Kara Çarşamba
 

Kara Çarşamba Olayı - 2001 Kara Çarşamba - Kara Çarşamba Tarihi

DSP-MHP-ANAP hükümetinin istikrar adı altında işçi sınıfına uyguladığı saldırı politikaları, 21 Şubat 2001 tarihinde "Kara Çarşamba" olarak anılan krizle sonuçlandı. Bankaların gecelik faiz oranları %7500'lere kadar tırmandı, borsa %18.1 oranında düştü, döviz fiyatları ikiye katladı. Yüzlerce işyeri kapandı, binlerce kişi işsiz kaldı, art arda batan bankalara devlet el koydu ve milyarlarca dolar buharlaşarak "yok oldu".


1999 yılında DSP-MHP-ANAP hükümeti IMF ile bir istikrar paketi anlaşması imzaladı. Bu anlaşma çeşitli reformlar içeriyordu. Üç yıllık istikrar paketi uyarınca bankacılık ve finans sektörü yeniden yapılandırılacaktı, vergi maliyesi düzenlenecekti, tarımda ve sosyal güvenlikte reformlar yapılacaktı.


Bu istikrar paketi aslında sermaye sahiplerinin lehine işçi sınıfına düzenlenen ağır bir saldırıdan başka bir şey değildi. Bu saldırıya emek örgütleri 24 Temmuz'da Ankara'da yaklaşık 350.000 kişinin katıldığı ve Emek Platformu tarafından düzenlenen bir mitingle karşılık vererek, mezarda emekliliğe ve sosyal haklarda yaşanan diğer saldırılara cevap verdiler. 1 Aralık 2000'de yine Emek Platformu'nun çağrısıyla emekçiler genel greve çıktı.


İstikrar paketi adı altında işçi sınıfına uygulanan saldırılar, zaten çıkmazda olan ekonominin krize girmesine neden oldu. Kasım 2000'de bazı bankaların battığı söylentileri yayıldı, borsa hızla düşmeye başladı, gecelik faizler %250'lere tırmandı. Bu ortamda egemenler arasındaki çelişkilerin de derinleşmesi kaçınılmazdı.


19 Şubat 2001'de hazine ihalesi öncesinde yapılan MGK toplantısında, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Başbakan Bülent Ecevit'e anayasa kitapçığını fırlatmasıyla kriz yeni bir boyuta taşındı. Pazartesi günü yaşanan anayasa kitapçığı krizinin ekonomiyi etkilememesi için 20 Şubat Salı günü borsa tatil edildi, ancak 21 Şubat günü borsanın açılmasıyla birlikte tarihe "Kara Çarşamba" olarak geçen kriz başladı.


Gecelik faizler bir anda %7500 seviyelerine tırmandı, borsa %18.1 oranında düşerek yere çakıldı. Döviz fiyatları bir anda ikiye katlandı ve Türkiye halkı bir gece zarfında en az %25 fakirleşti. Krizle birlikte mali yapısı zayıf olan bankalar birbiri ardına batmaya başladı. Mali yapının zayıf olması, bu bankaların halktan topladıkları paraların sahipleri tarafından çalınmış olmasıydı. Hükümet bu duruma bir çare bulmak ve hırsızlığın üzerini örtmek için bankalara el koydu ve borçları devlet tarafından üstlenildi. Böylece banka sahipleri tarafından çalınan milyarlarca dolar, bir anda halkın sırtına yüklenmiş oldu.


Peşpeşe gelen ekonomik krizler ve bunun geniş halk kitleleri üzerindeki etkisi, 3 Kasım 2002 seçimlerinde ortaya çıktı. İlk defa seçime katılan Adalet ve Kalkınma Partisi %34,28 oy oranı ile tek başına iktidar oldu. Hükümeti oluşturan partilerin oy oranlarında ise tarihi düşüşler yaşandı. DSP %1.22, MHP %8.36, ANAP %5.13 oranında oy alarak barajın altında kaldı.