|
Ylk Yardym
Hasta yada yaraly ki?iye, hastalanmasy veya yaralanmasyndan hemen sonra doktor gelinceye kadar hayatyny kurtarmak için zamanynda ve yerinde yapylan yardyma denir.
Önemi : Ya?amy boyunca insan ilk yardymy gerektiren durumlarla her zaman kar?yla?abilir. Zamanynda yapylacak basit ve etkili bir ilk yardymla hasta veya yarylynyn hayaty kurtarylabilir. Kaza ve ani hastalyklarda, hasta yada yaralynyn doktora veya hastaneye sa? olarak götürülebilmesi, bilinçli ilk yardymyn anynda yapylmy? olmasyna ba?lydyr. ?ofben kazalaryny tanymak için temel bilgiler ü Elektrikle çaly?anlar daha çok termostat aryzasy nedeniyle kazan patlamalaryna sebep olmakta, hastalar sycak su yanyklary ile kar?yla?maktadyrlar üLPG ile çaly?an ?ofbenler de bazen kazalara sebep olmaktadyr. Ancak bu kazalar, ortamdaki oksijenin yanma syrasynda tüketilmesine ba?lydyr üLPG zehirli de?ildir ancak 6 m2 den küçük, iyi havalandyrylmamy? mekanlarda ?ofben kullanyldy?ynda, ortamdaki oksijen süratle tükenmekte, kazazedeler bu yüzden kaybedilmektedir. Alynmasy Gereken Önlemler ü?ofbeni iyi çeken bir bacaya ba?layyn ü 6 m3 den küçük mekanlarda kullanmayyn ü ?ofben / tüp arasy hortum 125 cm den az olmaly ü Banyoya hava giri?i olmaly ü Banyoyu içerden kilitlemeyin ü Koku hissetti?inizde ?ofbeni kullanmayyn ü Banyodan uzun süre çykmayan ki?iyi kontrol edin ü Korsan tüp kullanmayyn ü Gaz kaça?yny kibrit ve çakmakla kontrol etmeyin Yapylmasy Gerekenler PPani?e kapylmayyn Gaz kaça?y olan mekanlarda 1 dakikadan uzun süre durmayyn üPencereleri / kapylary açyn üElektrik dü?mesine dokunmayyn üAte? yakmayyn üHastayy bulundu?u yerden çykaryn üYardym isteyin üZehirlenen ki?iyi syrtüstü yatyryn üÇukur ve kuytu yerleri süpürerek gazy havalandyryn Zehirlenme Belirtileri BBa? a?rysy ü Ba? dönmesi üYüzde pembe renk Terleme üKulak çynlamasy üBulanty / Kusma üSolunum zorlu?u üSiyanoz üBayylma hissi üTansiyon dü?üklü?ü üKaslarda gev?eme üHareket edememe ü?uur kayby üKoma üÖlüm YLKYARDIM HHasta bulundu?u yerden temiz havaly yere ta?ynmaly üHemen suni solunum yapylmaly Vakit kaybetmeden oksijen verilmeli YILDIRIMDAN KORUNMA YOLLARI E?er Dy?arydaysanyz Tek ba?yna uzun a?aç,bayrak direkleri, telefon direkleri gibi uzun objelerden güvenli bir uzakta durunuz. E?er açykta ve güvenli bir ortamda de?ilseniz bir grup a?acyn altynda az yer kaplayacak ?ekilde ayakta durun ya da ayaklarynyzy birle?tirerek oturun. Kesinlikle yere yatmayynyz. Vadiler ve hendekler gibi alçak alanlarda barynak bulmaya çaly?yn. Alandaki en yüksek obje olmayyn. Sudan uzak durun. Denizdeyseniz birbirinizden en az 1,5 metre uzakta durmalysynyz. Traktörler, kazma-kürek metal çitler, çim biçme makinesi, motosikletler, bisikletler gibi elektrik üreten objelerden uzak durun. Açyk alanlarda ?emsiye açmayyn, ?emsiyenin tepesindeki metal çubuk, anten gibi yyldyryma davetiye çykarabilir. Yyldyrym esnasynda tamamen metal kaply arabanyn içerisinde güvendesiniz. Tekerlekler lastik oldu?u için elektri?i topra?a iletmez. Tekerlekler elektrik yükünü syfyrlar. (Arabada bulunan akym iletebilecek herhangi bir metale dokunmayyn,arabanyn camlarynyn syky syky kapaly olmasyna dikkat edin. Kauçuk tabanly ayakkaby ve lastik tekerlek çemberi yyldyrymdan korunmayy sa?lamaz.) Herhangi bir barynaktan uzak düz bir tarlada yakalanyrsanyz ve saçlarynyzyn dik durdu?unu hissediyorsanyz yyldyrym size çarpmak üzere olabilir. Derhal ayaklarynyz birle?ik yere diz çökün, ellerinizi dizlerinizin üstüne koyun ve öne do?ru e?ilin. Yüzü koyun yatmayyn. Ya?mur altynda yürürken cep telefonuyla konu?mak risk ta?yr. Kapatyn veya çok kysa konu?un. Bir grupla dy?arydaysanyz, insanlary birbirinden oldukça uzak tutacak ?ekilde da?ylyn. Toplu halde bulunmayyn. E?er Yçerideyseniz Kesinlikle gerekli olmadykça dy?ary çykmayyn. Bu havalarda en emniyetli yerler iç ortamlar yada büyük araçlaryn içidir. Evdeyseniz camlary kapatyn, pencere kenaryndan uzak durun. Du? almayyn, bula?yk yykamayyn. Su elektrik akymyny kolayca iletir. Balkona çykmak tehlikeli olabilir. Özellikle çama?yr teline asyly ?eylere dokunmayyn. Balkon demiri ve pervazlarda da elektrik yüklü olabilir. Sizinle dy?arysy arasyna mümkün oldu?u kadar çok duvar koyun. Ylk Yardym Hemen 112 ACYL YARDIMI arayyn. Kendinizi tanytyp, yaralynyn bulundu?u adresi ve yaraly hakkynda istenen bilgileri do?ru olarak verin. Yyldyrym kurbanlary daima ölüm halinde de?illerdir. E?er bir ki?i yyldyrym tarafyndan çarpylyrsa, o ki?i hiçbir elektrik yükü ta?ymaz ve bu nedenle ona dokunabilirsiniz. O ki?i yyldyrym tarafyndan çarpylma neticesinde yanmy? ve ?iddetli bir elektrik ?oku almy? olacaktyr. Usulüne uygun yapylacak bir ilkyardymla düzelebilecek bir kalp durmasy söz konusu olabilecektir. Yyldyrymdan etkilenip, ölmü? gibi görünen, fakat nefes alyp veren ço?u insana, e?er çabuk hareket edilerek do?ru ilkyardym yapylyrsa muhtemelen kendilerine geleceklerdir. Ylkyardym, beyinde geri dönülmez bir zarar olu?masyny önlemek için 4 ile 6 dakika içerisinde bu nefes alamayan ki?ilere verilmelidir. Suni teneffüs, eri?kinlerde her be? saniyede bir; bebek ve küçük çocuklarda ise, her üç saniyede bir uygulanmalydyr. E?er kurban nefes almyyorsa ve nabyz yoksa, kalbe ve akci?ere canlandyrma gereklidir. Bu suni teneffüs ile harici kalp masajynyn bir kombinasyonudur. Bu tybbi müdahale, iyi yeti?tirilmi? ki?ilerce uygulanmalydyr. Sadece sersemlemi? ve yaralanmamy? gibi görünen kurbanlar da ilgiye ihtiyaç duyabilirler. Özellikle kyvrymlaryn ve mücevheratlaryn yakynlaryndaki el ve ayak parmaklaryny yanyklar için kontrol edin. ?ok için ilkyardym verin (ayaklary 30 cm yukary kaldyryn) Kurbanyn yürümesine izin vermeyin. Donmada ilk Yardym Deri so?uk soluk ve duyusuzdur Vücut ysysy çok dü?erse ; kan damarlary çok gev?er ve cilt kyzaryr ; "yalancy kanlanma" So?uk kan kalbe gider ve kalbin durmasyna yol açar Özellikle ba?, yüz, el ve ayaklar iyi korunmalydyr Hastayy kapaly ve ylyk yere ta?yyynyz Islak ve donmu? elbiseyi çykarynyz, ba? dahil battaniyeye kundak gibi sarynyz Masaj kesinlikle yapmayynyz Bilinçsiz ise Solunum ve kalp kontrol edilir, e?er alynamyyorsa kalp-akci?er canlandyrma yapylmalydyr Bilinçsiz, fakat kalp ve solunum varsa ; kesinlikle a?yzdan bir?ey verilmemelidir Bilinci yerinde ise Moral verilmelidir Kol ve bacaklaryny hareket ettirmesi söylenilmelidir Altyn Kural ; alkollü içecek vermeyiniz Sycak alkolsüz içecek veriniz Uyutmayyn, konu?turunuz 20 derecelik ortama alynyz ve kademeli olarak ortamy ysytynyz Donukta Ylk Yardym Hafif donuklarda ilk yardym ; hasta ylyk yere götürülür, ayakkaby, çorap çykartylyr, el ve ayak kurutulur, hohlayarak nefesle veya koltuk altyna sokularak ysytylyr A?yr donukta ilk yardym ; Donuk kysym sarymtyrak veya mavimtyrak renkte olur Bekleme sürecinde donan el veya ayak 40 derece suda bekletilir Kuru hava tatbiki uygulanmamalydyr. Zehirlenme de Yapylacaklar Zehirlenmeye neden olan madde ö?renilmeye çaly?ylmaly, varsa ambalajy sa?lyk kurulu?una götürülmeli. Hastanyn bilinç durumu kontrol edilmeli Hyzla; solunum yolu, nefes alyp verme, kalp atymy (A-B-C) yönünden de?erlendirme yapylmaly Altyn kural : Asit ve alkali (tuzruhu, deterjan, benzin, gaz ya?y vb.) içilmesi durumunda hasta kesinlikle kusturulmamaly. Asit ve alkali olmayan maddelerin içilmesi durumunda bilinç açyk ise kusturulmaly Vücuda bula?my? bir ?ey varsa (elbise üzerinde ise soyduktan sonra) bol su ile yykanmaly Gaz zehirlenmesi varsa açyk havaya çykarylmaly En kysa zamanda sa?lyk kurulu?una ula?tyrylmaly ZehYrlenme NedYr? Herhangi bir kimyasal, organik veya fiziksel madde vücuda girdikten sonra özelli?ine göre yerel veya genel hasar meydana getirerek, ölüme neden olabiliyorsa bu maddeye ZEHYR, olaya ise ZEHYRLENME denir. Yerel belirtiler: - Sokulan, ysyrylan, temas eden yerde kyzaryklyk, ?i?lik, gerginlik, a?ry ve ka?ynty Genel belirtiler: - Vücut ysysynyn yükselmesi (ate?), - Tüm vücutta kyzaryklyk, döküntü, ka?ynty, - Solunum sykyntysy, hyzly ve zayyf atan nabyz, - Ba? a?rysy, kulak çynlamasy, - Halsizlik, kendinden geçme, geli?en bilinç kayby, - ?ok, ölüm. Zehir, vücuda bilerek (kasti) veya bilinmeden(kazara), dört yoldan alynabilir: 1-Sindirim, 2-Solunum, 3-Deri ve 4-Kan yoluyla, olmak üzere. SYndYrYm Yolu ZehYrlenmelerY A?yz yoluyla alynan her türlü zehir etkisi yapan maddelerle meydana gelirler; bayat besinler, ilaçlar, alkol, korozif (yakycy, tahri? edici) maddeler ya da alerjik etki yapan maddeler vb. Ylkyardym: * E?er zehrin alynmasy üzerinden henüz 30 dakika geçmemi?se, o zaman kusturulur. KUSTURMAK YÇYN: - Tercih edilen ki?inin kendi parma?y ile küçük dilini dolayysyyla da ö?ürme refleksini uyararak kusmasyny sa?lamaktyr, - Syca?a yakyn ylyk su içirerek de kusturma sa?lanabilir (ki?i barda?y kendisi tutarak içmelidir! ba?kasy tarafyndan içirilmemelidir!). KUSTURULMAYACAK DURUMLAR: - Asit veya bazik madde (korozif madde) içeren syvylar içilmi?se, - Petrol ürünleri içilmi?se, - Bilinci kapaly ise. * Kusturulduktan sonra so?uk veya sycak olmayan su içirilir, kusturulmayacak durumlarda da yine su içirilir. * Hastaneye götürülür, özellikle korozif madde içmi? ki?ilerin mutlaka hastane tedavisine gereksinimleri vardyr: * Ne yapylaca?yna karar verilemeyen durumlarda mutlaka ZEHYR DANI?MA MERKEZY aranmalydyr. Merkez aranmadan önce a?a?ydaki bilgiler toplanmalydyr: - Zehirlenme ne ile meydana geldi, kutu veya prospektüs varsa yanynyzda olmaly, - Kutudaki / ?i?edeki miktar ne kadar kalmy?, daha önce ne kadarmy?, çevreye saçylmy? my? - Zehir ne zaman alynmy?, hastanyn durumu nasyl? BESYN ZEHYRLENMELERY Bakteri veya bakteri salgylary (toksinleri ) ile olu?an zehirlenmelerdir. Bulanty-kusma, kramp ?eklinde karyn a?rysy ve ishal (diyare) ile seyrederler. Bunlar: SALMONELLA: Kontamine (enfeksiyonla bula?my?) et, süt ve yumurta ile bula?yr. Yendikten 12-24 saat sonra ani bulanty-kusma, karyn a?rysy, ishal ile kendini gösterir. Tedavi: Herhangi bir tedavisi yoktur. 2-3 günde kendili?inden geçer. Antibiyotik verilmez. * A?yry ishal ve kusmaya ba?ly olarak dehidratasyon geli?mi?se içecek ?eyler verilerek kaybedilen syvy yerine konur. * Yemek hazyrlanyrken kaplaryn temiz olmasyna dikkat edilir ve iyi pi?irilirse salmonella enfeksiyonu önlenebilir. STAFYLOKOK: En syk rastlanan besin zehirlenmesidir. Karbonhidratly, sütlü ve ?ekerli yiyeceklerin yenilmesi sonucu görülür. Örne?in: muhallebi, dondurma, mayonez gibi. Yendikten 2-6 saat sonra bulanty-kusma ile kendini gösterir (ishal nadiren görülür). Tedavi: Herhangi bir tedavisi yoktur. 4-6 saatte kendili?inden geçer. Önlenebilmesi için; özellikle sütlü tatlylar ve kaynatylmadan pi?irilen yemekler hazyrlandyktan sonra uzun süre, fyrynda veya ysytma tepsilerinde bekletilmemelidir. CLOSTRYDYUM PERFRYNGENS: Büyük miktarda hazyrlanan yiyeceklerin oda ysysynda, etkisiz buharda bekletilmesi veya yeterince so?uk ortamda muhafaza edilmemesi sonucunda ürer. Veya mikroorganizmanyn bula?ty?y balyklarla hastalyk ortaya çykar. Yendikten 8-10 saat sonra bulanty, karynda kramp ?eklinde a?ry ve ishal ile kendini gösterir. Tedavi: 24 saate kadar kendili?inden iyile?ir. * Dehidratasyon kontrol altyna alynyr, hastaya, daha öncede bahsedildi?i gibi bol syvy ?eyler içirilir ve bu arada tuz ve elektrolit kaybyny yerine koymak için de bir bardak suya bir miktar tuz ve yemek karbonaty konarak içirilir. Ya da bu amaçla kola, tuzlu ayran, meyve sulary, maden suyu içirilebilir. Mümkün oldu?unca tüm syvy kayby bu içeceklerle kar?ylanmayyp suyla desteklenmelidir. YYY YIKANMAMI?, YEMEK KAZINTISI KALMI? KAPLAR GENELLYKLE BESYN ZEHYRLENMESYNE YOL AÇAN EN ÖNEMLY FAKTÖRDÜR. Cl. BOTULYNUM ( BOTULYSMUS ): Genelllikle iyi konservelenmemi? yiyeceklerin yenilmesi sonucu görülen en tehlikeli (hatta ölümcül) olan besin zehirlenmesidir. Yenildikten 24 saat sonra belirtiler görülebilir. Yshal görülmez, kabyzlyk (konstipasyon) olabilir. Botulismusta, sinirlerden kaslara giden uyarylar engellenmekte ve bunun sonucunda ?iddetli halsizlik, paralizi (kuvvet kayby) ve ölüm görülebilmektedir. Belirtileri: - A?yz ve bo?az kuru ve a?rylydyr, - Ki?i gözlerini odaklamada zorluk çeker (çift görme, bulanyk görme olabilir) - Bitkinlik, yutma ve konu?ma güçlü?ü -Halsizlik veya kuvvet kayby - Göz hareketlerinde kysytlylyk, göz bebeklerinde geni?leme - Solunum kaslarynda paralizi, solunum güçlü?ü - Konu?amama, ba?yn ön kysmynda hissedilen ba? a?rysy Ylkyardym: * ABC kontrol edilir ve devamlyly?y sa?lanyr * Olanak varsa oksijen verilir * Gerekiyorsa suni solunum yapylyr * Acilen hastaneye götürülmelidir. Mutlaka antitoksin yapylmasy gerekir. DEHYDRATASYON: A?yry kusma ve ishal sonucu, vücuttan fazla miktarda syvy ve elektrolit kayby olur. Buna ba?ly olarak cilt, dudaklar ve dil kurur. Cildin kurulu?unu anlamak üzere el üzerindeki deri, ba? parmak ve i?aret parma?y arasynda tutulur, byrakyldy?ynda deri hemen eski halini alyyorsa o zaman sorun yoktur, e?er eski halini alma süresi uzuyorsa, o zaman fazla miktarda syvy kayby vardyr ve hemen tedavi edilmezse hipovolemik ?ok geli?ebilir. Solunum Yolu ZehYrlenmelerY ?ofben, Tüp gaz, egzoz gazy (karbonmonoksit), duman ve di?er zehirli gazlaryn solunmasy sonucunda görülür. Özellikle renksiz ve kokusuz zehirli gazlarla meydana gelen zehirlenmelerde ki?ide görülen belirtilerin saptanmasy hayat kurtaracaktyr. Belirtileri: -Ba? a?rysy, ba? dönmesi, kulak çynlamasy, kendinden geçme, bulanty-kusma, deride renk de?i?imi. Ylkyardym: * Öncelikle kaynak kapatylyr, havalandyrma sa?lanyr, ki?i temiz havaya çykartylyr. * Yüzüne su serpilebilir, kollary açylyp kapatylabilir, * Gerekiyorsa suni solunum ve kalp masajy yapylyr, * Mutlaka hastaneye götürülür. Deri Yolu ZehYrlenmelerY Kremler, tozlar, syvylar ile temas sonucu, ya da ysyrma, sokma, enjeksiyon ile meydana gelir. Etkilenme durumuna göre yerel veya genel belirtiler görülebilir. Ylkyardym: * Etken madde krem veya toz ?eklindeyse, bol akan su ile yykanyr; yara varsa üzeri steril gazly bezle kapatylyr. * Yerel belirtiler giderek yayylyyor ve genel belirtiler görülüyorsa, ki?i derhal bir sa?lyk kurulu?una götürülür. (Ki?ide geli?mekte olan alerjik ?oka kar?y sa?lyk kurulu?unda semptomatik tedavi uygulanmalydyr, aksi halde ki?i kaybedilebilir. Hastaneye götürürken bilinç kapanyrsa koma pozisyonu verilir veya ABC nin devamlyly?y sa?lanyr.) Kedi ve Köpek Isyrmalary: KUDUZ tehlikesi vardyr. Bu gibi durumlarda ysyrylan yer ilk önce bol su ile sabunlanyp köpürtülerek en az 5 dakika yykanyr. A?y yaptyrylyr. Mümkünse hayvan gözetim altynda tutulur, e?er 10 gün içinde ölürse a?yya devam edilir, 10 günü geçmesine ra?men hayvan ölmemi?se, a?yya gerek yoktur. Hayvan bulunamamy?sa, a?y mutlaka yaptyrylmalydyr. Yylan Sokmasy: Yki derin di? izi yylanyn zehirli oldu?unu gösterir. Bu durumda sokulan yerin altyndan ve üstünden venöz turnike yapylarak, zehrin dola?yma katylymy yava?latylyr. A?zynda yara ve çürük di?i olmayan bir ki?i yara yerinden zehri emip tükürebilir. Organ hareketsiz halde ve sarkytylarak tutulur. Ki?i mümkün oldu?unca sakin tutulmaya çaly?ylmalydyr. Hastaneye götürülmelidir ve tetanos a?ysy yaptyrylmalydyr. VENÖZ TURNYKE: Enli kuma? veya kravat, yylanyn soktu?u yerin hemen altyndan ve üstünden ba?lanyr. Ancak dola?ym engellenmeyecek ?ekilde ba?lanmalydyr. Bunun için bacakta ise ayak, kolda ise el parmaklaryna bakylyr morarma varsa, hemen gev?etilir. Akrep Sokmasy: Sokulan yere amonyak veya su ile bulamaç yapylmy? yemek karbonaty sürülebilir. Venöz turnike uygulanabilir. Hastaneye götürülmelidir. Ary Sokmasy: Sabunlu su ile yykanabilir veya antiseptik ile silinebilir. Y?ne çykarylabilecek durumdaysa cymbyzla çykarylyr aksi halde, zorlanmaz. Yerel belirtiler genel belirtilere dönü?üyorsa, vakit kaybedilmeden hastaneye götürülmelidir. Deniz Kestanesi Batmasy: Bu durumda organ (genelde ayak), yanmayacak ?ekilde dayanabilece?i kadar (45° C) sycak su içine daldyrylarak, 20-30 dakika (a?ry dininceye) kadar bekletilir. Sycak dikeni eritir. Denizanasy Temasy: Denizanasy ve deniz ?akayyklarynyn nematokist denilen vantuzlaryndaki çengellerle cilde tutunurlar, bunlaryn zarar verilmeden uzakla?tyrylmasy için: önce alkol (ya da sirke veya deniz suyu) ile yykanyr, sonra üzerine pudra ekilir, varsa çi? et konarak yumu?atylyr ve byça?yn tersi veya tahta çubukla deriden syyrylyr. Ya da o kysym do?rudan musluk suyu ile yykanabilir; tatly su vantuzlary patlataca?yndan ki?i rahatlayacaktyr. DYKKATYNYZE:Yurt dy?ynda böcek sokmalary nedeniyle anaflaktik ?ok dedi?imiz alerjinin a?yr seyretti?i ki?ilerde bu seyri hafifletmek üzere yanlarynda ta?yyabilecekleri alerji kutusu (kiti, seti) vardyr. Hekim tarafyndan önerilen ve yapabilme e?itimini alan ki?iler, böcek soktu?unda, hemen enjektördeki hazyr ilacy kendileri yaparak ve hapy alarak durumlarynyn kötüle?mesini önleyebiliyorlar. Bilinci kapaly olan ki?iye ilk yardym Altyn Kural : Koma pozisyonu yapylabilmesi için kazazedenin NABZI OLMALIDIR SOLUNUMU OLMALIDIR Sesli ve a?ryly uyaranla bilincin kapaly oldu?una karar verilmeli Kendi kendine solunum yapty?y gözlenmeli Nabyz kontrolu ile kalbin çaly?ty?y belirlenmeli Ortam ko?ullary dikkate alynarak kazazedenin hangi tarafa döndürülece?ine karar verilmeli ve o tarafa geçerek diz çökülmeli Kazazedenin kar?y taraftaki kolu gövdesinin üzerine konulmaly Kazazedenin yakyn tarafyndaki kolu gövdesinin altyna yerle?tirilmeli Kazazedenin kar?y taraftaki baca?y yakyn taraftaki baca?ynyn üzerine konulmaly Bir el ile kazazedenin kar?y omuzundan di?er el ile de kar?y kalçasyndan kavrayarak yava?ça tek hareketle kendine do?ru çevirmeli Kazazede yan yatar pozisyonda iken üstteki baca?yny kalça ve dizden bükerek öne do?ru destek yapmaly Üsteki kolu öne getirerek elini kazazedenin yana?ynyn altyna yerle?tirmeli Alttaki kol arkaya do?ru çykarylarak destek yapylmaly Kazazedenin ba?y hafifçe a?a?yya do?ru e?ilmeli Tybbi yardym gelinceye kadar yan pozisyonu korunmaly Aralyklarla (3-5 dakika bir) solunum ve nabyz kontrol edilmeli Yanyk Durumunda Yapylacaklar Yanan bölge üzerine bol su dökülmeli Yanan bölge üzerindeki elbiseler (giysiler) keserek, syyyrmadan çykarylmaly Yanan bölge üzerindeki içi su dolu kabarcyklar patlatylmamaly Yanan bölge üzerine, su dy?ynda (salça, di? macunu, yo?urt, patates vb. ) herhangi madde sürülmemeli |
Ylk Yardym
ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Günlük hayatta çeşitli nedenlerle zehirlenmeler görülür. Zehirli maddelerin vücuda girmesi sonucu ortaya çıkan duruma ZEHİRLENME denir. Zehirlenme ağız yoluyla, solunum yoluyla ve deri yoluyla olabilir. 1. Zehirlenmelerde görülen belirti ve bulgular zehrin cinsine, miktarına, vücuda girme yoluna ve kişinin yaşına göre değişir. 2. Ağızda yanma, bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, halsizlik, baş dönmesi ve terleme görülebilir. 3. Şuur bozukluğu olabilir. 4. Solunum ve dolaşımda bozukluk ve hatta durma olabilir. 5. İdrar miktarı azalır hatta hiç idrara çıkmayabilir. 6. Görmede bozukluk, nabızda zayıflama, göz bebeklerinde küçülme, kan basıncında düşme ve havaleler olabilir. Zehirlenmelerde zehri vücut dışına atmak, zararsız duruma getirmek ve sulandırmak temel ilk yardım kuralıdır. Çeşitli durumlarda zehrin cinsine göre ilkyardım uygulanır. Hasta acilen hastaneye sevk edilir. YANIKLARDA VE HAŞLANMALARDA İLK YARDIM Ateş, sıcak bir cisim, elektrik asit ve bazla oluşan doku zedelenmesine yanık; sıcak su, buhar vb. sebeple oluşan doku zedelenmesine ise haşlanma denir. 1. Yanık kısma el sürmeyiniz. 2. Soğuk su altına tutunuz veya buz koyunuz. 3. Dış macunu, salça, yoğurt veya herhangi bir losyon sürmeyiniz. 4. Yanık veya haşlanmış kısımdaki elbiseleri keserek ortadan kaldırınız. 5. Yanan veya haşlanan kısımda fiske oluşmamışsa sıkıca, varsa gevşek olarak gazlı bezle sarınız. 6. Şok tedavisine hazır olunuz. 7. Hafif vakalarda sıcak içecek veriniz, ağır vakada iki bardak suya 1 tatlı kaşığı tuz koyup içiriniz. 8. Asit ve baz yanıklarında yukarıdakilere ilaveten asit yanıklarında alkali, baz yanıklarında asit solüsyon hazırlayıp yanık yere sürünüz. ŞOK DURUMUNDA İLK YARDIM 1. Uygun bir yere sırt üstü yatırınız. 2. Etrafındaki kalabalığı dağıtınız. 3. Az hareket ettirmeye çalışınız. 4. Beynin kan dolaşımını ve çalışmasını kolaylaştırmak için bacakları yukarı kaldırınız.15–30 derece 5. Yakasını, kemerini, gömleğini gevşetiniz. 6. Solunum yolu tıkanıklığı varsa gideriniz. 7. Gerekirse yapay solunum ve kalp masajı yapınız. 8. Kanaması varsa kanamayı durduracak önlemi alınız. 9. Kırık varsa tahta parçası ile tespit yapınız. 10. Soluk almakta güçlük çekiyorsa baş ve göğüs kısmını hafifçe yükseltiniz. 11. Battaniye ile örtünüz, yaralı şuursuz ise katı yiyecekler vermeyiniz. 12. İhtiyaç durumunda dudakları ve dili birkaç damla su ile ıslatınız. 13. Tıbbi bakım gecikmişse yarım bardak su içine karbonat karıştırıp içiriniz |
Ylk Yardym
YLKYARDIMDA AMAÇLAR :
1- Hayat kurtarmak 2- Durumunu korumak 3- Sakatlyklary önlemek YLKYARDIMDA 6 SAFHA : 1-Tedbir (Ylkyardymcynyn kendisinin ve kazazedenin güvenli?inin sa?lanmasy) 2-Te?his 3- Tedavi 4- Telekomünikasyon (haberle?me) 5-Triaj (öncelikli kazazedenin belirlenmesi) 6- Ta?yma YLKYARDIMCI’ da bulunmasy gereken özellikler : 1- Her zaman tedbirli olmalydyr 2- So?ukkanlyly?yny korumalydyr 3- Cesaret gösterilerinden ve emin olmady?y uygulamalardan kaçynmalydyr YLKYARDIM’ da haberle?ebilecek telefon numaralary : 110 Ytfaiye 112 Ambulans 114 Zehir Dany?ma Merkezi (Sa?lyk Bakanly?y) 154 Trafik polisi 155 Polis imdat 156 Jandarma imdat ECZADOLABInda bulundurulmasy gereken malzemeler 1- Üçgen sargy bezleri ( 1, 2 , 3 , 4) </B></SPAN> 2- Rulo sargybezleri 3-Steril gazly bezler 4- Flaster 5- Çengelli i?neler 6- Pamuk 7- Yara bandlary 8- Antiseptik solüsyonlar (Batikon/Mersol 50 ml/100 ml ) 9- Turnike lasti?i * 10- Ylkyardym rehberi 11- A?ry kesici YLKYARDIM ÇANTASInda yukarydaki malzemelere ek olarak bulundurulacaklar : 12- Tebe?ir 13- Makas 14- Cep feneri 15- Ka?yt, kalem 16- Boyunluk (servikal kollar) * Turnike lasti?i gerekli de?ildir; onun yerine, üçgen sargy bezi, kravat veya herhangi bir kuma? parçasyny kullanmak daha uygundur. |
Ylk Yardym
YLK YARDIM NEDYR?
Herhangi bir kaza yada ya?amy tehlikeye dü?üren durumda,sa?lyk görevlilerinin yardymy sa?lanyncaya kadar,hayatyn kurtarylmasy yada durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacyyla,ilaçsyz olarak yapylan uygulamalara ilk yardym denir. YLK YARDIM UYGULAMASINDA KESYNLYKLE YLAÇ KULLANILMAZ. YLK YARDIMDA AMAÇ NEDYR? 1.Ya?amy koruma ve sürdürülmesini sa?lama 2.Durumun kötüle?mesini engelleme 3.Yyile?mesini kolayla?tyrma YLKYARDIMCININ ÖZELLYKLERY VE SORUMLULUKLARI NEDYR? 1.Sakin ve tela?syz olmaly. 2.Hastayy sakinle?tirmeli. 3.Çevreyi de?erlendirip süren bir tehlike olup olmady?yny belirlemeli. 4.Kendi can güvenli?ini tehlikeye atmamaly. 5.Çevredeki ki?ileri,sa?lyk kurulu?lary,itfaiye ve güvenli?e haber vermeleri için organize etmeli. 6.Hastanyn durumunu de?erlendirerek uygun ilk yardyma ba?lamaly. 7.Hastanyn sa?lyk kurulu?una bir an önce ula?masyny sa?lamaly. YLK YARDIMIN ABC'SY NEDYR? A.Soluk yolunun açylmasy. B.Solunumun düzeltilmesi. C.Dola?ymyn etkinli?ini sa?lama. SOLUK YOLU NASIL AÇILIR? 1.A?yzda toz toprak,kyryk takma di? ve yabancy cisimler varsa çykarylyr. 2.Bilinci kapaly ki?ilerde dil arkaya dü?üp havayolunu tykayabilir.Bu durumda ba? geriye itilip çene yukary kaldyrylarak soluk yolu açylyr. SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTYLYR?(YAPAY SOLUNUM) Solunumu duran ki?iye derhal yapay solunum uygulanmalydyr. 1.Hasta sert bir zemine yatyrylyr. 2.A?yz içi temizlenerek varsa yabancy cisimler çykarylyr. 3.Çenesi yukary kaldyrylarak ba? hafifçe arkaya itilir. 4.A?yzdan a?yza solunum yapylacaksa burun kapatylyr.Burundan solunum yapylacaksa a?yz kapatylyr. 5.Derin bir soluk alynyp,solunum yaptyrylacak ki?inin a?zyna (yada burnuna) a?yz yerle?tirlir. 6.Hastanyn gö?sünün kabarmasyna yetecek ?iddette soluk verilir. DOLA?IMIN ETKYNLY?Y NASIL SA?LANIR?(KALP MESAJI) 1.Kalp durmu?sa hemen kalp mesajyna ba?lanyr. 2.Hasta sert bir zemine yatyrylyr ve bir yanyna diz çökülür. YARA YÇYNDEKY YABANCI CYSYM,KEMYK,PARÇASI VS. ÇIKARILMAMALIDIR. 3.Gö?üs kemi?inin(iman tahtasy)üçte bir alt ucuna bir elin ayasy sykyca yerle?tirilir,di?er elin ayasy bunun üstüne konur.Parmaklar hastaya temas etmemelidir. 4. Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler bükülmeden)sabit ve ritmik bir ?ekilde gö?üse 4-5 cm bastyrylyr. 5. Arada nabyz kontrol edilerek dakikada 60 kez olmak üzere dola?ym ba?layyncaya kadar devam edilir. BAYILMALARDA UYGULANACAK YLKYARDIM KURALLARI 1.Elbiseleri boyundan,gö?üsten ve karyndan gev?etilir. 2.Hastanyn beynine kan gitmesini sa?lamak için düz bir yerde syrtüstü yatyrylarak,ayaklary yukary kaldyrylyr ve sonrada ?ok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle ba?ynyn altyna yastyk konmaz. 3.Hastaya uyarycy kokular koklatylyr. (Amonyak vb.) 4.Hastanyn zorlanmaksyzyn kendine gelmesi beklenir. 5.Kendine geldi?inde su, çay gibi içecekler azar azar verilmelidir. GÖ?ÜS YARALANMALARINDA YLKYARDIM 1.Yaraly,yary oturur duruma getirilir 2.Havanyn akci?erler dolmasyna engel olmak için açyk olan yara yerine temiz bir bez kapatyp basynç yapmadan sarylyr 3.Kazazedenin ysy kayby önlenir. KARIN YARALANMALARINDA YLKYARDIM 1.Hastaya a?yzdan yiyecek içecek verilmez. 2.Yaraly ba?y hafif yüksek, dizlernin altyna rulo edilmi? bir battaniye konularak syrt üstü yatyrylyr 3.Herhangi bir organ dy?ary çykmy? ise asla el sürülmez.Geni?bir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile yslatylarak basynç yapmadan organlaryn üzerine örtülür. 4.Yaraly zaman geçirmeden sevkedilir.. EGZOS ZEHYRLEMELERYNDE YLKYARDIM 1.Hasta derhal temiz havaya çykarylyr. 2.?uuru tam kapaly olmayanlar temiz havada derin solunum yaptyrylyr. 3.?uuru kapaly veya solunum yapmakta güçlük çeken hastalara suni solunum tatbik edilir. 4.Beden ysysynyn dü?mesini engellemek için üstü örtülür. 5.Hasta en seri ?ekilde sa?lyk merkezine gönderilir. SYNDYRYM YOLU YLE OLAN ZEHYRLEMELERYNDE YLKYARDIM 1.Zehrin sulanmasy ve emilimin yava?lamasy için hastalara;süt,yumurta aky,ni?asta solisyonlu su içirilir 2.Kusmasyna yardym edilir. 3.Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hiçbir zaman kusmaya zorlanmaz.Su ve süt yumurta aky kary?tyrylarak içirilir. 4.Alkali ile olan zehirlenmelerde:1/4 oranynda sirke ile hazyrlanmy? 500ml. su veya limon suyu içirilir. KANAMALARDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.Kanayan uzuv(kol,bacak vs.)yükseltilir. 2.Yara üzerine temiz gazlybez,mendil veya çama?yr parçasy konur ve sykyca bastyrylyr. 3.Kanama durmazsa kanayan yerin 5 cm yukary kysmyna bandaj uygulanyr. BURUN KANAMASINDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.Burnu kanayan ki?inin ba?y hafifçe öne e?ilir. 2.Hasta burun üzerine basynç yapar 3.Bu syrada a?yzdan soluk alyp verir ve asla sümkürmez. BURUN KANAMASINDA HASTANIN BA?I GERYYE DO?RU KALDIRILMAZ. ELEKTYRYK ÇARPMALARINDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.Önce ilk yardymcy kendi güvenli?ini sa?lar. 2.Elektrik akymynyn yaraly ile temasy kesilir.Bu yapylmadan önce yaralyya dokunulmaz 3.Kuru tahta parçasy ve lastik gibi elektrik geçirmeyen maddelerle hasta çekilerek veya kablo itilerek akymdan kurtarylyr. 4.Solunum durmu?sa yapay solunuma,kalp durmu?sa kalp mesajyna ba?lanyr. 5.Yanyk varsa so?uk su ile yykanyr. KIRIKLARDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.Hasta sarsylmaz ve hareket ettirilmez. 2. Kanama varsa durdurulur. 3. Hasta ta?ynmadan önce kyryk bölgesi hareketsiz hale getirilir.(Bunun için tahta gibi sert cisimler kullanylabilir.) 4.Açyk kyryk varsa(kyryk uçlary görülüyorsa)kyryk kemik parçalaryna kesinlikle dokunulmaz ve bunlar yerle?tirilmeye çaly?ylmaz.Yara üzerine temiz bir gazlybez kapatylyr. YANIKLARDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.So?uk musluk suyu ile a?ry azaltylyr. 2.Hastanyn takylary çykartylyr.(Daha sonra olu?abilecek ?i?ler nedeniyle çykarmak zorla?abilir.) 3.Olu?an kabarcyklar patlatylmaz. 4.Yanan kysymlaryn üzeri temiz gazlybezle kapatylyr hiçbir ?ey sürülmez. 5.Hastanyn bilinci yerinde ise bol su içirilir. YANIK YÜZEYYNE DY? MACUNU,SALÇA,YO?URT GYBY MADDELER KESYNLYKLE SÜRÜLMEMELYDYR. YARALANMALARDA YLK YARDIM NASIL YAPILIR? 1.Kanama varsa kontrol edilir. 2.Yaranyn kirlenmesi önlenir. 3.Varsa kopan parça korunur.(Islak bir gazly beze sarylyp bir naylon torbaya konulur,bu torba da içi buz dolu ba?ka bir torbaya konulur.) |
Ylk Yardym
Kalp Durmasy:
Kalp Durmasynda hastanyn bilincinin kapaly oldu?unu kalp atymlarynyn nabyz hissedilmedi?ini görürüz. Boyunda ?ah damary kalp atymlarynyn en kolay hissedildi?i yerdir. Kalp Masajy: Kesinlikle kalp durdu?undan emin olduktan sonra yapylmalydyr. Hasta sert bir zemine syrt üstü yatyrylyr. Hastanyn ayaklarynyn altyna bir yastyk konur. Kalbe kanyn dönü?ü kolayla?yr. Gö?üs kemi?inin 1/3 alt kysmyna gelecek ?ekilde el ayasy altta di?er el ayasy alttaki elin üstünde olacak ?ekilde basky uygulanyr. Parmaklar gö?se de?memelidir. Kollar dirsekten bükülmeden basky uygulanyr. Normal bir eri?kinde gö?üsün 4-5 cm a?a?y inmesi yeterlidir. Dakikada 80-100 kez masaj yapylyr. Her 5 kalp masajyndan sonra 1 kez yapay solunum yaptyrylyr. E?er tek ki?i var ise her 15 kalp masajyndan sonra 2 kez yapay solunum yaptyrylyr. Suda Bo?ulma: Yster tuzlu suda ister tatly suda bo?ulma olsun yapylacaklar aynydyr. Bo?ulma syrasynda soluk borusunun kasylmasyna ba?ly olarak çok az miktarda su akci?ere gider. So?uk havada suda bo?ulanlarda 20-30 dk geçse bile yapay solunum ve kalp masajyna ba?lanmalydyr. ?ok: Kan dola?ymynyn etkin olarak çaly?abilmesi için kalbin pompa görevini yapmasy, kapaly damar a?ynyn ve dola?ym sisteminin bütünlü?ünün korunmasy ve yeterli miktarda kan hacminin bulunmasy gereklidir. Bu bölümlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve ?ok olu?acaktyr. Kalp dakikada yakla?yk 8 litre kany damarlara pompalar. Kalp krizi, ?iddetli kanamalar, a?yry syvy kayyplary, büyük yanyklar, a?yry isal, kusma, karyn içi iltihaplanmalar, karyn ve ba?a ?iddetli darbelerde a?yry korku ve heyecanlanmalarda ?ok görülebilir. Ba?lyca ?ok Belirtileri: Huzursuzluk, endi?e hali, a?yry susama, dudaklaryn kurumasy, bulanty, kusma, so?uk ve nemli deri. Nabyz zayyf ve hyzlydyr. Solunum yüzeysel ve hyzlydyr. Bilinç bozulur, uyku hali ve komaya do?ru giden evreler olabilir. Kan basyncynda dü?me olur. Kanama Nedeniyle Olan ?okta Ylkyardym: Kan kayby olunca vücut bunu kendi çabalaryyla önlemeye çaly?yr. Damarlar büzülür ve daralyr.kalp atymy hyzlanyr. E?er bunlar etkili olmaz kan kayby devam ederse ?ok geli?ir. Kan kayby durdurulmaly ve ilkyardymyn ABC si yerine getirilmelidir. E?er imkan varsa hastaya oksijen verilmelidir. Ayaklarynyn altyna bir yastyk konularak ayaklar yükseltilir. Çok fazla yükseltilmemeli solunum sykyntysy olu?abilir. ?oktaki hastaya a?yzdan hiçbir ?ey verilmez. Çok susamy? ise yslak pamukla a?yz silinir. Kyryk varsa sabit hale getirilmeli. Hastanyn üzerine battaniye örtülerek ü?ümesi engellenmelidir. Kanamalar: Damarlar atardamar, toplardamar, kylcal damar olarak ayrylmy?tyr. Atardamarlar kalpten dokulara kan ta?yyan damarlardyr. Atardamarlarda basynç yüksektir ve her kalp atymyyla daha da yükselir.kylcal damarlar dokular arasy da?ylmy? olan küçük ince damarlardyr. Toplar damarlar ise dokulardan kany tekrar kalbe getiren damarlardyr.negatif bir basynç vardyr ve sürekli bir kan akymy vardyr. Atardamar kanamalarynda kan nabyzla birlikte kan ritmik olarak fy?kyryr. Kysa sürede çok miktarda kan kaybyna neden olabilir. Toplardamar kanamasy ise daha yava?tyr ama süreklidir. Kanama Tedavisi: 1- Direk Basy uygulama: En basit ve en etkili yoldur. Kanayan bölgenin üzerine mikropsuz bir gazly bez ile el ayasy ile basky uygulanyr. Kanama nedeniyle bezin dy? kysmy yslanyrsa bez kaldyrylmadan üzerine bir bez daha konarak basky uygulanyr. 2- Basynç Noktalaryna Basky: Büyük damarlaryn kolayca bastyrylarak kan akymynyn kesilebilece?i noktalaryna basky uygulanarak kanama durdurulabilir bunlar genellikle nabyz noktalarydyr. 3- Turnike Veya Bo?ucu Sargy Uygulamasy: Turnike uygulamasy istenen bir uygulama de?ildir. Bütün yollar denendikten sonra kanama durmazsa uygulanmalydyr. Alttaki dokulary ezme damar ve sinirlere kalycy zararlar verme riski vardyr. Turnike ince olmamalydyr. Geni?li?i 7-8 cm olmalydyr. Syky?tyrma i?lemi kanama durana kadar yapylmalydyr. Daha fazla sykylmaz 15 dk da bir gev?etilmeli ve kan geçi?i sa?lanmalydyr. Elbise kollary vs turnikeyi ötmemelidir. Hastaya turnike uygulandy?y belirtilmelidir. Dikkatli olunmalydyr. Küçük dy? kanamalar: kysa süreli basynç uygulama kolayca pyhtyla?mayy sa?lar hiçbir zaman yaradaki pyhty silinmez. Yara kirli ise su ve sabunla yykanyr. Yaranyn üzerine mikropsuz sargy bezi ile basky uygulanyr. yara kolda elde veya bacakta ise kalp seviyesinden yukary kaldyrylyrsa kanama durmasy kolayla?yr. Yaraya herhangi bir ilaç vs. sürülmemelidir. Büyük Dy? Kanamalar: Kanama çok fazla olursa ?ok geli?ebilir. Ylkyardymyn ABC si unutulmamalydyr. Kanama durdurulmaya çaly?ylyr. Gerekirse turnike uygulanyr. Kol ve Bacak Kopmalary: Kopan kol ve bacak gibi uzuvlaryn yerine dikilmesi mümkündür. Güdük bölümüne basky uygulanarak kanama durdurulur. Kopan bölümler plastik bir torba içinde buz dolu bir kaba konur. Buz ile do?rudan temas engellenmelidir. Hasta hemen en yakyn sa?lyk kurulu?una iletilmelidir. Yç Kanmalar: Vücut bo?luklaryna olan kanamalardyr. Karyn içi, gö?üs içi veya kafa içi kanamalardyr. Biriken kan dy?ary akmyyor olsa da damar içinden kayyp oldu?undan ?ok geli?ebilir. Büyük kemik kyryklarynda önemli miktarda kan kayyplary olabilmektedir. Hasta ba?y a?a?yda ayaklary hafif yükseltilerek yatyrylyr. Bo?azyny sykan ?eyler kravat dü?me vs. gev?etilir. Hasta rahatlatylmaya çaly?ylyr. ?ok önlenmeye çaly?ylyr. Hastada ba?ka yaralanma ve darbe olup olmady?y kontrol edilir. Bilinç kapanyr ise kalp atymy ve solunum varsa koma yaty?yna getirilir. Üzerine battaniye örtülerek ü?ümesi engellenir. En yakyn sa?lyk kurulu?una iletilir. Delici Gö?üs Yaralanmalary: Hemen gö?üsteki delik kapatylyr. Gö?üs içinde kanama varsa hasta sa?lyk kurulu?una yary oturur biçimde iletilmelidir. Burun Kanamalary: E?er kafatasy kyry?yndan ku?kulanylyyorsa burun kanamasyny durdurmak için u?ra?ylmamalydyr. 35 ya? üzerinde burun kamalarynda yüksek tansiyon akla gelmelidir. Hasta oturtulur sakinle?tirilir. Ba?y öne e?ilerek kendisine burun delikleri sykyca tutturulur. Gerekirse buruna buz torbasy uygulanabilir. 30 dk üzerinde devam ederse sa?lyk kurulu?una iletilmelidir. Kulak Kanamalary: Kafa darbesi sonucu olursa çok önemlidir. Kanama dy? kulak veya iç kulaktan olabilir. Hasta yary oturur pozisyonda ba? kanayan tarafa e?ilir. Kulk ilaçsyz ve mikropsuz bir sargy bezi ile sarylyr. Saçlyderi Kanamalary: Önemli miktarda kanama olur. Kafatasy kyry?y olabilece?i unutulmamalydyr. Bilinç kayby varsa bu ihtimal yüksektir. Do?rudan basy uygulanarak kontrol altyna alynabilir. Yçinde yabancy cisim varsa do?rudan basy uygulanmamalydyr. Simit sargy konulur. YARALAR: Deriye gelen darbeler soncu kapaly doku zedelenmeleri olabilir. Bu durumda a?ry ve ?i?lik meydana gelebilir. Bazen morarma ve ?i?lik içinde kan birikebilir. ?i? olan bölgeye syky bandaj uygulanyr so?uk uygulanyr. Yalnyz bandaj kan dola?ymyny engelleyecek derecede syky olmamalydyr. Açyk yaralarda tetanos riski unutulmamalydyr bu neden tetanos a?ysy yapylmalydyr. YANIKLAR: 1. derece yanyk: yüzeysel yanyktyr.kyzaryklyk ve a?ry vardyr. Yz byrakmadan 1 haftada iyile?ir. 2. Derece yanyk: cilt ve cilt alty dokularda yanmy?tyr. Benekli kyrmyzy renkli kabarcyk olu?umu vardyr. Derideki sinir uçlary da zarar görmü?tür. Enfeksiyon geli?mezse 2-3 hafta da iyile?ir. 3. derece yanyk: Deri tamamen yanmy?tyr. Alttaki kas tabakasyna kadar uzanyr. Tehlikeli yanyklar: Vücudun %30 dan fazlasynyn yanmasy, solunum sistemini içine alan yanyklar, vücudun %10 dan fazlasynda 3. derece yanyk olmasy, yüz, el, genital bölge yanyklary, göz yanyklary, derin asit ve elektrik yanyklary, boyunda halka ?eklinde yanyklar. Yanyk yüzeye hiçbir?ey örtülmez. So?uk su a?ryyy azaltyr. Kabarcyklar patlatylmaz yanyk alanyndaki kolye yüzük bilezik vs. çykartylmalydyr. Elbiseler kesilerek çykartylmaly syyrylmamalydyr. Kimyasal Yanyklar: Etken hyzla uzakla?tyrylmaly 10-20 dk bol su altynda tutulmalydyr. Daha sonra yumu?ak sabunla yykanyr. Sönmemi? kireç su ile kar?yla?ty?ynda yakycy etki gösterir. Tozlar fyrça ile alyndyktan sonra bol su ile yykanyr. Elektirik yany?yndan ?üphelenilen her hasta durumu normal olsada hastanede de?erlendirilmelidir. SARGI VE ATELLER: Sargylaryn çok syky ve gev?ek sarylmamasy gerekir. El ve ayak parmaklary dy?aryda kalacak ?ekilde sarylmalydyr. Parmaklarda uyu?ma karyncalanma morarma oldu?u görülürse sargy syky sarylmy? demektir. Sargylar mikropsuz olmalydyr. Ateller ise herhangi bir vücut bölgesini hareketsiz olarak byrakmak için kullanylan desteklerdir. Kyryk baca?a sa?lam baca?y kyryk kola gövdeyi destek yapmakta mümkündür. Mümkünse ?i?me ateller kullanylmaly bunlar kyry?y her yönden desteklerler. Tekrar tekrar kullanylabilirler. Kyryk çykyk ve incilmelerde ilkyardym: kemik üzerine darbe gelen yada zorlanma olan bölgelerde a?ry, ?i?me, kabaryklyk, ola?an dy?y görünüm, biçim bozuklu?u, eklem olmayan yerde eklem görünümü, kol veya baca?yn boyunda kysalma, yarada kyryk uçlarynyn görülmesi. O bölgede kyryk oldu?unu gösterir. Kyryk olup olmady?yny belirlemeden hasta yerinden oynatylmamalydyr. E?er hasta kyryk bölgesi hareketsiz hale getirilmeden kypyrdatylmaya çaly?ylyrsa kyryk uçlary kemi?e yakyn veya paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir. Hasta ta?ynmadan önce kyryk atele alynmalydyr. Kyry?yn ilerisindeki nabyz kontrol edilmelidir. Atel kyry?a yakyn yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir. Açyk kyryklarda kanama kontrol altyna alynyr. Kyryk bölgesinde kopmu? kemik parçalary varsa dokunulmaz, kyryk uçlary uçuca getirilmeye çaly?ylmaz. Hastaneye nakledilirken a?yzdan yiyecek verilmemelidir. Çünkü hasta ameliyat olacaksa bu nedenle gecikebilir. Çykyklar: Hareketle artan a?ry olur. Yapysal ?ekil bozuklu?u olur. Hassasiyet vardyr. ?ilik erken dönemde olmayabilir. Hareket kysytlyly?y olabilir. Anatomik yapyyy iyi bilen ki?iler tarafyndan oturtulmasy gerekir. Burkulmalarda eklem sabitle?tirilir ve hastaneye iletilir. Boyun Kyry?y: Kafasy üzerine dü?en kafasyna darbe gelen herkeste boyun kyry?y akla gelmelidir. Ani frenlerde kamçy hareketi sonrasynda boyun kyry?y olu?abilir. Hastanyn boynu boyunlukla desteklenmelidir. Hasta yerinden oynatylmamaly bu konuda e?itim görmü? personelce ta?ynmalydyr. Zehirlenmeler: Kusturulur. Alynan maddenin sulandyrylmasy için bol miktarda su veya süt verilir. Bilinç kayby varsy havale geçiriyorsa yakycy madde içti ise petrol ürünü içmi? ise kusturulmaz. Gaz zehirlenmelerinde hasta hemen açyk havaya çykarylmaly oksijen verilmelidir. Böcek, Yylan Sokmalary: Yara bol su ile yykanyr. Hasta sakinle?tirilir. Yara bölgesindeki ?i?li?in 5 er cm altyndan ve üstünden turnike uygulanyr. Turnike venöz dola?ymy engelleyecek arteryel dola?ymy engellemeyecek ?ekilde sykylmalydyr. Hastanyn yürümesine izin verilmez. Isyrylan extremite atele alynmalydyr. Isyrylan alanda di? izleri arasynda yarym santim derinli?inde kesi yapylyr. Zorunlu olmadykça a?yz kullanylmadan kanama sa?lanyr. Ylkyardymyn ABC si yönünden izlenir. Yylan serumu uygulanmak üzree hastaneye iletilir. So?uk ve Donma: Yüzeyel so?uk çarpmasy: deri mumsu bir görünüm alyr. Dokunmakla serttir. Ellerde küntlük hissedilir. ?i?lik ve kabarcyk olabilir. Hasta sycak biryere alynyr ü?üyen bölge vücut ysysyyla ysytylyr. Do?rudan ysy kayna?y ile ysytylmamalydyr. Ovmaktan masajdan kaçynylmalydyr. Derin so?uk çarpmasy kysmi donma: dokunmakla his alynmaz. Travmadan kaçynylmalydyr. 37.7-40,5 C arasynda ysytylyr. Kabarcyklaryn patlatylmasy tehlikelidir |
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.