Kemi?in Yapysy - Kemik Yapysy
 

Kemik, organik (%35) ve inorganik (%65) maddelerden olu?ur. Organik kysymda Tip I kollagen (%90-95), inorganik kysymda ba?lyca kalsiyum hidroksiapatit [Ca10(PO4)6(OH)2] bulunur. Vücuttaki kalsiyumun hemen tümü; fosfor, sodyum ve magnezyumun da büyük kysmy buradadyr. Kemikle?me, temel olarak, kalsiyum hidroksiapatitin kemik matriksi üzerine çökmesidir. Kemiklerin mineralizasyonunda D vitamininin önemli rolü vardyr. Organik kysym, hücrelerden ve proteinlerden olu?ur. Ba?lyca hücreler osteoblastlar, osteositler, osteoklastlar ve osteoprogenitör hücrelerdir. Organik bölümdeki proteinlerin büyük ço?unlu?unu olu?turan Tip I kollagen, osteoidin de ana maddesidir. Kemikte; osteokalsin, osteopontin ve osteonektin gibi maddeler de bulunur. Osteokalsinin serum düzeyi, osteoblastik-osteoklastik aktivitenin derecesini yansytyr. Tip I kollagenin parçalanma ürünleri olan piridinolin ve deoksipiridinolinin idrardaki düzeyleri de kemik rezorpsiyonunun de?erlendirilmesinde yardymcydyr.
Kemiklerin genetik olarak kodlanmy? olan biçimlerini alma sürecine modelizasyon, eri?kinlik boyunca görülen ve birbirini izleyen yapym/yykym sürecine de remodelizasyonTemel çok hücreli birim tarafyndan yönlendirilen bu süreç; sistemik hormonal etkilerin yanysyra, yerel olarak üretilen (parakrin) maddelerin kontrolündedir. Osteoblastik aktivite rezorpsiyonu (yykymy); rezorpsiyon, osteoblastik aktiviteyi (yapymy) uyaryr. Bu ili?ki coupling olarak adlandyrylyr. Yapym-yykym süreci normal kortikal kemikte ortalama 100 gün, trabeküler kemikte 200 gün sürer. Bu sürece trabeküler kemi?in katylymy çok daha yüksek düzeydedir.
Uzun kemikler endokondral kemikle?me ile (kykyrdak tasla?yn kalsifiye olmasyyla); yassy kemikler ise membranöz kemikle?me ile (kykyrdak a?amasy olmadan, do?rudan osteoide kalsiyum çökmesi ile) büyürler. Uzun kemiklerde büyüme, puberteye kadar büyüme plaklary çevresinde daha çok olmak üzere devam eder. (Embriyo döneminde, tüm uzun kemiklerin önce kykyrdak taslaklary olu?ur daha sonra kemikle?ecek olan bu taslaklar "primer kemikle?me merkezleri" olarak adlandyrylyrlar).