Destek Ve Hareket Sistemi
 

Destek ve Hareket Sistemi

Hayvanlarda oldu?u gibi, insanda da vücuda biçim veren, iç organlary koruyan, vücudun dik durmasyny ve aktif hareket etmesini sa?layan sistem vardyr. Bu sisteme destek vehareket sistemi denir. Yskelet ve kaslardan olu?tu?u için iskelet ve kas sistemi de denir. Canlylaryn hareketini sinir sistemi ve endokrin sistem düzenler ve denetler.
Hareketler kas, kemik, ve eklemin birlikte çaly?masyyla gerçekle?ir. Ynsanda, destekve hareket sistemi elemany olan kemik doku, iskelet adyny alyr.

A.YNSANDA YSKELET
Ynsanda iskelet sistemi, vücudun çatysyny olu?turur. Yskelet sistemi hareketi sa?lamanyn dy?ynda iç or¬ganlary koruma, kas ve iç organlara ba?lanma yüzeyi olu?turma görevi de yapar. Yskeleti olu?turan kemikler kalsiyum deposu olarak i? görür. Ayny zamanda kemiklerde kan hücreleri de meydana gelir.
Yskelet, anne karnynda sekizinci haftaya kadar kykyrdaktyr, daha sonra kemikle?me ba?lar. Do?um¬dan sonra kemik geli?imim kalytsal, bünyesel ve çevresel faktörler etkiler.
Kemik Yapysy ve Çe?itleri
Ynsan iskeletin! olu?turan kemikler, ?ekillerine göre dört grupta incelenir;

1.Uzun Kemikler: Kol ve bacaklarda bulunur. Yki ucu ?i?kin silindirik kemiklerdir. Kemi?in boyuna uzamasyny ba? kysmy ile gövdesi arasynda bulunan kykyrdak doku sa?lar. Bir süre sonra kemikle?ir. Bundan sonra kemi?in uzamasy eklem kykyrda?y tarafyndan devam ettirilir. En dy?ta enine büyümeyi ve onarylmayy sa?layan kemik zary (periost) vardyr. Ba? kysmynda dy?ta ince tabaka halinde syky kemik dokusu ortada süngerimsi kemik doku bulunur. Gövde kysmy tamamen syky kemik dokudan yapylmy?tyr. Ortadaki bo?lu?u sary kemik ili?i doldurur. Süngerimsi kemik dokuda ise kyrmyzy kemik ili?i bulunur.
2.Kysa Kemikler: Hemen hemen boy ve geni?li?i birbirine e?it olan kemiklerdir. Kysa kemikler dy?tan kemik zary ile sarylmy?tyr. Kemik zarynyn altynda sert kemik, ortada ise süngerimsi kemik bulunur. Süngerimsi yapyda kyrmyzy kemik ili?ine rastlanyr. Kysa kemiklerde kemik kanaly bulunmaz. El ve ayak parmaklary kysa kemiklerdir
3.Yassy Kemikler: Kalynly?y eni ve boyundan az olan kemiklerdir. Gö?üs, kafatasy, kürek ve kaburga kemikleridir. Kemik zary altynda syky kemik dokusu ve bunun ortasynda süngerimi kemik doku yer alyr. Kyrmyzy kemik ili?i ile doludur. Sary kemik ili?inin yer aldy?y bir kanal yoktur.
4.Düzensiz ?ekilli kemikler: De?i?ik ?ekillerde olan ve genellikle di?er bir kaç kemikle ba?lanty kuran ke¬miklerdir. Örne?in, omurlar, bazy yüz kemikleri gibi.Ynsan iskeleti yakla?yk 207 kemikten olu?mu?tur. Yskeleti olu?turan kemik sayy?y 207 olarak belirtilmesine ra?men, bazy kaynaklarda bu sayyya kulak (6) ve dil (1) kemikleri de eklenerek sayy artyrylmy?tyr. Bazy kaynaklarda ise kuyruk sokumu ve sa?ry omurlary birle?mi? olarak kabul edildi?inden, kemik sayy?y daha az gösterilmi?tir, iskelet ba?, gövde ve üyeler iskeleti olarak üç bölümde incelenebilir .
e.Oval Kemikler: Örnek dizkapa?y kemi?i.

YNSANDA YSKELET YAPISI
Ynsanda iç iskelet kemikten yapylmy?tyr. Yskelet olu?turan kemikle yapysal olarak üç kysymda incelenir.
YNSAN YSKELETYNYN KISIMLARI:
207 kemikten olu?an insan iskeleti ba?, gövde, üyeler olmak üzere üç kysymda incelenir

1.Ba? Yskeleti: Beyin, beyincik ve sinir merkezlerini içinde bulundurur. Kafatasy ve yüz iskeleti olarak iki kysymda incelenir.
a)Kafatasy Yskeleti: Alyn(1), yan kafa (2), art kafa(1), ?akak(2), temel(1) ve kalbur(1) kemiklerinden olu?ur. Oynamaz eklemlerle birbirlerine ba?lanyrlar. Beyin ve beyinci?i tamamen kapatarak korurlar. Yalnyz omurilik ve sinirlerin giri? çyky?laryny sa?layan delikler vardyr.
b)Yüz Yskeleti: Tyrnakçyk(2), elmacyk(2), burun(2), sapan(1), boynuzcuk(2), üst çene(2), damak(2), alt çene(1) kemiklerinden olu?ur. Oynamaz eklemlerle birbirine ba?lanmy?tyr. Sadece alt çene kemi?i yary oynar eklemlerle ?akak kemi?ine ba?lydyr.

2.Gövde Yskeleti: Sinir sistemi ve iç organlary korur. Vücudu dik tutar. Gövdeyi olu?turan kemikler, omurga, kaburga, gö?üs, omuz ve kalça kemiklerinden olu?mu?tur. Omurga, boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan 33 omurun üst üste gelmesi ile olu?mu?tur. Her omurda iki yan çykynty, bir dikensi çykynty, omur cismi, omur deli?i, omur yaylary ve eklem çykyntylary vardyr. Üst üste gelen omurlar kykyrdak disklerle birbirine ba?lanarak omurgayy olu?tururlar. Omurlar üst üste geldi?inde omur delikleri birle?erek omurga kanalyny olu?tururlar. Omurga kanalyny omurilik doldurur. Omurga ortalama 75 cm uzunlu?unda, dirençli ve bükülgen, uzun, ‘S’ ?eklinde bir kemik dizisidir. Omurga bütünüyle ekle alyndy?ynda dört e?rilik göze çarpar: Öne do?ru dy?bükey boyun e?rili?i; öne do?ru içbükey syrt e?rili?i(kifoz); öne do?ru dy?bükey bel e?rili?i (lordoz); öne do?ru içbükey sa?ry e?rili?i. Omurga be? bölgeye ayrylyr.
1.Boyun (7)
2.Syrt (12)
3.Bel (5)
4.Sa?ry (5)
5.Kuyruk sokumu (4)

Boyun bölgesinin birinci kemi?ine atlas kemi?i, ikinci kemi?ine ise eksen kemi?i denir.Yç içe geçmi?lerdir. Boyunun sa?a sola dönmesini sa?larlar. Syrt bölgesi 12 omurdan olu?ur. Kaburgalar bir uçlary ile syrt omuruna ba?lanyrlar. Bel bölgesi 5 omurdan olu?ur. Vücudun hiçbir kysmyyla ba?lantyly olmady?y için kolaylykla hareket edebilir. Sa?ry bölgesi 5 omurdan olu?ur. Ynsanyn dik durmasy ve yürümesinde etkili olan bölgedir.Kuyruk sokumu 4 omurdan olu?mu?tur. Bu omurlar birle?erek tek omur halini almy?tyr.
Gö?üs kemi?i vücudun gö?üs bölgesinde yer alan üst kysmy geni?, alta do?ru sivrilen yassy bir kemiktir. Vücudun gö?üs kysmynda yer alan 15-20 cm boyundaki bu kemi?e gö?üs kemi?i denir. Sap, gövde ve hançerimsi çykynty olmak üzere üç kysymdan olu?mu?tur.
Üzerinde enine ibikler ve kas-ba? ba?lanty yerleri bulunur. On iki çift olan kaburgalaryn ilk yedi çifti gö?üs kemi?ine, sekiz, dokuz ve onuncu çiftler ise yedinci kaburgaya ba?lydyr. Son iki kaburganyn uçlary serbesttir. Yüzücü kaburgalar denir. Omuz kemerleri önde köprücük (2), arkada kürek (2) kemi?inden olu?ur. Kalça kemeri kalça, oturga veve sa?ry bölgesi kemikleriyle birle?erek le?en denilen yapyyy olu?turur. Le?en gövdeye ba?lanarak karyn bölgesindeki iç organlara alttan desteklik sa?lar.

3.Üye Yskeleti:
Omuz kemeri ve kalça kemeri ile gövdeye ba?lanyr. Omuz kemeri, önde köp¬rücük, arkada kürek kemi?inden olu?ur. Bir ucuyla gö?üs kemi?ine, bir ucuyla kürek kemi?ine ba?lanyr. Kal¬ça kemeri, kalça, oturga ve çaty kemi?inden olu?ur. Bu kemikler önden birbirleriyle, arkadan sa?ry omurlaryyla kayna?arak le?en kemi?ini olu?turur. Bu yapy gövdeye ba?lanarak karyn bo?lu?undaki organlara alttan desteklik verir ve korur.
Kollar, bir pazu kemi?i, bir ön kol, bir dirsek, sekiz el bilek, be? el tarak, on dört el parmak olmak üzere her biri otuz kemikten olu?ur. Ön kol kemi?i, dirsek kemi?i tarafyna dönme yetene?indedir. Böylece elin ve dy?a dönü?ü sa?lanyr.
Bacak kemikleri, bir uyluk, bir diz kapa?y, bir baldyr, bir kaval, yedi ayak bilek, be? ayak tarak ve on dört ayak parmak kemi?i olmak üzere otuz kemikten olu?ur. Uyluk kemi?i vücudun en uzun ve en sa?lam kemi?idir. Üstte, yuvarlak ucuyla kalçadaki eklem çukuruna girer. Baca?yn alt kysmynda önde bulunan kemi¬?e kaval, arkada bulunan kemi?e baldyr kemi?i denir. Kaval kemi?i üstten, uyluk kemi?inin alt ucuyla diz eklemini olu?turur.
Diz kapa?y kemi?i, diz eklemini korur. Ayak iskeletinde bilek kemiklerinin ikisi kayna?arak topuk kemi?ini olu?turur. Ynsanlar topuk ve parmaklaryyla yere basarlar.

a)Kol Kemikleri: Pazy(1), ön kol(1), dirsek(1), bilek(8), tarak(5), parmak(14)
b)Bacak Kemikleri: Uyluk(1), dizkapa?y(1), kaval(1), baldyr(1), bilek(7), tarak(5), parmak(14)

2.Eklem Yapysy ve Çe?itleri
Kemikler, yan yana ve uç uca geldiklerinde görevlerine ve hareket durumlaryna göre aralarynda ba?¬lantylar yaparlar. Bu ba?lantylara eklem denir. Eklemler hareket
Oynamaz Eklemler: Kafatasy gibi iskeletin hareket etmeyen kysymlaryndaki kemiklerde görülür. Kemikler, çok syky ?ekilde birbirine testere di?i gibi girinti ve çykyntylarla ba?lydyr (?ekil 3.14).
Az Oynar Eklemler: Hareketleri synyrly olan eklemlerdir. Omurlaryn eklemleri bu tiptir. Omurlar birbiri üzerine do?rudan do?ruya binmezler, aralarynda fibröz kykyrdaktan yapylmy? yastyklar (diskler) vardyr. Ayny zamanda omurlar birbirleriyle ligamentler (kiri?ler) aracyly?yyla ba?lanmy?tyr. Kaburgalaryn gö?üs kemi?i ile yapty?y eklem de az oynar ekleme örnektir. Omurlarda disklerin kaymasyyla bel fyty?y denen omurga rahatsyz¬lyklary olu?ur.
Oynar Eklemler: Ço?unlukla vücudun hareket görevini üzerine almy? kemikler arasynda görülen tam hareketli eklemlerdir. Bu eklemlerde, iki kemikten birinin çykyntysy ile di?erinin girintisi birbirine uyacak ?ekil¬dedir (?ekil 3.15). Yki kemi?in arasynda sinoviyal bo?luk oldu?undan kemiklerin serbest hareket etmesi sa?¬lanyr.. Eklem kykyrdaklary kemiklerin uçunu örterek hem onlara uçlarda düzgünlük verir; hem de kysmen es¬neklik kazandyryr. Sinoviyal bo?lu?u içten saran sinoviyal zar vardyr. "Sinoviyal zar", kan ve lenf damarlaryn-dan sinoviyal syvyyy (eklem syvysy) süzmeye yarar. Bu Syvy eklemlerin kaygan olmasyny sa?lar. Yleri ya?larda eklem katyla?malary bu süzme görevinin bozuklu?undan olur. Eklemleri olu?turan kemikler birbirlerine ligamentler ve kysmen kaslarla ba?lanyr. Eklemlerin üzerinde eklemi koruyan eklem kapsülü bulunur.

YSKELET HASTALIK VE RAHATSIZLIKLARI
Yskeletle ilgili hastalyklar kemikleri(kyryklar, iltihaplar, kanserler vb.) ve eklemleri etkiler (çykyklar, artrozlar vb.) etkiler.
Kyryklar: Do?rudan do?ruya kemik üzerine veya çevre dokulara etki eden darbeler veve niteli?ine göre kemiklerde çatlaklar ve iki veya çok parçaly kyryklar ortaya çykabilir. Kemik parçalary yaradan dy?ary çykyyorsa açyk kyryktan söz edilir. Klinik açydan kyryk tanysy radyografilerle konur ve de?i?ik ?iddette a?rylarla beraber i?lev kaybynyn bulunmasyyla kendini gösterir.
Tedavinin temeli, zarar gören kemik parçalarynyn cerrahi yöntemlerle yerine yerle?tirilmesinden sonra vücudun o bölümünün hareketsizle?tirilmesine dayanyr. Basit kyryklaryn tedavisi için dy? ateller yeterli olur. Buna kar?ylyk parçaly kyryklaryn tedavisinde cerrahi giri?ime ba? vurulur ve vücutta yabancy cisim tepkimelerine yol açmayan ****l çiviler, levhalar ve çubuklar kullanylyr. Hareketsizle?me süreci içinde vücut kendi kendine yeni bir kemik dokusu üreterek kyryk yerin kaynamasyny sa?lar. Ylk dönemde kyryk parçalary arasynda kalan bo?luk kan ve lenfle dolar; bu syrada ba? dokusu tomurcuklary kan pyhtysynyn içine yerle?erek bir ba? dokusu nedbesi yaratyr. Daha sonra kan damarlary aracyly?yyla kom?u kemiklerdeki kalsiyum depolaryndan sa?lanan kalsiyum, nedbenin mineralize olmasyny sa?lar. Damarca zengin kemik zary bu dönemde önemli bir rol oynamaktadyr. Kemik dokusunun eski halini kazanabilmesi daha uzun bir sürede gerçekle?ebilir.
Kemik Yltihaplary: Kemik dokusunu etkileyen iltihabi hastalyklar mikrobik, paraziter(asalaklara ba?ly) veya kimyasal kaynakly olabilir. Genellikle Alçy uygulanmasy ve Antibiyotiklerin kullanylmasy hastaly?yn tedavisi için yeterli olur.
Büyüme ve Kireçle?me Bozukluklary: En önemli büyüme bozuklu?u olan cücelik boyun yetersiz uzamasy demektir. Cücelik Hormon bozuklu?una ba?ly olabilece?i gibi ****bolizma bozukluklaryna da ba?ly olabilir. Nadir görülen bir kalytymsal hastalyk olan akondroplazide ise kemik büyümesini sa?layan büyüme kykyrdaklary çok erken ya?ta kapanyr.
A?yry boy uzamasy ve irile?me ile kendini gösteren jigantizm hastaly?y bazy durumlarda hipofizin a?yry çaly?masy ve büyüme hormonunun fazla miktary üretilmesi nedeniyle olu?ur. Bu hastaly?a yakalanan ki?ilerde iri cüsseye ra?men, kas gücü normalinve hassas bir yapy bulunur.
Kemiklerde ilerleyici kireçsizle?meye yol açan ve kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz özellikle menopoz dönemindeki kadynlarda ortaya çykar. Hastaly?yn nedeni hormon düzeninin bozulmasydyr.
Ur Hastalyklary: Vücudun bütün di?er organlary gibi kemiklerde de habis urlar ortaya çykabilir. Ur kemik dokusundan kaynaklanabilece?i gibi ba?ka bir organdan kaynaklanan bir ****staza da ba?ly olabilir. Kemik dokusundan çykan osteosarkom daha çok çocuklarda ve gençlerde bacak kemiklerinde görülür. Daha syk rastlanan ikincil kanserler syklykla ileri ya?larda ortaya çykar; bunlarda ?iddetli a?rylar ve kemik dokusunun ileri derecede hassas hale gelmesi gibi belirtiler bulunur.
Eklem Hastalyklary: Travmalardan ileri gelen eklem hastalyklaryna örnek olarak burkulmalar ve çykyklar sayylabilir. Ayryca yeni do?anda do?u?tan kalça çyky?y ady verilen bir durum görülebilir. Romatolojik hastalyklar synyfynda yer alan di?er iki önemli eklem hastaly?yda artroz(eklem kykyrda?ynyn tahrip olmasy) ve artrittir.(eklem bo?lu?unu kaplayan dokunun iltihaby)

KAS SYSTEMY
Kaslar kasylabilen, dolayysyyla da hareketleri sa?lama özelli?i olan yapylardyr. Vücuda desteklik eder, hareketi sa?lar, vücut ysysyny meydana getirir. Ayryca iç organlary ba?lar ve onlary askyda tutar. Çe?itli organizmalarda farkly kas tipleri vardyr. Protistlerde çizgisiz kas telcikleri bulunur. Basit özellikte olmasyna ra?men bir tek hücreli olan paramesyum da kontraktif kofullar kas i?levi görür. Omurgasyzlarda ise ço?unlukla düz kaslardan olu?ur. Yava? ve ritmik kasylyrlar. Solucanlarda, yumu?akçalarda düz kaslar bulunur. Eklembacaklylarda uçma ve syçramayy sa?layan çizgili kaslar bulunur. Tüm omurgalylarda iskeleti hareket ettiren çizgili kaslar, yemek borusunda, midede, ba?yrsaklar, kan damarlarynyn duvarlarynda, üreme organlary ve di?er organ duvarlarynda ise düz kaslar bulunur. Kaslar düz kas, çizgili kas ve kalp kasy olmak üzere üç çe?ittir.
1.Düz Kaslar: Hücreleri mekik ?eklindedir. Büyüklükleri bulunduklary yere göre de?i?ir. Çekirdekleri hücrenin orta kysmynda bulunur. Tek çekirdeklidirler. Sitoplazmasyna sarkoplazma, hücre zaryna ise sarkolemma denir. Sitoplazmada görülen, boyuna iplikçiklere ise miyofibril denir. Miyofibriller, aktin ve miyozin denilen kas proteinlerinden olu?maktadyr. Kasylmayy bunlar sa?lar.
Düz kaslar istem dy?y hareket eden kaslardyr. Kasylmalary yava? ve düzenlidir. Otonom sinir sistemi kontrolünde çaly?yrlar. Eklembacaklylar hariç tüm omurgasyzlarla omurgalylaryn dola?ym, sindirim, solunum gibi sistemleri meydana getiren organlaryn duvarlarynda önemli ölçüde düz kaslar bulunur.
2.Çizgili Kaslar: Yskelet sistemiyle ba?lantyly olan kaslardyr. Beyin kontrolünde iste?e ba?ly olarak çaly?yrlar. Kasylma hareketleri merkezi sinir sistemine ait motor sinirlerle kontrol edilir. Düz kaslara oranla daha hyzly kasylabilirler.
Hücreleri uzun ve silindirik ?eklinde olup hücre synyrlary belirsiz oldu?undan çok çekirdekli görülürler. Oval ?ekilli çekirdekler hücrenin kenar kysmynda bulunurlar. Bir çizgili kasyn yapysy tüm bir kastan yapy birimlerine do?ru; kas demeti, kas teli, telcikler (miyofibril, aktin ve miyozin proteinleri) olarak syralana bilinir. Sarkoplazma içinde miyofibriller arasynda da?ylmy? zengin bir endoplazmik retikulum a?y (sarkoplazmik retikulum) vardyr. Miyofibriller özel bir dizili? gösteririler. Bu dizili? açyk ve koyu bantlar meydana getir.
Kas liflerinde açyk renkli görülen I bandy, koyu renkli görülen A bandy olarak isimlendirilir. I bandyny tam ortasynda koyu renkli ince çizgi Z bandy olarak adlandyrylyr. A bandynyn ortasynda görülen bölgeye ise H bandy ady verilir. Kas dokusunda ard arda gelen iki Z bandy arasyndaki bölgeye sakromer denir ve kasylma birimi olarak kabul edilir. Miyofibriller çok daha ince ipliklerin düzenlenmesiyle meydana gelmi?lerdir. Bunlardan kalyn ve kysa olanlaryna miyozin, ince ve uzun olanlaryna ise aktin iplikleri denir. Bu ipliklerin temel yapylary proteindir. Miyozin iplikleri kom?u I bandyna geçmezler. Aktin iplikleri ise I bantlaryn meydana getiriler ve kysmen iki taraftan A bandynyn içine girerler. Böylece A bantlarynyn ucunda miyozin ve aktin iplikleri bulunurken orta kysymlarynda sadece miyozin iplikleri yer alyr. Sadece miyozin ipliklerinden olu?an bu kysym H bandyny meydana getirir. Aktin iplikleri I bandynyn ortasynda birle?tikleri yere de Z çizgisi denir. Kasa çizgili görünüm bu ?ekilde kazandyrylmy?tyr. I bandy yalnyz aktin ipliklerinden, H bandy yalnyz miyozin ipliklerinden, A bandy ise hem aktin hem de miyozin ipliklerinden olu?ur.

Kas Proteinlerinin Syralany?y: Kas telleri aktin ve miyozin proteinlerinden ba?ka hemoglobine benzeyen miyoglobin proteinini içerirler. Miyoglobinin görevi kaslarda O2 azaldy?y zaman kandan O2 almak ve oksidasyonu sa?lamaktyr. Miyofibrilin O2’e ba?lanma kapasitesi hemoglobinden fazladyr. Çizgili kaslaryn kemiklere ba?landy?y yerler syky ba? dokudan yapylmy?tyr. Bunlara kas kiri?leri veya tendonlar denir. Yskelet kaslary bir taraftan hareketli bir kemi?e ba?lanyrken di?er taraftan mutlaka hareketli bir ekleme ba?lanmy?lardyr. Kemi?e ba?landy?y nokta ba?langyç noktasy, ekleme ba?landy?y nokta sonlany? noktasydyr. Bu iki tutunma arasynda kalan kysym karyn kysmydyr. Yskelet kaslary ço?unlukla çiftler halinde çaly?yrlar.
3.Kalp Kasy: Çizgili kas olmasyna ra?men irademiz dy?ynda kasylma faaliyeti gösteriri (Otonom sinir sistemine ba?lydyr). Bu kas enine bantla?ma gösterir. Kas telleri kysa boylu olup tek çekirdeklidir. Birbirine ba?landyklary yerde ara diskler bulunur. Sürekli çaly?tyklary için Oksijen gereksinimleri çok fazladyr.

KAYAN YPLYKLER HYPOTEZY
Bu hipoteze göre kasylma aktin ve miyozin ipliklerinin hareketine ba?ly olup ince aktin iplikçiklerinin kalyn miyozin iplikçiklerinin üzerinden kaymasyyla gerçekle?ir. Miyozin iplikçikleri hareket etmez, aktin iplikçiklerinin boylary kysalmaz ama iki elin parmaklary gibi iç içe geçerek kayarlar. Kasylma syrasynda A bandyny boyu de?i?mezken I bandy kysalyr, H araly?y yok olur. Yki Z çizgisi birbirine yakla?yr. Böylece kas kasylmasy gerçekle?ir..
Gev?eme anynda ise tam tersi gerçekle?ir. Kas eski özelli?ine kavu?ur. Bu MekanikMaddeler görev aldy?y gibi çok miktarda da enerji harcanyr. Kaslar enerjinin yo?un üretildi?i ve harcandy?y yerlerdir. Bu yüzden kas hücrelerinde veHareket: Yskelet kaslary genelde çiftler halinde çaly?ty?yndan her grup birbirinin tersine harekethareket denir. Kalpte kulakçyk ve karyncyklaryn kasylyp gev?emesi ile kol veve hareketsiz kalyrsa her iki grup kas da ayny anda kasylyp gev?er. Bu tür kaslara ise sinerjist kaslar denir.

KAS SARSISI
Bir kasa kysa süreli bir uyarynyn etki etti?inde kas önce kasylyr, sonra gev?er ve eski halini alyr, bu olaya kas sarsysy (kasyl sarsylma) denir. Kas sarsysyny ölçen alete miyograf denir. Bu aracyn çizdi?i grafi?e de miyogram denir.
Bir kas sarsysy üç evrede tamamlanyr.
I.Gizli Faz: Uyarmanyn alynmasy ile kasyn kasylmaya ba?lamasy syrasynda geçen faz.
II.Kasylma Fazy: Kasyn giderek kalynla?yp kysaldy?y faz.
III.Gev?eme Fazy:Kasyn kasyl durumundan ilk halini alyncaya kadarki faz. Dinlenme fazyna geçmeden kasa üst üste verilen uyartylar, kasyn normalden fazla kasylmasyna neden olur. Bu olay birikim denir. Birikimde tek tek kas sarsylarynyn birbirine katylmasyyla uyum içinde kuvvetli kas hareketleri olur.
Fizyolojik Tetanoz ve Tonus: Çizgili kaslaryn uyarylarak kasylmasyny beyin ve omurilikten gelen sinir impulslary sa?lar. Kas hücrelerinin hepsi bir veya birkaç noktadan sinir hücreleriyle temas halindedir. Bir kas, kysa aralyklarla syky syk sinir impulslary ile uyarylyrsa sürekli bir kasylma hali gösterir. Buna fizyolojik tetanoz ady verilir. Fizyolojik tetanos halindeki kas gev?emez. normal bir kas dinlenme halinde bile hafif kasyly durumdadyr. Buna tonus denir. Felç ve baygynlyk dy?ynda kaslar tonus halindedir. Felç gibi nedenlerle hareket yetene?imizin kaybolmasy kaslaryn bozulmasyndan de?il, kaslara uyarty ta?yyan sinirlerin zedelenmesinden dolayydyr. Tonus uyartylara daha çabuk cevap vermemizi sa?lar