Omurga'nın Yana Doğru Eğriliği (Skolyoz)
 

Skolyoz, omurga'nin gögüs (thoracic) veya bel (lumbar) bölgelerinde görülebilen, yana dogru egriligidir. Tek basina olabilecegi gibi, kifoz (arkadan öne dogru anormal bir egrilik) ile beraber de görülebilir (Kifoskolyoz).

Skolyoz 3 sekilde ortaya çikabilir:

Dogustan olabilir (konjenital). Bu durum genellikle omurgadaki bir kusura veya birbirine kaynamis kaburgalara baglidir.

Polio (çocuk felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bagli olarak kaslarin felci sonucunda olusabilir.

Idiyopatik (nedeni bilinmeyen) olabilir. Daha önce düzgün olan bir omurgada, bilinmeyen bir nedenle ortaya çikabilir.İdiyopatik skolyoz en sik görülen formudur ve kalitsal bir nedeni olabilecegi düsünülmektedir. En sik olarak genç kizlarda, ergenlik çaginin hizli büyüme döneminde ortaya çikar. Muayene sirasinda, bir omuzun digerinden daha yukarida oldugunun farkedilmesi durumunda skolyoz olabilecegi düsünülebilir. Su anda Amerika Birlesik Devletleri'nde, ortaokul ve lise ögrencilerine skolyoz taramasi rutin olarak yapilmaktadir ve bu sayede birçok skolyozlu gence erken tani konabilmekte ve vakit kaybedilmeden tedaviye baslanabilmektedir.

Uzun süre oturma veya ayakta durma sonucunda omurgada yorulma olabilir. Baglarin tarhis olmasi sonucu devamli agri duyulabilir. Omurga yana dogru egildikçe, dengeyi koruyabilmek amaciyla, ters yöne dogru ikinci bir egrilik olusabilir. Omurgadaki ilk egrilik ne kadar büyük ise, büyüme tamamlandiktan sonra durumun daha da ilerlemesi olasiligi o kadar fazladir. Asiri skolyoz (omurgada 60 dereceden daha fazla egrilik) solunum problemlerine neden olabilir.


Bulgular:

Omurganin yana dogru egriligi

Omuz ve kalçalarin simetrik durmamasi

Birinci egriligi karsilayici ikinci bir egri varligi

Sirt ve/veya bel agrisi

Yorgunluk

Nefes darligi

Fizik muayene sirasinda, hasta öne dogru egildiginde egrilik daha belirgin gözükür. Farkli pozisyonlarda omurga röntgenleri ve skolyozometre (omurganin egrilik miktarini ölçen bir alet) ölçümleri, skolyozun miktarini belirleyebilmek için yapilabilecek testlerdir.

Tedavi, egriligin miktarina ve kemik büyümesinin hangi asamada olduguna göre belirlenir. Birçok skolyozun (30 dereceden az olanlar) tedavisine gerek yoktur, fakat 6 aylik aralarla izlenmesi gerekir. Tedavi alternatifleri arasinda: egzersiz, sirt kusagi kullanimi, ameliyat veya bu tedavilerin bir kombinasyonu düsünülebilir. Tedavi, erken baslandigi ölçüde basarili olur.

Hafif, yani 30 dereceden az egriliklerde, gövde kaslarini kuvvetlendirici egzersizler, egriligin artmasini önlemede yeterli olabilir.

Milwaukee kusagi adi verilen bir kusagin kullanilmasi da skolyozun ilerlemesinin önlenmesinde etkilidir, ancak çok uzun söre kullanimi gerekir. Bu kusak ile omurga asimetrik basinçlara karsi desteklenir ve kusak, hasta büyüdükçe, vücuda uyum sagliyacak sekilde modifiye edilebilir. Kusagin, geç ergenlik döneminde, kemik büyümesi durana kadar kullanilmasi gerekir. 30 ila 50 derece arsindaki omurga egrilikleri, kusak kullanimi ve egzersizler ile kontrol altinda tutulabilir.

40 derece veya üzerindeki skolyozlarda, egrilik kemik büyümesi durduktan sonra da artmaya devam edebilecegi için, genelde ameliyat ile düzeltme gerekir. Cerrahi yöntemlerden biri, egriligin artmasini önleyen, ancak omurganin hareketliligini de kisitlayan bir metal çubuk yerlestirilmesidir (Harrington çubugu). Cerrahiden sonra, omurgayi stabilize etmek için kusak kullanimi gerekebilir.

Tedavilerin getirdigi sinirlamalari duygusal olarak kabul etmek, genelde ergenlik çagindaki gençler olan hastalar için zordur. Tedavinin bu zorluklarina alismada, duygusal destek önemli rol oynar. Ortopedistler VE Fizyoterapistlerin, hastalara tedavi yöntemlerini açiklamalari ve kusagin vücuda rahat oturmasini saglamalari, hastalarin tedavi planina uyumunu arttirir.

Hastaligin seyri ve tedavinin nasil bir sonuç verecegi, egriligin yerine ve miktarina baglidir. Egrilik ne kadar fazla ise, büyüme durduktan sonra egriligin artma sansi da o kadar çoktur. Tedavi edilmeyen asiri skolyozlar, azalan akciger kapasitesine bagli olarak kalp ve akciger problemlerine, sirt agrilarina, fiziksel bozukluklara, omurganin dejeneratif artritine ve siyatik'e neden olabilirler.

Egriligin kendisinin veya uygulanan tedavi yöntemlerinin, duygusal problemlere veya kendine güvenin azalmasina neden olabilecegi unutulmamalidir.