20 Yaşında Kalp Taraması
 

Kalp
hastalıkları açısından kalıtsal risk taşıyan kişilerin yaşam tarzına
dikkat etmesi, sigara, kötü beslenme ve hareketsizlik gibi kötü
alışkanlıklarından vazgeçmesi gerekiyor. Bunlara ek olarak genç
yaşlardan itibaren kan yağlarını ve tansiyon değerlerini kontrol
ettirmesi, bunu belli aralıklarla sürdürmesi hayati önem taşıyor.
Cleveland
Clinic Kalp Damar Hastalıkları Departmanı Başkan Yardımcısı Prof. Dr.
Murat Tuzcu, sorularımızı yanıtlamaya devam ediyor.Ailesinde kalp damar hastalıkları riski olan kişiler hangi yaşta sağlık kontrollerine başlamalı?
Eğer
ailede risk varsa yapabileceğimizin azamisini yapmamız lazım. 20
yaşında bir kişinin öncelikle bir kez açlık kan şekerine bakılması, bir
kere kolesterol profilinin çıkarılması, tansiyonuna ve kilosuna
bakılması gerekir. Ondan sonra da beş yıl arayla bunlar tekrarlanmalı.
Ama diyelim ki 35 yaşındaki bir kişinin yoğun bir aile hikâyesi var.
Benim karşıma böyle biri geldiğinde önce araştırmaya çalıştığım,
ailedeki yoğun hikayenin özellikleridir. Baba iki paket sigara içerken
52 yaşında ölmesi başka, sağlıklı bir hayat sürüp spor yaparken 48
yaşında ölmesi başka. Görüntüleme yöntemlerinden çok önce yapılması
gereken temel şey, hastanın açlık kan şekerinin ölçülmesidir. Daha
sonra kolesterolü, boyu, kilosu, bel çevresi, tansiyonu gibi ölçümlerin
yapılmasıdır. Bunlarla oldukça iyi bir risk değerlendirmesine ulaşmış
oluruz.

Peki görüntüleme yöntemleri? Son dönemde yaygınlaşmaya başlayan CT anjiyo adlı tomografiler ne zaman devreye girmeli?
Hastaya
bir bilgisayarlı tomografi yaptınız diyelim. Ve hastanın bir damarında
yüzde 80 bir darlık saptandı. Bu yüzde 80 darlık için hastaya stent
taktırdığınız zaman veya by-pass ameliyatı yaptırdığınız zaman oradaki
görünüm düzeliyor. Ama bunun hayatı uzattığına ya da kalp krizini
önlediğine dair en ufak bir delil yok.

Yaş kaç olursa olsun böyle mi?
Evet.
Bunu bildiğimiz için benim karşıma böyle bir hasta geldiği zaman
açıkçası defalarca yaptığım ve her zaman yapmayı savunduğum şey şu; 35
yaşındaki kişinin hiçbir şikâyeti yoksa ve karşıma tarama mahiyetinde
yapılan bilgisayarlı tomografinin yüzde 80 darlık sonucuyla geldiği
zaman hastaya bir efor testi yapıyorum. Eğer o kişi efor testiyle 10 -
15 dakika süreyle kalbin atım hızı 60'tan 160'a, tansiyonu 22'ye
çıktığı zaman, azami koşarken hiçbir şikâyeti olmuyorsa, kalbinin
hiçbir bölgesinde kanlanmada azalma olmuyorsa o yüzde 80 darlık
olmasına rağmen ben o hastanın ilaçlarla ve yaşam tarzı
değişiklikleriyle gayet agresif bir şekilde tedavi edilmesi
taraftarıyım. Böyle bir kişiye stent takılması ya da by-pass
yapılmasının çok yanlış olduğu görüşündeyim. O nedenle genel olarak bu
tip görüntüleme yöntemlerine taraftar değilim.

CT anjiyonun güvenilirliği nedir?
CT
anjiyonun en güvenilir olduğu nokta şu; hiçbir darlığın olmadığını,
koroner damarların temiz olduğunu gösterdiği zaman bunun negatif
öngörücü değer dediğimiz değeri, muhtemelen yüzde 95'in üzerindedir.
Ama CT anjiyoda saptanan darlık ne kadar ciddi bir darlıktır meselesine
gelince henüz klasik anyiografi kadar güvenilir kabul edilmiyor. Burada
da öngörülebilirlik oranı muhtemelen yüzde 80 civarında. Ama
unutulmaması gereken şey, insanların ölümü sadece bu tür darlıklardan
olmuyor. Kalp krizlerinin yarısından fazlası yüzde 30 - 40 olan
darlıklardan meydana geliyor.

Ailesinde risk öyküsü bulunanlara nasıl bir yaşam tarzı değişikliği öneriyorsunuz?
Öncelikle
35 yaşındaki bir adamın babası 52 yaşında ölmüşse babasının yaptığı bir
sürü şeyi yapmaması gerekiyor. Sigara içmemesini, spor yapmasını,
beslenmesine dikkat etmesini ve sağlık kontrollerini düzenli
yaptırmasını öneriyorum.Milliyet