A?rylarla Mücadele
 

Hayaty bize zehir eden a?rylardan, do?ru ilaçlar kullanarak kurtulmak mümkün. Ancak, ço?umuz yanly? ilaçlarla sa?ly?ymyzy tehlikeye atyyoruz. Do?ru ilaç kullanylarak, a?rylaryn %85'ini kesmek mümkünken, yanly? kullanylan ilaçlaryn ba?ynda a?ry kesiciler geliyor. Yapylan hatalarla a?rydan kurtulmak amaçlanyrken, zehirlenmeden böbrek yetmezli?ine kadar birçok sa?lyk sorununa davetiye çykarylyyor.

Çekilen a?rylar nedeniyle dünyada 700 milyon i? günü verimsiz hale geliyor. Modern typ imkanlary a?rylara çözüm bulurken yapylan ara?tyrmalar a?ry gidermek için uyumayy tercih edenlerin bile oldu?unu ortaya koyuyor.

Y.Ü. Ystanbul Typ Fakültesi Algoloji Bilim Daly Ba?kany Prof. Dr. Serdar Erdine, a?rynyn kader olmady?yna dikkat çekerek "Yeni yöntemler geli?ti?i için a?ry tedavisinde ba?ary %50'den %85'e kadar çykty. Geçmi?te ameliyatla hallolan birçok bel a?rysy günümüzde ameliyatsyz, dy?arydan uygulanan yöntemlerle tedavi ediliyor" diye konu?tu.

Erdine, hastalaryn, birçok yanly? tedavi yöntemlerine yöneldi?ini belirterek, bel a?rylaryny dindirmek için beline jilet attyran hastalar dahi oldu?unu anlatty.

A?rydan ?ikayet eden hastaya, örne?in bel, boyun a?rylary çekenlere, a?rysyz bir dönem sa?lamanyn tedavide önem kazandy?yny belirten Erdine, "Hastaya a?rysyz dönem sa?layarak yapaca?y egzersizlerle, hareketlerle vücudu toparlayacak vakti kazandyrmayy amaçlyyoruz. Burada ekip çaly?masy önem kazanyyor. A?ry uzmanlary hastanyn a?rysyny kesiyor. Fizik tedavi uzmanlaryna gönderiyor, tedavilerine devam ediyorlar" dedi.

Prof. Dr. Serdar Erdine, doktora muayene olmadan geli?igüzel a?ry kesici kullanmanyn tehlikeli oldu?una dikkat çekerek, ortaya çykabilecek sorunlary ?öyle syralady: Ylaç ba?ymlyly?y, ilaç zehirlenmeleri, karaci?er ve böbrek yetmezli?i, ilaçlaryn yan etkilerinde arty?. "Türkiye'de a?ry kesici ilaç en çok, %84.3 oranyyla Kuzey Anadolu'da, en az %71.0 oranyyla Baty Anadolu'da kullanylyyor.

A?ryyy Yenmenin Kurallary

Gerginlik nedeniyle a?ry çekiyorsa sorunuyla yüzle?meli.

A?ryyy beyninden uzakla?tyrmaly.

Duygularyny serbetçe ifade etmeli. Dü?ündüklerini anlatmaly.

Ya?ama pozitif bakmaly.

Üretken olabilece?i alanlara yönelmeli.

A?ry Çekenlere Müjde

A?ry tedavisi ile ilgili ara?tyrmalar tüm dünyada ilgiyle izleniyor. Birçok ülkede ara?tyrmalaryny sürdüren bilimadamlary her geçen gün yeni geli?meler kaydediyor.

Türk A?ry Derne?i Ba?kany Prof. Dr. Serdar Erdine, umut verici çaly?malaryn, a?ry tedavisindeki ba?ary oranyny arttyraca?yny söyledi.Yeni tedavi yöntemleri hakkynda bilgi veren Prof. Dr. Serdar Erdine, a?ry tedavisine ili?kin umut vaadeden bilimsel çaly?malary ?öyle syralady:

?u anda morfinlerin verilmesini sa?layan pompalaryn boyutu küçülecek. Hap büyüklü?ünde pompalar kullanylacak.

Hap büyüklü?ünde mikroçiplerle ilaçlar, elektriksel uyaranlar a?ryly bölgeye gönderilecek. Küçük cerrahi giri?imlerle yerle?tirilecek.

Ki?ide a?ry e?i?ini belirleyen faktörlerden biri de genetik geçi?. Bu alandaki geli?melerin tedavide yeni ufuklar açmasy bekleniyor.

Önümüzdeki 10-15 yyl içinde çykacak morfinlerin ve ilaçlaryn, aly?kanlyk veya yan etki yapmamasy sa?lanacak.

Ylaç Yetmezse

Kanser, bazy bel a?rylary, boyun a?rylary, sinirlerin iltihaplanmasy sonucu ortaya çykan ve damarlardan kaynaklanan a?rylaryn ilaçla tedavi edilmesi zorla?yyor. Bu grupta yeralan hastalara farkly yöntemler kullanylyyor. Yeni yöntemlerle kanserli hastalaryn a?rylaryny dindirilmesinde %95'e varan ba?arylar elde ediliyor.

Uygulanan Yöntemler

Sinirlerin çaly?masy de?i?tiriliyor: A?ryly bölgeye giden sinirlerin çaly?tyrylmasy, etki biçimi de?i?tiriliyor. Ylaçla tedavisi zor olan a?ryly hastalaryn a?ryly bölgeye giden sinirlerine uygulanyyor. Dy?ardan elektriksel uyaranlar göndererek, sinir dokusu farkly çaly?tyrylarak a?ry dindiriliyor.

Omurgaya pil takylyyor: Küçük cerrahi müdahalelerle, omurili?e omurilik pilleri takylyyor. Pil, a?ry sinirlerinin çaly?masyny engelleyerek a?rynyn ortaya çykmasyny önlüyor.

Pompa kullanylyyor: Özellikle kanser a?rylarynyn dindirilmesinde pompayla morfin verilmesi önemli bir geli?me. Morfin a?yz ve di?er yollaryn dy?ynda deri altyna yerle?tirilen pompa ile veriliyor. Bu pompayy hasta kendi de kullanabiliyor. Bu yöntemle a?yzdan verilen morfin miktarynyn onda biri kadaryny kullanarak a?ry dindirmede ayny ba?ary sa?lanmy? oluyor. A?yzdan morfin verildi?inde ortaya çykan ba? dönmesi, uyku hali gibi ?ikayetler ortadan kalkyyor. Hastalar pompayy nasyl kullanaca?y konusunda e?itiliyor. Aletler hastanyn morfini gere?inden fazla vermesini engelleyecek ?ekilde yapylyyor.

A?ry sinirleri yakylyyor: Son yyllarda kanser a?rysynda, bel ve boyun fytyklarynda, a?ry sinirlerini yakma yöntemi kullanylyyor. Radyofrekans denilen mikrodalgaya benzeyen akymlar gönderip, a?ryly bölgenin sinirlerini tahrip ederek a?ry dindiriliyor.

Psikiyatrist Gözüyle A?ry

A?ry ile duygusal ya?am arasynda ili?ki oldu?una dikkat çeken Y.Ü. Ystanbul Typ Fakültesi Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Daly Ba?kany Prof. Dr. Sedat Özkan, "A?rysy olan bir çocu?a annesinin ilgi göstermesi, a?ryyan yerini ok?amasy, çocu?un a?ry ?iddetini azaltabiliyor" dedi.

Özkan, a?ryyla psikolojik durum arasyndaki ili?kiyi ?u sözlerle özetledi: "Birinci grupta, fiziksel hastaly?yn yanysyra psikolojik sorunlaryn da oldu?u görülür. Hasta depresyon geçiriyorsa a?rynyn ?iddeti artacaktyr. Depresyonun da tedavi edilmesi gerekir. Ykinci grupta, psikomatik a?rylar yeralyyor. Ya?amy zorlayycy olaylar, gerginlik nedeniyle ba?, mide-ba?yrsak sistemi a?rylary ortaya çykabiliyor. Üçüncü grupta tamamen psikolojik a?rylar görülüyor. Beden gerginli?ini a?ry ile ifade ediyor."