Uykuya Bağli Solunum Bozukluklarinda Siniflama Ve Tanimlar
 

UYKUYA BAĞLI SOLUNUM BOZUKLUKLARINDA SINIFLAMA VE TANIMLAR[/b]Uykuya bağlı solunum bozuklukları uzun yıllardan bu yana çeşitli tanımlar ve sendromlarla ifade edilmiştir. İlk kez 1956'da Burwell, obezite, hiperkapni, kor pulmonale ve gündüz aşırı uyku hali ile seyreden tablo için Pickwick sendromu ismini kullanmıştır. 1965'de polisomnografinin (PSG) kullanılmaya başlanması ile obstrüktif apnelerin varlığı ortaya çıkarılmış ve bu tarihten sonra daha ayrıntılı tanımlama çalışmaları yapılmaya başlanmıştır (1).
Obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) terimi ilk kez Guilleminault tarafından kullanılmıştır. Bu ilk tanımlamada en az 10 saniye süre ile solunum durması apne olarak isimlendirilmiş, gecede 30'dan fazla apne bulunması patolojik kabul edilmiştir. Daha sonra uyku saati başına düşen apne sayısının esas alındığı apne indeksi (AI) kavramı ortaya çıkmış ve AI&5 olan durumlar patolojik sayılmıştır (1,2).
Hipopne ise ilk kez Block ve ark. tarafından tanımlanmıştır. 1988'de, OSAS'la benzer semptomları olan ve PSG'de hipopneleri saptanan olgulara hipopne sendromu tanısı konmuştur. Daha sonra bu terim obstrüktif apne-hipopne sendromu olarak değiştirilmiştir (2).
1992'de Guilleminault tarafından, OSAS'ın tipik semptomlarına sahip ama PSG'de obstrüktif apne ve hipopneleri olmayan olgulardan oluşan bir seri yayınlanmıştır. Guilleminault, inspirasyon sırasında negatif özofageal basınç artışı ile karakterize ve arousal ile sonuçlanan bu tabloya üst solunum yolu rezistansı sendromu (upper airway resistant syndrome=UARS) adını vermiştir (3).
Santral uyku apne sendromu ise literatürde sıklıkla tartışılan ama Cheyne-Stokes solunumu ile ya da yüksek irtifada görülen periyodik solunumla ilişkisi netleştirilememiş diğer bir sendromdur (2).
İlerleyen yıllarda, gelişen teknolojik olanakların da yardımıyla iyice çeşitlilik kazanan tanım ve terim karmaşasına ışık tutmak ve bilimsel araştırmalara kolaylık ve standardizasyon getirebilmek amacıyla 1995'de American Academy of Sleep Medicine (AASM) tarafından, American Thoracic Society (ATS)'nin de yardımı ile Yetişkinlerin uykuya bağlı solunum bozukluklarında sendrom tanımları ve klinik araştırmalarda teknik olanaklar başlığı altında bir konsensus raporu hazırlanmaya başlamıştır. Bu konsensus raporu 1999'da tamamlanmış ve Sleep dergisinde yayınlanmıştır (2). Uykuya bağlı solunum bozukluklarında, konsensusa göre belirlenen tanımlar şöyledir:
I) OBSTRÜKTİF UYKU APNE-HİPOPNE SENDROMU (OSAHS):
OSAHS, uyku sırasında üst solunum yolu (ÜSY)'nda tekrarlayan obstrüksiyonlarla karakterizedir. Bu obstrüksiyona bağlı olarak, inspirasyonda en az 10 saniye süre ile hava akımı azalırsa hipopne, durursa apne olarak adlandırılır. Genellikle alveoler ventilasyonun azalması nedeniyle oksijen desatürasyonu, obstrüksiyon uzun sürerse hiperkapni ortaya çıkar. Apne veya hipopnenin sonlanması çoğunlukla arousal ile olur. Tekrarlayan arousallar uyku bölünmelerine ve gündüz aşırı uykuya eğilime yol açar.
OSAHS, obstrüktif tipte apne ve hipopnelerle karakterizedir ama miks tipte apne ve hipopneler de fizyopatolojik olarak obstrüktif tipte solunumsal olaylarla ilişkilidir ve OSAHS içinde kabul edilir.
TANI KRİTERLERİ:
OSAHS tanısı koyabilmek için aşağıdaki kriterlerden A veya B'ye ek olarak mutlaka C maddesinin de olması gerekmektedir: (A veya B) + C

A: Gündüz aşırı uykuya eğilim (başka bir nedenle açıklanamayan)
B: Aşağıdakilerden en az ikisinin varlığı (başka bir nedenle açıklanamayan):
1. Uyku sırasında boğulma hissi
2. Uyku sırasında tekrarlayan uyanmalar
3. Yeterince dinlendirmeyen uyku
4. Gündüz yorgunluk hissi
5. Konsantrasyon bozukluğu

İçindekiler

Kaynak: toraks.org.tr