Ergenlik Döneminde Kullanılan Savunma Mekanizmaları
 

Ergenlik Döneminde Kullanılan Savunma Mekanizmaları

Savunma mekanizmaları,yaşadığımız stresle baş edebilmemiz için kullandığımız tekniklerdir.Bu mekanizmalar,çatışmayı,kaygıyı,engellenmeyi ve baskıyı azalttıkları için bireye iyi gelir.Savunma mekanizmalarını bilinçli olarak yada farkında olmadan bilinçaltımızın bir ürünü olarak kullanabiliriz.Nereden gelirse gelsinler bireylerin bu mekanizmaları stresli anlarınla sıklıkla kullandıkları yadsınamaz.

Ergenlik döneminde bireyde biyolojik,hormonal,cinsel ve sosyal bir çok değişikliklerin yaşandığı göz önünde bulundurulursa ergenlerin de savunma mekanizmalarına başvurmaları olağandır.Bu mekanizmalara başvurmak bireyin nörotik (sorunlu,problemli) olduğunun işareti değildir.Eğer birey tüm yaşantısını bu mekanizmalar üzerine inşa ettiyse o zaman problemli bir durumdan bahsedilebilir.
Ergen aile içerisindeki otorite figürünün baskıcı tutumlarına karşı duyduğu tepkiyi o kişiye ifade edemiyorsa,zaman zaman bu tepkiyi başka otorite figürlerine sergileyebilir.Bu tepki geçicidir ve zaman zaman yaşanabilir,bu durumun nörotik boyutta olduğunu göstermez.

Ergenlik döneminde en çok kullanılan savunma mekanizmalarına kısaca göz atalım ;

Yer değiştirme : Sigmund Freud’un kızkardeşi Anna Freud’a göre bu dönemde en çok kullanılan savunma mekanizmasıdır.Birey duygu,düşünce ve isteklerini başka bir kişiye,nesneye transfer eder.Örneğin ergenler karşı cinsten ebeveynlere karşı aşırı bağlılık geliştirebilirler.Yani bir kız ergen,babasına ; bir erkek ergen de ; annesine aşırı derecede bağlanmış olabilir ve bu duyguları başka yetişkinlere transfer ederek rahatlarlar. Bu yetişkinler, futbolcular,okuldaki öğretmenler , ünlü yıldızlar olabilir.

Yer değiştirme mekanizması sevgi gibi bir duygu için de,nefret ve düşmanlık gibi duygular için de geçerli olabilir. Ergenler ebeveynlerine karşı duydukları nefreti diğer yetişkinlere yönlendirebilirler.Bu durumlarda bilinçli ebeveynlerin de ergenlerin üzerine gitmemeleri ve durumu anlayışla karşılamaları gerekir.Çoğu anne baba bu durumun farkında olmadığı için evde tartışmalar yaşanabilir.Bu durumun önüne geçmek için , ebeveynlerin sözlü ve sözsüz iletişime dikkat etmesi ve ergene bu zorlu süreci kolaylaştırmak için elinden geleni yapmaları gerekir.Otorite sahibi olan ebeveynler ses tonuna,duruşuna,iletişiminin biçimine dikkat etmezse ergenle olan diyolog bir süre sonra monologa dönüşebilir ve ergen kendisini iletişime kapatabilir.

Duyguları tersine çevirme: Bu mekanizmayı kullanan bireyler,duygu ve isteklerini tam tersi biçimde ifade ederler.Örneğin ,öfke duyduğu birine tepkisini göstermek yerine bu durumu sakinlikle karşılayabilir. Yada başkalarına yakın olma arzusu duyan bir ergen bu duygusunu içine kapanarak ,insanlardan uzaklaşarak ifade edebilir.
Uyuşmazlık : Hayatın karmaşıklığını kabul etmekten kaçınmaktır.Ergenin olaylara bakış açısı doğru yada yanlış şeklindedir.Ergenler kendi görüşlerini olumlu /doğru olarak kabul ederken,karşıt fikirleri olumsuz /yanlış olarak tanımlarlar.Bu mekanizmayı benimseyen ergenlerin profesyonel yardım alması gerekmektedir.

Geriye dönme : Çocukça davranış ve savunmalara geri dönmek olarak ifade edilebilir. Bu mekanizmayı kullanmanın nedeni, çocuk kalma halini devam ettirerek yetişkin sorumluluğundan uzaklaşmaktır.Erinliğin başlangıçlarında giyim tarzları ,oynadıkları oyunlar ile son çocukluk dönemini (erinlikten önceki dönem ) uzatmaya çalışırlar.Yinede erinlik dönemine çabuk uyum sağlanır ve bu mekanizma kısa süreliğine kullanılmış olur.

Çilecilik : Haz duymayı reddetmek olarak tanımlanabilir. Bazı ergenler,kendilerine haz veren,güzel gelen duyguları reddederek çileci olmayı tercih ederler. Uyku ,yiyecek ve mutluluk reddederler.