Mitokondri
 

Vikipedi, özgür ansiklopedi


http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg



http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg
Tipik bir hayvan hücresinin yapı taşlarını (Organellerini) gösteren çizimi. :
(1) Çekirdekçik
(2) Çekirdek
(3) Ribozomlar (küçük noktalar)
(4) Vezikül
(5) Granüllü endoplazmik retikulum (ER)
(6) Golgi aygıtı
(7) Hücre iskeleti
(8) Granülsüz endoplazmik retikulum
(9) Mitokondriler
(10) Koful
(11) Sitoplazma
(12) Lizozom
(13) Sentrozom içindeki Sentriyoller


Mitokondri, hücre organelerinden biridir. Yunanca mitos (iplik) ve khondrion (tane) sözcüklerinden türetilmiştir.Boyları 0,2-5 mikron arasında değişir. Şekilleri ise ovalden çubuğa kadar değişkenlik göstermektedir. Bazı hücreler tek bir büyük mitokondri içerebilse de çoğunlukla büyük sayılarda bulunurlar. Sayıları hücrenin enerji ihtiyacına göre değişir. Özellikle kas ve sinir hücreleri gibi enerji ihtiyacı fazla olan hücrelerde çok sayıda mitokondri bulunur.Bir karaciğer hücresinde sayıları 2500 civarına ulaşabilir.

• Bölünüp çoğalma özelliğine sahiptirler.
• Mitokondriler, oksijenli solunum yapan ökaryotik hücrelerde bulunur. Prokaryotikhücrelerde ve memelilerin alyuvarlarında bulunmaz.
• Mitokondri hücrede enerji üreten organeldir.
• Mitokondrilerin büyüklük ve şekilleri bakterilerinkiyle benzerlik gösterir.
• Kendilerine ait ribozom,DNA ve RNA ları vardır. Mitokondri ribozomları yaklaşık olarak bakteri ribozomlarının büyüklüğündedir.Mitokondriyal DNAbakterilerde olduğu gibi daireseldir.Tüm bunlar Endosimbiyoz Kuramını desteklemektedir.Endosimbiyoz Kuramına göre mitokondri bir aerob prokaryotun ökaryotik hücre içine girerek simbiyotik olarak yaşayamaya başlaması sonucu gelişmiş bir organeldir.
• Mitokondriler kloroplastlar gibi çift zara sahip organellerdir.

Mitokondride 4 kısım vardır. Bunlar dış zar,iç zar,zarlararası (periferal) bölge ve matriks dir. Dış zar iç zara göre daha kalındır ve porin denilen taşıyıcı proteinler bulundururlar. Mitokondri içerisine girecek maddeler porinlerle alınırlar. İç zar dış zara göre daha seçici geçirgen yapıdadır. Dış ve iç zar arasındaki bölgeye periferal bölge adı verilir. İç zar mitokondri matriksine doğru girintiler yaparak krista denilen yapıları oluşturur. Kristalar kese,boru,tüpçük,zigzag gibi çeşitli şekillerde olabilirler.Kristaların mitokondri eksenine uzanma biçimleri genelde enine olmakla birlikte,boyuna ve çapraz olarak da olabilir. İç zar üzerinde solunumda görev alan ETS proteinleri bulunur. Bu sebeple enerji ihtiyacı fazla olan hücrelerin mitokondrilerindeki krista sayısı daha fazladır. İç zar üzerinde elementer partikül ( Racker partikülü) denilen yapılar vardır. Bu yapıların iç zarla bağlantılı olan bir sap bölgesi ve buna bağlı baş bölgesi vardır.Baş bölgesinde ATP sentezi gerçekleştiğinden bu bölgeye ATPozom ismi verilmektedir.


[gizle]
g · t · d
Hücre ve organellerin yapıları

Endomembran sistem Hücre zarı • Çekirdek (ve Çekirdekçik) • Endoplazmik retikulum • Golgi aygıtı • Parentezom • Otofagositoz
Veziküller (Eksozom • Lizozom • Endozom • Fagozom • Koful)
Sitoplazmik granül: Melanozom • Mikrocisimcik (Glioksizom, Peroksizom) • Weibel-Palade cisimciği

Hücre iskeleti Mikrofilamentler • Ara filamentler • Mikrotübüller • Prokaryotik hücre iskeleti
MTOMlar: Sentrozom/Sentriyol • Bazal cisimcik • Eksen direği cisimciği
Miyofibril

Endosimbiyontlar Mitokondri • Plastidler (Kloroplast • Kromoplast • Lökoplast)

Diğer internal RNA: Ribozom • Vault

Sitoplazma • Proteazom

Eksternal Undulipodyum: Sil/Kamçı • Aksonem • Işınsal çubuk

Hücre duvarı • Akrozom