Osteoporoz Nedir / Osteoporoz Hakkında / Osteoporoz Tanımı
 

Osteoporoz Nedir / Osteoporoz Hakkında / Osteoporoz Tanımı


Tanımı

Kemikteki protein örgünün seyrekleşmesi, birim hacimdeki kalsiyum yoğunluğunun azalması ve buna bağlı kemik kırılganlığındaki artıştır.


En sık nedenleri ve tipleri

Kadınlarda menopoz (post menopozal osteoporoz) ve menopoz sonrası ilk 10 yıl en fazla kemik kaybının olduğu dönemdir. Kadın ve erkeklerde yaşlılık (senil osteoporoz), hareketsiz yaşam.


Cinsiyete bağlı sıklık

Kadınlarda erkeklerden 4 kat fazla görülür. Bunun nedeni Kadınlarda kemik kitlesi erkeklerden %30 azdır. Erkeklik hormonu Testosteron kemik yapımını artıcı ve koruyucu etki yapar.


Oluşturduğu sorunlar

Yaygın eklem ağrısı (sırt, kalça vs.).

Kırıklar: Omurga ve kalça eklemi en sık olmak üzere kırıklara yol açabilir.

Omurgada kompresyon kırığına bağlı olarak kifoz (kamburluk) gelişebilir.


Korunma

—Osteoporozdan korunma yöntemleri, 20 yaşına kadar kemik kitlesini ve kalitesini artırırken, 20 yaşından sonra kemik kitlesini ve kalitesini korur.

—Spor ve hareketli yaşam: kemiklere yük binmesi kemik yapının daha iyi oluşmasını ve korunmasını sağlar.

—Kalsiyum açısından (Süt ve süt ürünlerinden) zengin beslenme. Kemik yapımı ve korunması için kalsiyum, ana mineraldir.

—Güneşlenme: Yeterli aktif D vitamini oluşumunu sağlar. Aktif D vitamini de kandaki kalsiyumun kemik yapısına girmesi için gereklidir.

—Alkol, kahve, sigara gibi kemik kalitesini bozan etkenlerden uzak durmak.

—60yaş üzeri kişiler günlük 100 mg Ca ve 400 ünite D vitamininden yarar görebilir.


Tanısı nasıl konulmaktadır?

Dünya Sağlık Örgütü tarafından altın standart olarak kabul edilen yöntem DEXA (kemik ölçümü) ve kırık varlığı/yokluğunun birlikte değerlendirilmesidir. DEXA ile kemik mineral yoğunluğu (KMY) ölçülür. Bu sayede osteoporozun tanısal kriterleri sağlanır. Gelecekteki kırık olasılığı hakkında önceden bilgi edinilir. Tedavi verilen hastaların KMY açısından değerlendirmesi yapılır. KMY ölçümleri omurga, kalça, tüm vücut veya önkoldan yapılır. MR, Direkt Grafi gibi noninvaziv bir yöntemdir. Hastaya herhangi bir girişim yapılmaz.


Dünya Sağlık Örgütü tanımlamasına göre DEXA sonuçlarının yorumlanması

Normal: T skoru -1 in altında ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %10 dan az),

Osteopeni: T skoru -1–2,5 arasında ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %10-%25 arası),

Osteoporoz: T skoru -2,5 un üzerinde ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %25 ten fazla)

Yerleşmiş Osteoporoz: T skoru -2,5 un altında ancak en az bir kemiğin, kemik kırılganlığının artmasına bağlı kırığı(fragilite kırığı)mevcut.


Medikal tedavi

Kemik yıkımını azaltanlar

Kalsitonin, Bifosfonatlar, hormon replasman tedavisi, SERM ler, Ca, D vitamini.

Kemik yapımını artıranlar

Parathormon, Floridler, D vitamini, İpriflavan, Büyüme hormonu.


Rehabilitasyon

40 yaş üzeri sırt kaslarını değerlendirme ve sırt kaslarını güçlendirici egzersizler, dik duruşu sağlayan egzersizler. Spinal osteoporoz varsa boy kısalması ve paraspinal kasların kısalmasına bağlı ağrı gelişebilir. Dik duruş egzersizleri ve spinal destek kullanımı yararlı olabilir.


Yaşlılıkta düşmenin önlenmesi: Yaşlılıkta düşme ve buna bağlı kırıklar hem hastanın günlük yaşamını olumsuz etkiler hem de uzun süreli yatmayı gerektiren sorunlar oluşursa ölümcül olabilir. Düşme riskini artıran görme bozukluğu, hipoglisemi, postüral hipotansiyon gibi durumlar kontrol altına alınmalı. Yeterli ışıklandırma sağlama; ayağa takılabilecek kablo, ince kilim vb. kaldırılması; omurga ezilme kırığını artıracağından öne eğilerek çalışmanın önlenmesi; denge, kas kuvveti ve koordinasyonu artıracak egzersizler yapılması.