Ishbi-Erra: 33 yıl

Shu-ilishu: 20 yıl

Iddin-Dagan: 20 yıl

Ishme-Dagan: 20 yıl

Lipit-Eshtar: 11 yıl

Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu bolluk yıllarına hükmetti ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl

Bur-Sin: 5 yıl

Lipit-Enlil: 5 yıl

Erra-Imitti: 8 yıl

Enlil-Bani: 24 yıl

Zambiya: 3 yıl

Iter-Pisha: 4 yıl

Ur-Dul-Kuga: 4 yıl

Suen-magir: 11 yıl

Damiq-ilicu: 23 yıl

Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir.




alıntı