İstem...
 

İnsanın sebep ve sonuçlarınıı önceden hesaplayarak bir eylemi gerçekleştirebilme yetisi (irade). İstemli hareketler insanın toplumsal çevreyle bağlantı kurmasında, toplumsal bir varlık olmasında önemli bir rol oynarlar.


Akıl, içgüdü, toplumsal şartlanma, kültür ve eğitim gibi temel öğeler insanın istemli davranışlarını belirler. Bir davranışın istemli olması düşünce ve yükümlülük içermesine bağlıdır. İstemli bir davranış kabaca dört aşamalı bir düşünce zincirini gerektirir. Bunlar ön tasarlama, tasarlanan şeyi gerçekleştirecek yöntemin seçilmesi, karar, kararın uygulanmasıdır.


İstem birçok etkenin birlikte etki göstermesi sonucu ortaya çıkar. Bu etkenler, kişinin kalıtsal nitelikleri, amacın belirginliği; dürtünün güçlülüğü; bu dürtüyle çelişen karşıt bilinçaltı dürtülerin çok etkili olmayışı; yapılmak isteneni engelleyebilecek dış etkenleri ortadan kaldırmak ya da görmezlikten gelme yeteneği; kısa dönemli amaçlar yerine uzun dönemlileri seçebilmedir.


Bu etkenlerin var olmadığı ya da yeterince güçlülük kazanamadığı durumlarda, kişi kendini herhangi bir amacı gerçekleştirmek için zorladığı zaman, (karşıt dürtüler güçlüyse) birtakım çelişkiler ortaya çıkar. Ruhbilimciler bu tür çelişkilerin enerjinin verimli bir biçimde kullanılmaması sonucu meydana geldiğini ileri sürerler. Çelişkileri önlemek için, zorluk yaratabilecek durumları önceden tahmin edip incelemek ve böyle durumlarda çıkar yolu bulmak için kendi kendine fikir vermek gibi çeşitli yöntemler önerilir. Bu yöntemlerin başarısı, çelişkileri meydana çıkaran etkenlerin niteliğine bağlıdır.


İzlenimde Polyanna İlkesi-


Diğerlerine ilişkin yargılarımızda gözlenen pozitiflik yanlılığının açıklanmasına getirilen cevaplardan biridir.


Polyanna ilkesine göre, insanlar, kendilerinin iyi şeylerle, hoş kişilerle birlikte bulunduklarını, güzel deneyimler yaşadıklarını düşündüklerinde, kendilerini daha iyi hissederler. Olumsuz bazı yaşantılar veya durumlarda bulunmak da (hasta olma, komşularıyla anlaşamama, vb.), bu eğilimi fazla değiştirmemektedir. Ayrıca, olayların çoğu, karşılaştırılabilir oldukları tüm olaylara kıyasla daha olumlu görülmektedir. Ancak pozitiflik, şeyler ya da objelerin söz konusu olmasına kıyasla, kişiler söz konusu olduğunda daha yüksek düzeyde gerçekleşmektedir.

İstem...
 

İzlenimde Polyanna İlkesi-

Diğerlerine ilişkin yargılarımızda gözlenen pozitiflik yanlılığının açıklanmasına getirilen cevaplardan biridir.

Polyanna ilkesine göre, insanlar, kendilerinin iyi şeylerle, hoş kişilerle birlikte bulunduklarını, güzel deneyimler yaşadıklarını düşündüklerinde, kendilerini daha iyi hissederler. Olumsuz bazı yaşantılar veya durumlarda bulunmak da (hasta olma, komşularıyla anlaşamama, vb.), bu eğilimi fazla değiştirmemektedir. Ayrıca, olayların çoğu, karşılaştırılabilir oldukları tüm olaylara kıyasla daha olumlu görülmektedir. Ancak pozitiflik, şeyler ya da objelerin söz konusu olmasına kıyasla, kişiler söz konusu olduğunda daha yüksek düzeyde gerçekleşmektedir.