Hz.Hamza'nın Müslüman Oluşu Ve Şehadeti...
 

Hz. Peygamber'in amcası, Şehidlerin efendisi.

Künyesi; Ebn Ya'la veya Ebû Ammâre; Lakabı; Esedullah(Allah'ın Aslanı)dır. Babası Abdulmuttalib, annesi Hâle'dir.

Hz. Hamza, Peygamberimizin amcalarının en küçüğüdür.Doğumdan bir kaç gün sonra, Peygamberimizi emziren Ebû Lebeb'incâriyesi Süveybe daha önceleri Hz. Hamza'yı da emzirmişolduğundan, Hamza Peygamberimizin süt kardeşi idi.

Hz. Hamza, orta boylu, güçlü kuvvetli, heybetli, onurlubir sahabîdir. Hz. Hamza (r.a) iyi bir avcı, keskin nişancı,Kureyş'in en şereflilerindendir. Mazlumlara yardım etmeyi sevencesur bir savaşçıydı. Av dönüşü evine gitmeden Ka'be'yitavaf edecek kadar kutsal kabul ettiği değerlere saygılı,karşılaştığı şahıslara selâm veripsohbet etmesini seven mürüvvetli bir insandı. Onun gençlik dönemine aitbilgilerimiz yok denecek kadar azdır (İbnu'l-Esîr, İsdit'l-Gâbe,II, 52).

Peygamberimiz yakınlarına İslâm'ıtebliğ etmiş olmasına rağmen, Hz. Hamza henüz müslümanolmamıştı. Ebû Cehil'in Peygamberimize yaptığıbir hakaret sonucunda müslüman olmuştur. Peygamberimiz bir gün Safâtepesinde iken Ebû Cehil ve arkadaşları onun yanına gelirler. EbûCehil Peygamberimize hakaret eder. Abdullah b. Cüdâ'nın câriyesi bu olayıseyredin av dönüşü Kabe'ye uğramayı âdet edinen Hz. Hamza'yaanlatır. Hz. Hamza, eve gitmeden Ebû Cehil'in yanına uğrayarakelindeki yayı Ebû Cehil'in kafasına çalar, başınıyaralar ve hakaret eder. Bir gün sonra da Allah Rasûlünün yanınagiderek (Bi'set'ten iki yol sonra) müslüman olur.

Hz. Hamza'nın müslüman olması Peygamberimizi çoksevindirmiştir. Onun İslâm'a girmesiyle müslümanlar güçlendi. Müşriklerrahatsız oldular.

Mekke müşrikleri, hicretten sonra da rahatdurmadılar. Peygamberimizin ve müslümanların Medine'den çıkarılmasıiçin Abdullah b. Übeyy, Hazreç ve Evs kabilesi müşrikleriyleilişki kurdular. Müslümanların hac yollarını dakapadılar.

Müşriklerin gözlerini korkutmak, Şam ticaretyollarını keserek onları sıkıntıya düşürmekgerekiyordu. Peygamberimiz bu amaçla Hz. Hamza'yı Sifu'l-Bahr'a gönderdi.Otuz kişilik bir kuvvetle Hz. Hamza belirtilen yere vardı. Müşriklerinkervam Sifu'l-Bahra gelmişti. Kervanda Ebû Cehil de bulunuyordu. Üçyüzkişilik bir kuvvetleri vardı.

Hz. Hamza, müşriklerle çarpışmak istiyordu.Yanında bulunan müslümanlar da aynı duyguyuyaşıyorlardı.

Henüz müşrik olan Mecdi b. Amr b. Cühenî bu ikigrubun arasına girdi. Hem müslümanlarla hem de müşriklerle görüştü.Sonunda iki tarafı çarpışmaktan vazgeçirdi.

Bundan Sonra Hz. Hamza'yı Bedir savaşında görüyoruz.Bedir savaşında Utbe, Vefid, Şeybe meydana çıktılar.Çarpışmak için er dilediler. Hz. Hamza, Şeybe ile çarpıştı.Bir hamlede Şeybe'yi öldürdü. Daha sonra Utbe'yi ve Tuayma b. Adiyy'iöldürdü.

Hz. Hamza, Bedir savaşında kahramancasavaştı. Allah ve Rasûlünün hoşnutluğunu kazandı.

Bedir savaşında Hz. Hamza (r.a)'nınetkinliği ileri boyutlara ulaştı ve müşriklerekarşı amansız bir savaş verdi. Hârisû't-Temîmî,HzHamza'nın Bedir'deki durumunu anlatan bir rivayetinde şöyle diyor:"Hamza b. Apdülmuttalib(r.a)'in, Bedir savaşında üzerinde, devekuşu olan kim" diye sordu. "Hamza b. Abdulmuttalib" diyecevap verildi. O müşrik: "Ne yaptıysa O bize yaptı"diye mırıldandı" (M. Yusuf Kandehlevi, Hadislerle müslümanlık,ll, 553).

Hz. Hamza, Bedir Savaşını mütekaib Kaynukoğullarıgazvesine katıldı.
Peygamber Medine'ye geldiğinde Yahudilerle anlaşmayapmıştı. Yahudiler, Bedir savaşını müslümanlarınkazanmasını hazmedemediler.

"Siz savaşın ne demek olduğunu bilmeyenadamlarla çarpıştınız" dediler. Savaş için fırsatkollamaya başladılar.

Kaynuka gazvesi'nin genel sebebi bir kadınakarşı yapılan terbiyesizliktir. Kadıncağızbazı eşyalarını Kaynuka pazarında sattıktan sonrabir kuyumcuya giriyor. Kuyumcu yahudi kadının eteğinin altkısmını üst kısmına bir dikenle iğneliyor.Kadıncağız ayağa kalktığında üzeri açılıyor.Utanıyor, sıkılıyor, feryat ediyor, çevresinden yardımistiyor. Kadının yardımına koşan müslümanlar Yahudiyiöldürüyor. Yahudiler de müslümanın başına üşüşüyorlarve onu şehid ediyorlar.

Öldürülen müslümanın akrabalarıPeygamberimizden yardım istiyorlar. Bunun üzerine-PeygamberimizYahudilerden antlaşmanın yenilenmesini istedi. YahudilerPeygamberimizin bu isteğini reddettiler.

Bu olay üzerine Peygamberimiz beyaz sancağım Hz.Hamza'nın eline verip Kaynukaoğullarının üzerine gönderdi.Kaynukaoğulları Yahudileri bekledikleri yardımakavuşamayınca teslim olmak zorunda kaldılar.

Bedir savaşı'nın acısınıunutmayan Kureyşliler yeniden savaş için hazırlığabaşladılar. Bir yıl önceki kervanın gelirini savaş içinharcamaya karar verdiler. Savaş için değişik müşrikkabilelerden yardım isteyerek büyük bir kuvvet oluşturdular.

Bu kez de Kureyş'in kadınları dakatılacaktı. Bedir Savaşı'nın bozgunla bitmesisebebiyle müşrik kadınlar erkeklerini suçluyorlardı. Bedir'inmatemini tutarak erkekleri savaşa teşvik ediyorlardı.

Cübeyr b. Mut'i'nin Vahşi adında Habeşli birkölesi vardı. Bu köle harbe (Habeşlilere özgü bir mızrak)atmakta oldukça maharetli idi. Hz. Hamza, Cübeyr b. Mut'im'in amcasıTuayma b. Adiyy'i Bedir savaşında öldürmüştü. Cübeyr, amcasınınacısını unutmamıştı. Kölesi Vahşi ilekonuştu. Hz. Hamza'yı öldürmesi şartıyla kendisini serbestbırakacağını bildirdi.

Peygamberimiz, Medine'nin içinde kalmayı, savunmasavaşı yapmayı düşünüyordu. Bedir Savaşı'nakatılmayanlar düşmanla yüz yüze gelmek, Medine dışındasavaşmak istiyorlardı. Peygamberimiz Ashabın bu tavrıkarşısında Medine dışındasavaşılmasına karar verdi.

Hz. Hamza'da Medine dışındasavaşılmasına taraftardı. Hattâ Peygamberimize "sana,kitabı indirmiş olan Allah'a yemine eder, and içerim ki, bu kılıcımaMedine dışında Kureyş müşrikleriyle çarpışmadıkçayemek yemeyeceğim" demişti.

Hz. Hamza Cuma günü oruçlu idi. Cumartesi müşriklerlekarşılaştığı zaman da oruçlu bulunuyordu.

Peygamberimiz, sabahleyin "Rüyada, meleklerin, Hamza'yıyıkadıklarını gördüm" diye buyurdu. Uhut bölgesinevarıldı, orduya savaş düzeni verildi. Kureyş'in birincibayraktarı Talha b. Ebî Talha, Hz. Ali tarafından, ikincibayraktarı Osman b: Ebî Talha da Hz. Hamza tarafından öldürüldü.Sancaktarların ölmesi Kureyş'i şaşkına çevirdi.

Sarsıldılar,sendelediler. Halid b. Velid'in saldırıları da sonuç vermedi:Müşrikler, kaçışmaya başladılar. Hz. Hamza Uhud günü"ben Allah'ın Arslanıyım" diyerek kıhç salladı.Sâfvân, Hz. Hamza'yı savaşırken görüyor, "Ben, bugünekadar kavmini öldürmeye onun kadar hırslı bir kimse daha görmedim"buyuruyor. Uhud savaşında müşriklerin çoğunu Hz. Hamzaöldürmüştür.

Kureyşliler bozguna uğrayıp kaçmaya başlayıncaPeygamberimiz tarafından görevlendirilen okçular yerlerini bırakmayabaşladılar. Birbirlerine "ne duruyorsunuz? Allah, düşmanıbozguna uğrattı. Siz de, müşriklerin ordugahına giriniz.Kardeşlerinizle birlikte ganimet toplayınız" dediler.Diğer bir kısmı bu teklife itiraz ettiler. "Siz Rasûlullah'ın:Bizi arkamızdan koruyunuz! Sakın yerinizdenayrılmayınız! Bizim öldürüldüğümüzü görürseniz deyardımımıza koşmayınız! Ganimettopladığımızı görürseniz de, bize katılmayınız!Bizi arkamızdan koruyunuz" buyurduğunu bilmiyor musunuz?"dediler.

Okçular, komutanları Abdullah b. Cübeyr'i dinlemediler;"ganimetten nasibimizi alacağız" diyerek yerleriniterkettiler. Abdullah b. Cübeyr'in yanında çok az bir kuvvetin kaldığınıgören Halid b. Velid bu fırsatı değerlendirmek istedi.Kuvvetlerini bir araya topladı, okçuların üzerine yürüdü.Abdullah b. Cübeyr, kendilerine doğru bir kuvvetin geldiğini görüncearkadaşlarına dağılmamalarını söyledi. Müslümanokçular, üzerlerine gelen Kureyş müşriklerini ok yağmurunatuttular. Okları bitinceye kadar kahramanca savaştılar. Abdullahb. Cübeyr, okları bitince mızrağı ile savaştı.daha sonra kılıcını kınındansıyırdı. Şehid düşünceye kadar çarpıştı.Diğerleri de aynı şekilde savaştılar.

Kureyş'in süvarileriinsanlığa yakışmayan bir davranışla Abdullah b. Cübeyr'inkarnını deştiler, barsaklarını döktüler.

Okçuların yerlerini bırakması, kalankısmının şehid edilmesiyle müslümanlar gâfil avlandılar.Hem arkadan, hem önden kuşatıldılar. Müslümanlarşaşkınlıkla birbirlerine kılıç sallamaya başladılar.

Hâris b. Amr kızı ile Utbe'nin kızı Hindde Hz. Hamza'yı öldürmesi için Vahşi'yi. teşvikediyorlardı. Vahşi, açık dövüşmekten korkuyor, gizli dövüşmeyitercih ediyordu.
Vahşi, Uhud Savaşındaki durumu şöyle açıklıyor:"Halk arasında Ali'yi aradım. Çok uyanık, girişken,çevik, çekingen ve etrafına çok bakınan bir adamdı.

Kendikendime:"benim aradığım adam bu değildir" dedim. Osırada Hamza'yı gördüm. Halkı kasıp kavuruyor, kesip biçiyordu.Fırsat kollamak için kayanın arkasına gizlendim. Bir araŞiba'b. Ümmü Emmâr "var mı benle çarpışacak biryiğit' diyerek meydan okuyordu. Hamza ona: "Allah ve Rasûlüne senmisin meydan okuyan' dedi. Göz açtırmadan, bacaklarından vurdu yereserdi. Sel suları arkalarına eriştiği sıradaayağı kayıp düşünce mızrağımıfırlatıp attım; böğründen vurdum."

Hz. Hamza'yı Şehid eden Vahşi daha sonra birkenara çekilir. Hind üzerindeki takılarını çıkarırVahşi'ye verir. Hz. Hamza'nın yanına gelen Hind, onun burnunu,kulaklarını keser, cesedine işkence yapar, hatta ciğerinibile çiğneyerek parçalar.

Vahşi müslüman oluşunu anlatırken: "Mekke'ninfethinden sonra Mekke'ye gelerek Rasûl-i Ekremi gördüm. Bana dedi ki:"Sen Vahşi misin?" Ben cevap verdim: "Evet"Hamza'yı sen mi öldürdün? buyurdular. "Öyle oldu" dedim.Bunun üzerine Allah Rasûlü buyururdular ki: "bana yüzünü göstermemenmümkün mü? Ben de çıkıp gittim.

Rasûlullah'ınvefatından sonra yalancı peygamber Müseyleme ortaya çıktı.Belki bu herifi öldürürüm de günahımı öderim, diye düşündüm.Müslûmanlarla birlikte Yemâme'ye gittim ve bildiğiniz gibi Mûseyleme'yiöldürdüm (Sahihi Buharî, V, 36, 37).

Allah Rasûlünün Hz. Hamza'ya derin bir sevgisi vardı.Bu sevgiden dolayı elinde olmayarak "Vahşi"yekarşı olumsuz bir tutum içinde olmaktan da çekiniyordu. Bu sebeplede Vahşi'yi görmek istememişti.

Peygamberimiz, Hz. Hamza'nın şehit olduğunu öğreninceonun başı ucuna gelir ve dua eder. Hz. Hamza, kız kardeşiSafiyye'nin getirdiği bir hırka ile kefenlendi.

Peygamberimiz,amcası Hamzâ'nın cenaze namazını kıldırdı.Hz. Hamza, Uhud'a defnedildi.

Hz. Peygamber'den iki veya dört yaş büyük olan Hamza,öldürüldüğünde elli yedi yaşında idi. Hz. Peygamber (s.a.s)öldürülen her şehid ile beraber Hamza'nın namazınıtekrarlamış; o gün yetmiş iki defa onun cenazenamazını kıldırmıştır. Hz. Peygamber (s.a.s)'inilk cenaze namazı kıldığı şehidin de Hz. Hamzaolduğu söylenmiştir. Hz. Hamza'nın eşi, çocuklarıMedine'de olmadığı için şehâdetine ağlanmamışbunu gören Hz. Peygamber "Hamza'nın niye ağlayanları yok"buyurmuştur.

Bunu duyan Ensâr önce Hamza için sonra kendi şehidleriiçin ağlamaya başlıyorlar. Tarihçi Vâkıdî (V. 207/223)benim zamanıma kadar bu adet devam etmekteydi diye naklediyor (İbnü'l-Esir,Usdü'l-Gâbe, II, 51, 55).

Hz. Hamza, bir gün Peygamber Efendimize gelerek Cebraîl (a.s)'ıasli yapısıyla görmek istediğini bildirdi. Peygamberimiz, Hz.Hamza'ya "O'nu görmeye dayanabilir misin?" diye sordu. Hz. Hamza,"Evet, dayanabilirim" diye cevap verdi. Bunun üzerine PeygamberEfendimiz "otur, öyleyse" buyurdular. Cebrail (a.s.) müşriklerinKâbe'yi tavaf edecekleri zaman elbiselerini üzerine koymakta oldukları kütüğeindi. Peygamberimiz Hz. Hamza'ya "Kaldır gözünü, bak" dedi.Hz. Hamza'ya bakıp, Cebrail'in zebercede yeşil cevhere benzeyenayaklarını görünce bayıldı. Arkasının üzerinedüştü. Bu olayı İbn Sa'd Tabakat'ında anlatmaktadır.

Hz. Hamza Peygamber (s.a.s)'den şu hadisi rivâyet etmiştir:"Şu duayı hiç bırakmayın; "Allahümme innies'eluke bismike'l-a'zam ve rıdvânıke'lekber" (İbn Esîr,Usdü'l-Gâbe, II, 55).

Bekir SAĞLAM