Evli Çiftlerin Kişilik Özellikleri İle Evlilik Uyumları Arasındaki İlişkiler...
 

Ülkemizde son yıllarda giderek artan boşanma oranları “Evlilik Danışmanlığı”
hizmetleri konusundaki talebi arttırmakta ve gerek araştırmacıların gerekse bu alanda çalışan
profesyonellerin bu alana daha çok eğilmesine sebep olmaktadır. Nitekim çağdaş
toplumlarda evlilik öncesi çiftlerin beklentileri, bireylerin bu beklentileri ne ölçüde
karşılayabileceği, güçlü ve gelişmeye açık yönleri ile evlilik sonrasında evlilikteki sorunlar,
sorunların aşılması ve boşanma söz konusu olduğunda “Evlilik Danışmanlığı” profesyonel bir
hizmet olarak ihtiyaçları karşılamaya çalışmaktadır.

Evlilik danışmanlığında en kritik süreç sorunu değerlendirmek ve çiftlerin sorunun
çözümünde aktif rol almalarını sağlamaktır. Bu süreçte en önemli noktalardan biri de
bireylerin kişilik özellikleridir. Farklı kişilik özelliklerinin farklı yaklaşımlar gerektirdiği
bilinmektedir. Dolayısıyla, başlangıçtan itibaren bireylerin kişilik özelliklerinin farkında olmak,gerek evlilik öncesi, gerek evlik sonrası daha etkin terapi planlarının yapılmasında yararlı olabilecektir. Ayrıca sadece danışmanın değil, çiftlerin de birbirlerinin kişilik özelliklerinin vebu çerçevede eşlerin birbirlerine karşı beklentilerinin farkında olması, farklılıkları tolere edebilme ve ilişki uyumunu arttırmayı sağlamada önemli olacağı düşünülmektedir.

Bu araştırmanın amacı, evli çiftlerin kişilik özellikleri ile evlilik uyumları arasında bir
ilişkinin olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu genel amaç çerçevesinde, ilişki bulunması
halinde gerek çiftlerde gerekse ayrı ayrı kadınlarda ve erkeklerde evlilik uyumu ve
uyumsuzluğunda, hangi kişilik özelliklerinin etkin rol oynadığının belirlenmesi hedeflenmiştir.

Ayrıca, bireylerin kişilik özelliklerinin farklı ya da benzer olmasının evlilik uyumları üzerinde
nasıl bir etkiye sahip olduğu da araştırmanın cevap bulmayı amaçladığı sorulardan birisi
olmuştur.

Araştırmanın örneklemi 120 evli çiftten oluşmaktadır. Çiftlere evlilik uyumunu
ölçmek üzere Çift Uyum Ölçeği (Dyadic Adjustment Scale-DAS), kişilik özelliklerini ölçmek
üzere 16 PF Kişilik Envanteri ve demografik bilgi formu verilmiştir.

Sonuçlar, evlilik uyumu ile 16PF Kişilik Envanterinin nevrotizm ile ilgili boyutları
arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu durum hem kadınlar, hem de erkekler
için benzerdir; buna ek olarak kadın ve erkek ayrı ayrı değerlendirildiğinde; evlilik uyumu
yüksek olan kadınların düşük olanlara göre daha organize ve disiplinli; evlilik uyumu yüksek
erkeklerin ise daha baskın olduğu görülmüştür. Araştırmaya konu olan bir diğer soru ise çiftin
kişilik özellikleri açısından benzer ya da farklı olmasının evlilik uyumunu nasıl etkilediğidir.

Araştırma sonuçları, eşlerin kişilik özelliklerindeki benzerlik arttıkça evlilik uyumlarının da
artacağını göstermektedir. Buna karşın duyarlılık, baskınlık gibi bazı kişilik özelliklerinde ise
çiftlerin farklı olmasının benzer olmasından daha olumlu bir etkiye sahip olduğu
görülmektedir.

Bu araştırmada, çiftlerin kişilik özelliklerinin evlilik uyumuna etkisi ve bu çerçevede
terapötik sürece olan katkısı tartışılmıştır. Nitekim araştırma sonuçları, gerek evlilik
danışmanlığında, gerekse çift terapisinde eşlerin kişilik özelliklerinin irdelenerek, sorun
yaratabilecek farklılıkların yönetilmesi konusunda gerekli müdahalelerin yapılmasının
gerekliliğini ortaya koymuştur.