Yetişkinlerde Hiperaktivite
 

Psikiyatri bilimi, "yetişkinlerde hiperaktiflik" tanımlamasını 7-8 yıldır kabul etmiş durumda. Son yıllarda vakaların artmış olması buna bağlanıyor. Psikiyatri uzmanlarının izlenimlerine göre, çocuklardaki hiperaktivite ile yetişkinlerdeki hiperaktivite genel hatlarıyla birbirine benziyor. Fakat yetişkinlerde daha çok dikkat eksikliği olarak ortaya çıkıyor.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, "Örneğin hızlı araba kullanan kişiler de genelde hiperaktiftir" diyor ve hiperaktif yetişkinlerin özelliklerini şöyle sıralıyor: "Birden bire yola fırlarlar, konuşurken akıllarına ilk geleni söylerler, ilk duyduklarına inanma eğilimindedirler. Bu kişiler hareketli, yani kıpır kıpırdır; beklemeyi sevmezler. Bekletilmeleri durumunda huzursuz olurlar ve bulundukları mekanda bir şeyleri karıştırırlar, sürekli bir şeylerle oyalanmak isterler. Hiperaktiflerin dokunmayla öğrenme zekaları yüksektir. Uzun süre oturmayı sevmezler; sinema veya tiyatroda pek oturamazlar, otursalar bile kapıya yakın yerlerde otururlar. Bir eylemi yapıyor olmaktan çok, onun ritüelini severler. Fanatik futbol hayranları arasında hiperaktif çoktur. Çok fazla söz keserler, sadece kendileri konuşmak isterler.




Arkadaşları arasında aceleci olarak bilinirler. Zekiyseler, zekaları ortalamanın üzerinde olur. Bu kişiler kritik bilgiye çabuk ulaşırlar ve eğer çabuk karar verirlerse iyi sonuç alabilirler. Riski sevdikleri için hata da yapabilirler. Ticarete atılıp genç yaşta başarılı olanlar, erişkin hiperaktifler arasında çoktur. Riski sevdikleri için maceraya da düşkündürler. Doğa sporlarına meraklı olurlar. Tahammül gösteremedikleri için isteklerinin hemen olmasını beklerler.



Kadınlardaki hiperaktivite, daha çok bilinçsiz alışveriş olarak ortaya çıkar. Önlerine gelene aşık olurlar. Duygularını kontrol edemezler; mantıkları ile dürtüleri arasında sorun olur. Bir diğer önemli özellikleri, fevri-tepkisel olmalarıdır. Konuşurken birden tepki verirler. Sonucunu düşünmeden tepki verdikleri için yakınlarını incitme olasılıkları yüksektir."




Hiperaktivite ve yaratıcılık

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, beyinde hiperaktivite geni ile yaratıcılık geninin komşu olduğunu belirtirken, "Bu kişilerin bireysel yaratıcılıkları da yüksek oluyor" diyor. "Bakarsınız, hiç kimsenin düşünmediğini düşünür ve görürler. Bu nedenle bazı akademisyenler, yaratıcılıkları ölmesin diye hiperaktifleri tedavi etmeye yanaşmazlar. Mesela birçok bilim adamı hiperaktiftir. Hiperaktif kişiler radikaldir de. Örneğin, Che Guevara muhtemelen hiperaktifti. Bu kişiler idealleri için rahatlıkla kendilerini ortaya atarlar. Edison ve Einstein da böyleydi mesela. Girişimcidirler aynı zamanda. Hesaplanamayan risklere girerler. Lider özellikleri taşırlar. En tipik davranışlarından biri, yerinde duramadıkları için koltuğun ucunda oturmalarıdır. Bu kişiler uyum bozukluğu yaşamıyorsa, bu durum hastalık olarak kabul edilmiyor ve tedavi etmiyoruz."

Hiperaktivitenin nedenleri

Eskiden tanımlanmadığı için pek bilinmeyen, kişilik özelliği olarak kabul edilen yetişkin hiperaktifliğinin sorumlusu, beynin ön bölgesinde bulunan "dopamin" maddesinin az salgılanıyor olmasıdır. "Yetişkin hiperaktiflerde, beynin ön belgesinde, 'dur-düşün-yap' mekanizması tam olarak çalışmıyor" diyor Dr. Tahran ve ekliyor: "Duruyor ve yapıyorlar. Düşünmeden konuşmaları da bu yüzden. Hiperaktif kişiler üzerinde yapılan araştırmalarda görülüyor ki, tansiyon sorunu çok yaşıyorlar, erken yıpranıyorlar ve kalp krizi geçirme olasılıkları normal kişilere göre beş kat fazla."

Yıllardır çocuk psikiyatrisi üzerine çalışan Psikiyatr Dr. Yankı Yazgan da hiperaktivitenin çocukluk çağına dayandığına dikkat çekerken, hiperaktivite ile birlikte seyreden dikkat eksikliğinin, çevresel faktörlerle bir araya geldiğinde, bir ruhsal bozukluk olarak ortaya çıkabileceğini belirtiyor. Yazgan'ın izlenimlerine göre, kimi zaman içine doğulan ortamlar, sorunsuz çocukları bile ruhsal sorunlu hale getirebiliyor.



(Tempo online,11.08.2004.Füsun Saka)

Yetişkinlerde hiperaktivitenin belirtileri

-Yerinde duramaz,gergin ve sinirlidir.Uzun süre gazete kitap okuyamaz.

-Duyguları inişli çıkışlıdır kendisini iyi_kötü hissetme arasında dalgalanır.

-Zamanı iyi kulllanamazlar.

-Öfkelilik yüksektir ,kontrolu kolay kaybederler.

-Stres karşısında kolay pes ederler.

-içki ve sigaraya yatkındırlar, kontrolsüz kullanırlar.

-Bir arada bir kaç işle uğraşırlar ve bitirmede güçlük çekerler.

-Klasik yaşamdan nefret ederler ,herkesin izlediği kurallar hoşlarına gitmez

-Sık sık parmak çıtlatırlar,ayaklarını sallarlar.

-Çok konuşmayı sever veya söz keserler.

-Unutkandırlar eşyalarını kaybederler;sigara ,gözlük,anahtar..vb

-Tehlikeyi ,riski severler.

-Yasalarla özellikle trafikle başları derde girer.

-Kolay mutlu olmazlar.

-Dinlenmeyi sevmezler.

(m.canturk memory center nöropsikiyatri merkezi)