Kundak Kalça Çıkığına Neden Olabilir
 

Ortapedi ve Travmatoloji uzmanı Op. Dr. Akın Uğraş, bebeklerin kundaklamanın kalça çıkıklarına neden olabileceğini söyledi.Radyo 7'nin sevilen programcılarından Eda Çelebi'nin hazırlayıp sunduğu Eda'yla Gün Ortası programının dünkü konuğu Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Op. Dr. Akın Uğraş oldu. Kalça çıkıklarının genetik olduğunu söyleyen Akın Uğraş bebekleri kundaklamanın da kalça çıkıklarına neden olduğuna dair bilgiler aktardı. EDA: Ortopedik hastalıklar nelerdir?
AKIN UĞRAŞ: Ortopedi kırıklar, çıkıklar, başımıza gelen kazalar sonucu oluşan travma dediğimiz bölümdür. Birde halk arasında yaygın olarak bilinen dizde, kalçada kireçlenmeler var. Doğumsal dediğimiz çocukluktan itibaren gelişen, kollarda, bacaklarda olan eksikliklerle ilgili branşlarda var.EDA: Vücudun dik durmasını sağlayanlar omurgalardır. Omurganın şekil bozukluklarının sebebi var mıdır?
AKIN UĞRAŞ: Omurga şekil bozuklukları daha çok çocukluğun bittiği 10-14 yaş aralığında ki gençlerde görülen ve nedeni bilinmeyen eğriliklerden oluşur. Ülkemizde de önemli bir sağlık problemidir. EDA: Omurgada eğrelti olduğunda bu durum kalıcı olabiliyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Genelde duruş bozukluğundan kaynaklanıyor. Özellikle çağımızda ekran karşısında uzun süre kalıpta spor yapmamakla oluşuyor. Biraz spor yaptıklarında görünüş hemen değişiyor, duruş düzeliyor. Bir de bizim cerrahi olarak düzeltmek zorunda kaldığımız hastalık grubu var.EDA: Ülkemizde maalesef trafik kazalarından, düşmelerden oluşan kırıklar var. Peki, bu kırıklar fiziksel engelliliğe yol açabiliyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Eskiden büyük oranda yol açıyordu. Ama artık günümüzde hem sağlık hizmetlerinin her yerde erişilebilir olması hem ortopedistlerin olaylara hemen müdahale etmesi sonucu düzeltebileceklerimizin çoğunu düzeltebiliyoruz. Çıkıklarda bunlara dahil. Eklem içi kırık dediğimiz kireçlenmeye yol açan kırıkların sonuçları bizi daha fazla üzüyor. EDA: Kırıkların ya da çıkıkların tedavi şekli nasıl oluyor?
AKIN UĞRAŞ: Genelde biz kırıkları ya da çıkıkları vücudu eski haline getirmeye çalışarak tespit ediyoruz. Bunu ya ameliyatla yapıyoruz ya da alçı tedavisiyle, bandaj tedavisiyle düzeltmeye çalışıyoruz. Çıkıklar için genelde 3-4 hafta bandaj tedavisi yapıyoruz. Kırıklar içinde kırığına göre değişen tedavi şekilleri var. EDA: Kısa süreli olupta 2-3 hafta arasında değişen de oluyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Bir insan kemiğinin kaynaması en erken 3 haftayı buluyor.EDA: Bu durum gençlerde ve yaşlılarda değişiyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Tabi değişiyor. Çocuklarda, bebeklerde bandaja bile almadan 1 haftada kaynattığımız kırıklar var. Aynı kırık yetişkin birinde ameliyat gerektiriyor veya kaynaması uzun sürüyor. EDA: Özellikle kalça çıkıklarında yaşlılarda yatağa bağlanma durumu oluyor. Bu durum daha sonradan düzelmeme gibi ciddi sorunlara yol açıyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Yaşlılarda vücut kemiği kullanmayınca aynı zamanda hormonal farklılıklar nedeniylede kemik erimesi oluşuyor. Bu durum hem kırığa yol açıyor hem iyileşmemeye yol açıyor, hastaları yatalak bırakıyor. Kalça çıkıklarında çok yatalak kalma durumu olmuyor. EDA: Doğuştan olan şekil bozukluklarına doğuştan kalça çıkıkları diyebilir miyiz?
AKIN UĞRAŞ: Evet bu durumu eskiden herkes doğuştan kalça çıkığı diye adlandırıyordu.EDA: Bunun belirgin bir nedeni saptanmış mıdır?
AKIN UĞRAŞ: En başta etkili olan genetik özelliğidir. Ailelerin bebekleri kundak yapması var. Ailelerin bebeklerini kundak yapmaması lazım. Bebekleri kundan yapınca çıkma ihtimali olan kalçalar yerinden çıkıyor. Onun yerine ara bezi kullanmaları gerekiyor. Özellikle ailelerinde çıkık ihtimali varsa bu kişilerin kesinlikle ortopedi doktoruna gitmeleri gerekiyor. EDA: Eskiyle yeniyi karşılaştırınca şu an doğanlar daha şanslı. Yeni doğan bebeklerde ultrasonla olan çıkıkları belirlemek çok daha kolay. Eskiden bu teknoloji mi yoktu yoksa anne-babalar bilinçli mi değildi?
AKIN UĞRAŞ: Ultrasonun bu alanda yaygın kullanılması daha yeni bir durum. Ama biz röntgenle üçüncü ayda kişileri takip ediyorduk veya bazı fizik muayene testleri vardı. Fakat ultrason ülkemizde yaygın olarak son 4-5 yılda kullanılmaya başlandı. Çok başarılı sonuçları var. Bebek bir aylıkken tanı koyabiliyoruz, tedavisine hemen başlayabiliyoruz. Çoğu hasta bu sayede ameliyatsız iyileşebiliyor.EDA: Bu çıkıklar nasıl fark ediliyor?
AKIN UĞRAŞ: Aileler eğer hiç doktora gitmemişse ne yazık ki bize çocuk 1 yaşında yürümeye başlayınca geliyorlar. Tek taraflı kalça çıkığında çocuk aksayarak yürüyor ve bu sayede fark ediyorlar. İki taraflı kalça çıkığı olunca onu fark etmeleri 2 yaşı buluyor. Çocuk biraz paytak paytak, salına salına yürüyor, bu durum sevimli olduğu için ailelerin hoşuna gidiyor. Çıkık olabileceği hiç akıllarına gelmiyor. EDA: Bunların düzelme ihtimali yüksek mi?
AKIN UĞRAŞ: 6 yaşına kadar kalça çıkıklarını cerrahi olarak iyileştirebiliyoruz. Yaş ilerledikçe başarı şansımız düşüyor. Ama tedavisi var.EDA: Önem verilmediği takdirde ciddi problemlere yol açıyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Kalça çıkığı insanların yürüyüşünü bozuyor. erken kireçlenmeye yol açıyor. Artık ileri dönemde de tedavi ediyoruz. Protez dediğimiz tedavi yöntemleri var. Protez ameliyatının belli bir ömrü var. Protezi koyduğunuz zaman bir 20 sene sonra değiştirmeniz gerekiyor. Hasta ağrıdan şikayet edince, bu durum kalçada ki kireçlenmelere bağlı o zaman ameliyat kararı alıyoruz. EDA: Protez ne kadar süre kalıyor? Kaç yılda bir değiştiriliyor?
AKIN UĞRAŞ: Protez çıkartılmıyor. Biz olmayan kalçanın yerine suni bir eklem yapıp protezi koyuyoruz. Bu hayatının sonuna kadar öyle gidiyor. Hastanın yaşı genç olunca protezi yıpranması daha hızlı oluyor. Hasta daha hareketli oluyor. Tekrar ameliyat gerekiyor. Ama bu ameliyatı olabildiğince ileri yaşlarda yapabilirsek pek sorun kalmıyor.EDA: Kalça kireçlenmesi nedir?
AKIN UĞRAŞ: Kireçlenme günümüzde neredeyse şeker hastalığı kadar insanları etkileyen bir hastalık. Bunun genetik temeli de var. Çok çalışanlarda, eklemini uzun süre kullananlarda da oluşan bir hastalık. Nedeni tam olarak hala günümüzde de bilinmiş değil. Fakat bu durum eklemde ki kıkırdak yüzeylerinin erimesidir.
EDA: Belirti olarak kıkırdak yüzeylerinin erimesi midir?
AKIN UĞRAŞ: Belirti olarak eklemler de ağrı yapar. Özellikle batma tarzında olur. İlerleyen bir hastalıktır. Kireçlenme başladıktan sonra yavaş yavaş ilerler. Bunu durduracak bazı ilaçlarımız var ama kesin bir tedavimiz yok.EDA: Bu tarz hastalara fizik tedavi öneriyor musunuz?
AKIN UĞRAŞ: Fizik tedaviyle eklemi koruyacak kasların güçlenmesini sağlıyor, eklem hareketlerinin yeniden kazanılmasına yardımcı olur. Fizik tedavi kireçlenme olan hastalarımıza tavsiye ettiğimiz bir tedavi şeklidir. EDA: Aslında bu ağrılara yakalanmadan da sağlıklı olmak için bu yöntemleri kullansak sorun olmaz diyebilir miyiz?
AKIN UĞRAŞ: Esasında olacaksa oluyor. Engellemeye yönelik elimizde çok koz yok. Ama kalçanız ya da diziniz ağrıdığı halde üzerine gitmemeniz, dinlenmeniz, çok ağır olmayacak şekilde spor yapmanız hastalığı engellemeye yardımcı oluyor. EDA: Ortopedi alanında ki ilerlemeler nelerdir? Yeni olarak neler yapılıyor?
AKIN UĞRAŞ: Dünyada hangi tedaviler varsa hemen hemen hepsi Türkiye'de de kullanılıyor. Kesinliği daha bilinmeyen tedaviler hariç diğerleri ülkemizde uygulanıyor. EDA: Alçılı olan bir yağı ya da kolu askıda tutmak sağlıklı bir yöntem midir? Ne için bu yönteme başvurulur?
AKIN UĞRAŞ: Bu yöntem şu anda da kullanılıyor ama eskiden hasta sadece bu yöntemle tedavi ediliyordu. Şimdi bunu kesin tedavi öncesi yardımcı tedavi olarak kullanıyoruz. Daha sonra hastayı ameliyat ediyoruz ya da alçıya alıyoruz. Yatakta sürekli o şekilde hareketsiz yatırmak değil, hastayı hareket ettirmeye çalışıyoruz. EDA: Sporcu hastalığı olarak bilinen menüsküs hastalığında kimler risk altında?
AKIN UĞRAŞ: Öncelikli grup sporculardır, dizini aşırı derecede zorlayan gruplardır. Bu hastalık grubundan çok bizim daha çok rastladığımız kireçlenmeli dizi olan hastalarımız var. Bu kişilerin dizlerinde eklem kıkırdağının azalması nedeniyle dizde dengesiz hareketler daha fazla oluyor. Bu durum da menüsküsü yırtıyor. Bu iki hasta grubunda da menüsküsün tedavi edilmesi gerekiyor. EDA: Yaşlılarda ne sıklıkta görülüyor?
AKIN UĞRAŞ: Kireçlenme dizlerin çoğunda var. Bize o şekilde gelen hastalarda genellikle emarla menüsküs olup olmadığına bakıyoruz. Çünkü menüsküste yırtıkta varsa bu kireçlenmeyi hızlandırıyor. Bu nedenle kesinlikle tedavi etmemiz gerekiyor, ameliyat yapılması gerekiyor. EDA: Kemik erimesinde bayanlarda tehdit altında. Bundan nasıl korunmamızı önerirsiniz? Hangi yaş itibariyle risk oluyor?
AKIN UĞRAŞ: Korunmanın en etkili taze sebze, meyve yemek, her gün en azından yarım saat yürüyüş yapmak, sigaradan, kafeinden, çaydan mümkün olduğuca uzak durmak ve süt ve süt ürünlerini tüketmek gerekiyor. bunları yiyemeyen hastalarımız için bazı ek ilaçlarımız var. Bunları kullanmaları gerekiyor ve tabi ki güneş ışığı çok önemli. EDA: Yeni yürümeye başlayan çocuklarda özellikle içe basma durumu var. Bu normal midir?
AKIN UĞRAŞ: Yürüme başlı başına hem bir mucize hem de doğal bir süreçtir. Bu süreçte çocuk önce emekler sonra tutunur ve en son yürür. Çocuğun yürümeyi öğrenmesi esasında bir yaşında tamamlanmıyor. 2-3 yaşına kadar kaslar geliştikçe devam ediyor. Ayağın tabanının gelişmesi de 6 yaşına kadar devam ediyor ve tam bir düztaban teşhisi koymamız her zaman kolay olmuyor. EDA: İleriki yaşlarda da devam eden içe basmaların tedavisi var mı?
AKIN UĞRAŞ: Bu bizim düztabanlık dediğimiz bir mesele. İnsanların neredeyse dörtte birinde görülen, oldukça sık görülen bir şikayet. Bu durumu hastalık diye bile düşünmeyebilirsiniz. Bu insanların da %99 u kendi işini kendi yapabilen, erkeklerde askerlik dahi yapabilen ve hayatlarında bu durumdan dolayı çok az muzdarip olan insanlardır. Bunun için bir tedavi de genelde gerekmiyor. Çok ileri vakalarda, topuğu içeri çeviren, mecbur ameliyat etmemiz gereken vakalara müdahale ediyoruz. EDA: Çocuklar ortopedik ayakkabı giymeli mi?
AKIN UĞRAŞ: Bu konuda baya bir araştırma var. Ortopedik ayakkabı giyenlerle giymeyenler arasında aslında bir fark görülmedi. Bundan bir yirmi sene önce herkese ortopedik ayakkabı mecbur tutuluyormuş. Herkes giyiyormuş fakat biz kişilere günümüzde ortopedik olan rahat ayakkabılar giymelerini tavsiye ediyoruz. İlla ortopedik olması gerekmiyor. EDA: Tabanlık kullanmak gerekiyor mu?
AKIN UĞRAŞ: Özel bir tabanlığımız var. Bunu da ileri vakalarda kullanıyoruz. Onun dışında ailelere biraz daha pahalı ayakkabılar seçmelerini, içi daha ortopedik olan ayakkabıları kullanmalarını öneriyoruz.EDA: Bir ayakkabının ortopedik olduğunu nasıl anlayacağız?
AKIN UĞRAŞ: İçten taban desteği olan, topuğu sıkı tutan ayakkabılar oluyor. Hasta zaten giyince rahat ediyor. Özellikle bayanlar için en ortopedik olabilecek ayakkabı koşu ayakkabısı türleridir. kaynak.haber7