Ahlak Felsefesi
 

Genellikle dini gerekçeler nedeniyle ciddi bir sorun olan kürtaj hakkı, uygulamalı ahlak felsefesi sahasında derinlemesine incelenen başlıca konulardandır. Bilhassa, son yıllarda gelişen genetik biliminin de katkısıyla, bu tartışmalar git gide derinleşmiştir. Biz burada, nispeten öznel nedenlerle, en sevdiğimiz ve aslında literatürdeki en "ünlü" makalelerden biri olan M.I.T filozofu Judith Jarvis Thomson'ın, 1971'de yayınladığı "A Defense of Abortion" (Bir Kürtaj Savunusu) makalesine değineceğiz.

"Bir sabah uyanıyorsunuz ve kendinizi şuuru kapalı bir kemancıyla sırt sırta yatakta buluyorsunuz. Şuuru kapalı kemancı, ünlü bir kemancı. Kemancının, ölümcül bir böbrek hastalığı olduğu ortaya çıkmış ve 'Müzik Severler Derneği' mevcut bütün tıbbı kayıtları taramış ve sadece sizin, işe yarayacak kan tipine sahip olduğunu bulmuş. Dolayısıyla, bu derneğin üyeleri sizi kaçırmış ve önceki gece de kemancının dolaşım sistemini sizinkine bağlamış. Böylelikle, sizin böbrekleriniz, hem kendi kanınızı hem de kemancının kanını temizlemekte kullanılabilecek. Eğer, kemancının sizle olan bağı kesilirse kemancı ölecek, ama [böyle bir şey yapmazsanız] dokuz ay içinde iyileşip, size zarar vermeden, sizden tamamıyla ayrılabilecek."

Thomson, makalesinde ayrıca, sizin yasal ve hukuki bir sorun yaratmaksızın, kemancıdan kendi bedeninizi ayırabileceğinizi, ancak bunun kemancının ölümüne sebebiyet vereceğine de değinmektedir senaryonun bir varsayımı olarak. Tüm bu kurguyu takip eden soru bellidir: "Acaba, kemancının iyileşmesi için dokuz ay ona bağlı kalmak ahlaki bir doğru mudur?". Thomson, kemanıcının kendi böbreklerinizi kullanmasına izin vermenizi, sizin "iyiliğiniz" olarak okur. Ancak, Thomson'a göre iyilik yapmak zorunda değilsiniz; kaldı ki, kimsenin de sizden bunu talep etme hakkı yoktur. Thomson, bu düşünce deneyini, kürtaja bağlar ve benzer çıkarsamalarda bulunur.

İyilik yapmanın bir ahlaki zorunluluk olup olmaması, refah devletlerinin filozofları tarafından hayli tartışılmıştır. "Zengin olma ahlakı" ya da daha genel geçer adıyla "alturizm" benzer şekilde, Marksçı ya da anarşist olsun olmasın, birçok filozof ve araştırmacı tarafından didik didik edilmiştir.

Can Başkent